Informacja - tak, reklama - nie
W dbałości przede wszystkim o dobro pacjenta, a także w celu zapewnienia obiektywnej i rzetelnej informacji o udzielanych świadczeniach zdrowotnych ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej utrzymała zakaz reklamy świadczeń zdrowotnych.
Jednocześnie na podmioty wykonujące działalność leczniczą nałożono obowiązek informowania o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych.
Co jest reklamą
Choć przepisy tej ustawy nie zawierają definicji reklamy, przyjmuje się, że o reklamie mówimy, gdy informowanie o towarach lub usługach oraz podkreślanie ich zalet, odbywa się w taki sposób, aby zechciano za nie zapłacić.
Z reklamą świadczeń zdrowotnych możemy więc mieć do czynienia wtedy, gdy przekazywane informacje zawierają próby nakłonienia potencjalnego pacjenta do skorzystania z oferowanych świadczeń, w szczególności poprzez informowanie o promocjach, rabatach, programach lojalnościowych, metodach leczenia, ich skuteczności.
Myślimy tutaj także składaniu obietnic tym zakresie, jak również przekazywaniu informacji o jakości sprzętu medycznego i sukcesach zawodowych personelu medycznego.
Aby naruszyć zakaz reklamy, powyższe informacje muszą być dostępne publicznie, tzn. w prasie, Internecie, radiu, czy w telewizji. W przeciwnym przypadku, informacje o świadczeniach zdrowotnych mające cechy reklamy, ale skierowane do indywidualnie oznaczonej osoby – reklamy nie stanowią.
Istotne, że ustawodawca, zabraniając podmiotom leczniczym stosowania reklamy, jednocześnie narzuca obowiązek informowania pacjenta o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w tym o profilaktycznych programach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, realizowanych przez ten podmiot.
Dofinansowanie wypoczynku dzieci nie zawsze jest zwolnione z PIT
Okazjonalna sprzedaż żywności – kasy fiskalne, podatki i inne wymogi prawne
Nazwa towaru na paragonie fiskalnym 2013 – wymóg jednoznacznej identyfikacji
Jednakże informacja o udzielaniu świadczeń zdrowotnych musi być tak sformułowana, aby nie zawierała żadnej formy zachęty do korzystania ze świadczeń zdrowotnych, co niejednokrotnie może być problematyczne.
Naruszenie zakazu reklamy świadczeń zdrowotnych sankcjonuje ustawa z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.), która w art. 147a § 2 stanowi, że karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny podlega ten, kto podaje do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych lub usług z zakresu medycyny weterynaryjnej mające formę i treść reklamy.
W porównaniu z bogatym orzecznictwem odnośnie do zakazu reklamy produktów leczniczych, w omawianym zakresie brak jest możliwości przywołania krajowego orzecznictwa i wypracowanej praktyki, jednakże istnieje orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu warte przywołania np. z dnia 17 lipca 2008 r. sygn. C-500/06 dotyczące stosowania ograniczeń w swobodzie przedsiębiorczości uzasadnionych względami zdrowia publicznego.
Choć zakaz reklamy powinien dotyczyć każdego podmiotu leczniczego udzielającego świadczeń zdrowotnych, można znaleźć takie, które zachęcają pacjentów właśnie poprzez używane na stronach internetowych i już mające w mojej opinii charakter reklamy sformułowania: „Tylko dobry dermatolog może prowadzić skuteczne leczenie skóry. Takich lekarzy znajdziesz w naszym zespole” albo informują na stronach internetowych o rabatach - i jest to powszechne.
W związku z brakiem definicji ustawowej reklamy w dziedzinie świadczeń zdrowotnych oraz biorąc pod uwagę, że taki reżim dotyczący reklamy może ograniczać lub zmniejszać atrakcyjność konkretnej placówki medycznej, należałoby przyjąć jasne zasady, co jest, a co nie jest reklamą. Tym bardziej, że istniejące na rynku podmioty, które zakaz ten naruszają w sposób sprzeczny z prawem i stosując łatwo dostępne narzędzia marketingowe, budują także w ten sposób swój wizerunek w celu pozyskiwania pacjentów.
Podsumowując, należy zwrócić uwagę, iż podmiot leczniczy ma prawo i obowiązek podawać do publicznej wiadomości obiektywną informację o oferowanych przez siebie usługach, nie może natomiast zachęcać do skorzystania z realizowanych w nim świadczeń zdrowotnych poprzez:
- wyrażanie na swój temat ocen, a także
- publicznie udostępnianie informacji o promocjach, zniżkach, rabatach, jakości świadczeń czy profesjonalizmie kadry medycznej.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej (tj. Dz. U. z 2013 r., poz. 217);
- ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
(tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 159 z późn. zm.)