Metody ewidencji rozchodu zapasów
Zgodnie z MSR nr 2 zapasy to aktywa:
a) przeznaczone do sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej;
b) będące w trakcie produkcji przeznaczonej na taką sprzedaż; lub
c) mające postać materiałów lub dostaw surowców zużywanych w procesie produkcyjnym lub w trakcie świadczenia usług.
Metody ewidencji zapasów określa art. 17 ust. 2 pkt 1-4 ustawy o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1047, z późn. zm., dalej: uor). W myśl tego przepisu kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników:
1) ewidencję ilościowo-wartościową, w której dla każdego składnika ujmuje się obroty i stany w jednostkach naturalnych i pieniężnych;
2) ewidencję ilościową obrotów i stanów, prowadzoną dla poszczególnych składników lub ich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkach naturalnych. Wartość stanu wycenia się przynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego, za który następują rozliczenia z budżetem z tytułu podatku dochodowego, dokonane na podstawie danych rzeczywistych;
3) ewidencję wartościową obrotów i stanów towarów oraz opakowań, prowadzoną dla punktów obrotu detalicznego lub miejsc składowania, której przedmiotem zapisów są tylko przychody, rozchody i stany całego zapasu;
4) odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy.
Zobacz serwis: Prawo dla firm
Polskie prawo daje przedsiębiorcy możliwość wyboru sposobu ewidencji przychodu zapasów do magazynu, które może dokonywać według cen ewidencyjnych lub według cen rzeczywistych. Należy jednak przyjąć zasadę, według której, jeżeli przychód do magazynu ewidencjonowany jest według cen ewidencyjnych to podobnie rozchód musi być ujmowany w księgach rachunkowych według cen ewidencyjnych. Analogiczną zasadę przyjmuje się dla ewidencji przychodu i rozchodu zapasów z magazynu według cen rzeczywistych.
W praktyce ewidencja przychodu zapasów do magazynu nie ulega wątpliwości. Trudność pojawia się przy ujęciu w księgach rozchodu owych zapasów, gdy w magazynie znajdują się niejednorodne zapasy, które zostały nabyte w różnych cenach. Jednostka powinna mieć zatem ustaloną metodę, według której będzie ujmować w księgach rachunkowych owe operacje. Opis przyjętej metody powinien być zawarty w zasadach (polityce) rachunkowości jednostki oraz być stosowany w sposób ciągły w kolejnych latach działalności. Za wybór ten odpowiada kierownik jednostki.
Ewidencja rozchodu zapasów wg cen ewidencyjnych
W myśl art. 34 ust. 2 uor składniki rzeczowych aktywów obrotowych mogą być na dzień nabycia lub wytworzenia ujmowane w księgach rachunkowych w cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniem różnic między tymi cenami a rzeczywistymi cenami ich nabycia albo zakupu, albo kosztami wytworzenia. Na dzień bilansowy wartość składników rzeczowych aktywów obrotowych, wyrażoną w cenach ewidencyjnych, doprowadza się do poziomu określonego w ust. 1 lub w art. 28 ust. 1 pkt 6. Nie dotyczy to produktów gotowych, produktów w toku i półproduktów, jeżeli do ich ewidencji stosuje się koszty planowane, w tym normatywne, różnice zaś między planowanymi a rzeczywistymi kosztami wytworzenia są nieznaczne. Stosowane do wyceny na dzień bilansowy ceny nabycia albo zakupu, albo planowane koszty wytworzenia nie mogą być wyższe od cen sprzedaży netto tych składników.
Wycena według cen ewidencyjnych wykorzystywana jest zazwyczaj przez jednostki o dużym asortymencie materiałów. Stosując tą metodę przedsiębiorstwo ustala stałe ceny ewidencyjne, po których przyjmuje materiały do magazynu. Trudność tej metody polega na rozliczaniu odchyleń od cen ewidencyjnych. Przy rejestracji rozchodu zapasów metodą według cen ewidencyjnych jednostka musi ustalić różnice między ceną ewidencyjną a ceną rzeczywistą nabycia.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Metody rozchodu zapasów z magazynu
W artykule przedstawiono również przykład sposobu wyceny zapasów zgodnie z metodą AVCO.