Z założenia projekt ma na celu ulepszenie uregulowań prawnych w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej w RP. Projekt zakłada zmiany w 18 ustawach, w tym m.in. w Kodeksie Pracy oraz ustawie o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Przygotowano następujące propozycje zmian z zakresu prawa pracy:
1. Powiększenie kręgu pracodawców, mogących żądać od kandydatów do pracy podania danych o niekaralności, o pracodawcę, będącego podmiotem podlegającym nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego w rozumieniu ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2016 r., poz. 174 i 615).
Aktualnie pracodawca ma prawo żądać informacji o niekaralności tylko wtedy, gdy obowiązek ich podania wynika z odrębnych przepisów. Po wprowadzeniu tej zmiany, kolejny podmiot, tj. pracodawca będący podmiotem podlegającym nadzorowi KNF, nabędzie prawo do żądania od osoby starającej się o pracę podania informacji o skazaniu prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Projekt nie przewiduje poniesienia dodatkowych kosztów po stronie kandydatów do pracy za zaświadczenie o niekaralności.
2. Złagodzenie wymogów prawa pracy (w zakresie tworzenia ZFŚS, ustalania regulaminu wynagradzania i regulaminu pracy), wobec "małych" przedsiębiorców, tj. zatrudniających nie więcej niż 50 pracowników.
Obecnie próg zatrudnienia zwalniający pracodawców z niektórych obowiązków wynikających z KP wynosi 19 pracowników. Zatrudnianie co najmniej 20 pracowników obliguje do utworzenia ZFŚS oraz wprowadzenia regulaminu pracy i regulaminu wynagradzania. Autorzy projektu uważają, że zasady te spotykają się z obawami pracodawców przed zwiększeniem zatrudnienia. W efekcie wybierają oni zatrudnienie w oparciu o umowy prawa cywilnego lub nawet dokonują sztucznych podziałów przedsiębiorstwa. Projektodawcy wychodzą z propozycją złagodzenia wymogów wobec małych przedsiębiorstw, przez podniesienie progów zatrudnienia z 20 do 50 pracowników.
Dla pracodawców zatrudniających mniej niż 50 pracowników, wprowadzenie regulaminu wynagradzania i regulaminu pracy ma być fakultatywne. Natomiast wszędzie tam, gdzie działa zakładowa organizacja związkowa i zatrudnionych jest nie mniej niż 20 i nie więcej niż 50 pracowników, regulaminy będą ustalane jeśli zawnioskuje o to zakładowa organizacja związkowa. Pracodawcy zatrudniający co najmniej 50 pracowników według stanu na 1 stycznia danego roku będą zobowiązani utworzyć Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Jeśli liczba zatrudnionych nie przekroczy 50 osób, utworzenie ZFŚS będzie fakultatywne. Organizacja związkowa, działająca w zakładzie zatrudniającym nie mniej niż 20 i nie więcej niż 50 pracowników, będzie mogła wystąpić z wnioskiem o utworzenie ZFŚS.
Polecamy: Kodeks pracy 2016 z komentarzem (PDF)
3. Zmiana zasad wydawania świadectwa pracy, w przypadku kontynuacji zatrudnienia u tego samego pracodawcy.
Zgodnie z art. 97 KP pracodawca „ma obowiązek wydawania świadectwa pracy po 24 miesiącach zakładowego stażu pracy, pomimo trwania zatrudniania u tego samego pracodawcy na podstawie kolejnej umowy zawartej na okres próbny lub na czas określony”. Projektodawcy podkreślają, że obecny zapis obciąża pracodawców i nie ma uzasadnienia z punktu widzenia zatrudnionego. Proponują, żeby utrzymać obowiązek niezwłocznego wydania pracownikowi świadectwa pracy w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku do pracy, z wyjątkiem sytuacji, w których zostaje nawiązana kolejna umowa o pracę z tym samym pracownikiem w okresie 7 dni od ustania poprzedniego zatrudnienia. W tym wypadku świadectwo pracy dotyczące poprzedniego okresu zatrudnienia miałoby być wydawane wyłącznie na wniosek pracownika. Natomiast jeśli pracodawca nie będzie planował przedłużać zatrudnienia danego pracownika, byłby zobowiązany do niezwłocznego wydania świadectwa pracy, obejmującego wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia.
Przepisy przejściowe wskazują, że jeśli w dniu, w którym zacznie obowiązywać nowa ustawa nie upłynie jeszcze 24 miesięczny termin na wydanie łącznego świadectwa pracy według dotychczasowych przepisów, a pracownik będzie pozostawał zatrudniony w dniu wejścia w życie nowelizacji na podstawie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na okres próbny, to pracodawca będzie mieć obowiązek wydania świadectwa pracy uwzględniającego poprzednie zakończone okresu zatrudnienia (w okresie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji). Na nowych zasadach zaś zostanie wydane świadectwo pracy za okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę trwającej w dniu, w którym zacznie obowiązywać ustawa.
4. Wprowadzenie wymogu formy pisemnej pod rygorem nieważności dla umowy o współodpowiedzialności materialnej pracowników za mienie powierzone.
Przewidywana zmiana ma rozwiać wątpliwości, które towarzyszą obecnemu stanowi prawnemu w zakresie formy umowy o współodpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie. Obecnie przepisy przewidują dla takiej umowy zwykłą formę pisemną, bez rygoru nieważności, co oznacza, że niezachowanie tej formy nie powoduje nieważności samej umowy. Jednakże doktryna i orzecznictwo prezentują odmienne, jednolite stanowisko, zgodnie z którym mimo braku ustawowego zastrzeżenia wymogu zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności, umowa o wspólnej odpowiedzialności pozostaje nieważna, jeśli nie została zawarta na piśmie.
5. Wydłużenie terminu do wniesienia odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę z 7 do 14 dni.
Celem tej zmiany jest ujednolicenie zawartych w art. 264 KP terminów odwołań do sądu pracy, ochrona pracownika oraz zwiększenie zaufania do prawa. Obecnie obowiązują dwa różne terminy na odwołanie do sądu pracy – 7 dni w przypadku odwołania od wypowiedzenia i 14 dni w przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Projektodawcy uzasadniają, że to rozróżnienie jest nieuzasadnione i często wprowadza w błąd pracowników, a ponadto 7 dniowy termin jest zbyt krótki i może nie wystarczyć na przygotowanie pozwu.
Zgodnie z założeniami projektodawców, zmiany miałyby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku. Trwają konsultacje społeczne w tej sprawie.
Hanna Prusik, Impel Business Solutions Sp. z o.o.