Zaprzestanie używania środka trwałego w wyniku zmiany technologii produkcji świadczy o występowaniu dużego prawdopodobieństwa, że ten środek trwały nie przyniesie w znacznej części przewidywanych korzyści ekonomicznych. W związku z tym jednostka powinna dokonać odpisu aktualizującego jego wartość. Fakt, że jednostka zaprzestała używania środka trwałego w prowadzonej działalności gospodarczej nie stanowi podstawy do wyksięgowania go z ewidencji i zaprzestania dokonywania odpisów amortyzacyjnych zarówno dla celów bilansowych, jak i w większości przypadków dla celów podatkowych. Po aktualizacji wartości środka trwałego jednostka powinna dokonać dla celów rachunkowych ponownego wyznaczenia wartości odpisów amortyzacyjnych. Podstawą ich ustalenia jest wartość początkowa pomniejszona o dokonane odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu utraty wartości. Szczegóły – w uzasadnieniu.
Ustawa o rachunkowości nakazuje (art. 32 ust. 4 uor), by w przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonywać – w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych – odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość. Taka aktualizacja wartości środka trwałego jest określana jako trwała utrata wartości i wiąże się bezpośrednio z wyceną środków trwałych na dzień bilansowy. Przepis art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości wskazuje bowiem, że środki trwałe należy wyceniać nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM
Odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości środka trwałego zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych. Ujmuje się go w księgach rachunkowych w następujący sposób:
Wn konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 070 „Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych”.
W przypadku gdy utrata wartości dotyczy środka trwałego, którego wartość została wcześniej zaktualizowana na podstawie odrębnych przepisów (dotyczy to aktualizacji środków trwałych, która miała miejsce 1 stycznia 1995 r.), to odpis aktualizujący zmniejsza w pierwszej kolejności utworzony wcześniej kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Dopiero ewentualna nadwyżka odpisu zwiększa pozostałe koszty operacyjne (tj. gdy dokonywany odpis aktualizujący z tytułu trwałej utraty wartości jest wyższy niż odpis dokonany z tytułu aktualizacji wyceny na podstawie odrębnych przepisów). Zapisy w księgach rachunkowych będą w tym przypadku następujące:
1. Odpis aktualizujący wartość środka trwałego do wysokości dokonanego w 1995 r. przeszacowania
Wn konto 810 „Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny”
Ma konto 070 „Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych”
2. Odpis aktualizujący wartość środka trwałego do wysokości nadwyżki nad dokonanym przeszacowaniem wartości środka trwałego w 1995 r.
Wn konto 765 „Pozostałe koszty operacyjne”,
Ma konto 070 „Odpisy aktualizujące wartość środków trwałych”.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Jak ująć w księgach rachunkowych trwałą utratę wartości środka trwałego
W artykule omówiono również problematykę trwałej utraty wartości w kontekście odpisów amortyzacyjnych.