Sposób dokonania korekty zależy od rodzaju podlegających korekcie składników majątkowych. Wyróżnić można trzy grupy takich składników majątku, tj.:
- towary i usługi podlegające korekcie rozłożonej w czasie, dla których nie upłynął jeszcze okres korekty; w związku z rezygnacją lub wyborem zwolnienia podmiotowego podlegają one korekcie rozłożonej w czasie,
- pozostałe towary i usługi wykorzystywane do działalności gospodarczej; w związku z rezygnacją lub wyborem zwolnienia podmiotowego najczęściej podlegają one korekcie jednorazowej, jeżeli nie upłynęło 12 miesięcy od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania,
- pozostałe towary i usługi, w szczególności towary handlowe, surowce i materiały; w związku z rezygnacją lub wyborem zwolnienia podmiotowego podlegają one korekcie jednorazowej bez względu na upływ czasu od momentu ich nabycia lub wytworzenia.
W określonych przepisami przypadkach podatnicy obowiązani są (chociaż w przypadku korekty na korzyść podatników mówić raczej należy o uprawnieniu) korygować odliczony podatek naliczony. Dotyczy to między innymi sytuacji, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi (art. 91 ust. 7 w związku z art. 91 ust. 1-6 ustawy o VAT). Przypadki takie mogą mieć miejsce między innymi, gdy podatnik korzystający dotychczas ze zwolnienia podmiotowego rezygnuje z dalszego korzystania z tego zwolnienia oraz w przypadkach, gdy podatnik zarejestrowany dotychczas jako podatnik VAT czynny wybiera korzystanie ze zwolnienia podmiotowego.
Składniki majątku będące przedmiotem takiej korekty podzielić można na trzy grupy.
Zobacz: Prawo dla firm
Korekta rozliczana w czasie
Do pierwszej grupy należą towary i usługi podlegające korekcie rozłożonej w czasie (tj. towary i usługi zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł, oraz grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł), dla których nie upłynął jeszcze okres korekty (okres ten, co do zasady, wynosi 5 lat; dłuższy, 10-letni okres korekty dotyczy nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów). Korekta dotycząca takich składników majątku nie jest dokonywana jednorazowo, lecz częściowo po zakończeniu każdego kolejnego roku okresu korekty - w części przypadającej na dany rok; (zob. art. 91 ust. 7 w zw. z art. 91 ust. 7a w zw. z art. 91 ust. 2 ustawy o VAT).
Przykład 1A:
Podatnik korzystający obecnie ze zwolnienia podmiotowego zrezygnuje z początkiem 2018 r. z dalszego korzystania z tego zwolnienia (w związku z czym zarejestruje się jako czynny podatnik VAT) od 1 stycznia 2018 r. podatnik ten będzie wykonywał wyłącznie czynności opodatkowane VAT. Swoją działalność podatnik prowadzi w lokalu użytkowym nabytym w 2014 r. za 259 000 zł netto + 59 570 zł. W tej sytuacji w związku z rezygnacją ze zwolnienia podmiotowego po zakończeniu 2018 r. podatnik będzie uprawniony - w ramach korekty rocznej - do zwiększenia kwoty podatku naliczonego o 5957 zł (1/10 z 59 570 zł). W tym celu podatnik powinien wykazać tę kwotę w poz. 47 deklaracji VAT-7 za styczeń 2019 r. albo w poz. 47 deklaracji VAT-7K za I kwartał 2019 r. Podobnego zwiększenia podatnik będzie mógł dokonać - jeśli nadal będzie przedmiotowy lokal wykorzystywał wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych - po zakończeniu lat 2019, 2020, 2021, 2022 oraz 2023.*
Przykład 1B:
Podatnik zarejestrowany obecnie jako czynny podatnik VAT (i wykonujący wyłącznie czynności opodatkowane) wybierze z początkiem 2018 r. korzystanie ze zwolnienia podmiotowego. W prowadzonej działalności podatnik ten wykorzystuje samochód osobowy, przy którego nabyciu w 2016 r. odliczył 7820 zł VAT (tj. 50% z 15 640 zł). W związku z wyborem zwolnienia podmiotowego po zakończeniu 2018 r. (w ramach specjalnie w tym celu składanej deklaracji VAT-7 lub VAT-7K za styczeń lub I kwartał 2019 r.) podatnik obowiązany będzie do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego o 1564 zł (1/5 z 7820 zł). W tym celu podatnik powinien wykazać tę kwotę ze znakiem minus (-) w poz. 47 deklaracji VAT-7 za styczeń 2019 r. albo w poz. 47 deklaracji VAT-7K za I kwartał 2019 r. Analogiczny obowiązek podatnik będzie miał - jeśli nie zrezygnuje ze zwolnienia podmiotowego - po zakończeniu lat 2019 i 2020.*
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Jak dokonać korekty podatku naliczonego w związku z rezygnacją lub wyborem zwolnienia podmiotowego
W artykule przedstawiono również problem zmiany prawa do odliczenia w przypadku działalności mieszanej oraz korekty dotyczącej towarów handlowych.