Przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym powstają, co do zasady, w dniu ich faktycznego otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika (art. 11 ust. 1 ustawy o pdof). Od tej zasady istnieją wyjątki, przy czym żaden z nich nie dotyczy przychodów ze stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście - umowy zlecenia i umowy o dzieło.
Zatem z tytułu otrzymania przez pracownika, zleceniobiorcę lub wykonawcę umowy o dzieło świadczeń albo postawienia im tych świadczeń do dyspozycji przed ich śmiercią rozliczenia takich wypłat należało dokonać według ogólnych zasad. Należało zatem odliczyć składki ZUS, jeżeli istniał obowiązek objęcia tych osób ubezpieczeniami w ZUS, i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy. Natomiast w kwestii opodatkowania przychodów stanowiących prawa majątkowe po zmarłych podatnikach istotne znaczenie ma źródło, z jakiego osoby te otrzymywały przychody przed śmiercią.
Opodatkowanie praw majątkowych po zmarłym pracowniku
Prawa majątkowe ze stosunku pracy po śmierci pracownika (art. 631 § 2 Kodeksu pracy):
- przechodzą w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub
- wchodzą do spadku w razie braku osób wskazanych wyżej.
Jeżeli prawa majątkowe przechodzą na małżonka i inne osoby uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym pracowniku (bez potwierdzenia tej okoliczności prawomocnym postanowieniem sądu o nabyciu spadku), uzyskane przez nich w ten sposób przychody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychody te, mimo że nie są przychodami ze stosunku pracy, lecz przychodami z praw majątkowych, nie wchodzą do spadku. Zatem do takich przychodów nie stosuje się przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nie należą bowiem do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą ani prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 i art. 631 § 2 Kodeksu pracy).
Zobacz: Prawo dla firm
Od takich przychodów (byli) pracodawcy mają obowiązek pobierać i wpłacać do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 18% podstawy opodatkowania, ale bez potrącania kosztów uzyskania przychodów i stosowania kwoty zmniejszającej podatek. W interpretacji indywidualnej z 28 stycznia 2016 r. (IPTPB3/4511-263/15-2/AC) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że:
MF
(…) art. 22 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje kosztów uzyskania przychodów dla praw majątkowych, w związku z czym podstawa opodatkowania nie powinna zostać pomniejszona o koszty uzyskania przychodów. Brak jest również podstaw do zastosowania zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej zaliczkę, bowiem cytowany powyżej art. 41 ust. 1 nie zawiera odniesienia do art. 32 ust. 3 ustawy.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Jakich rozliczeń podatkowych należy dokonać w związku ze śmiercią zatrudnionego
W artykule omówiono również zapomogi dla członków rodzin zmarłych podatników.