Whistelblowing (sygnalizowanie) to nie donosicielstwo, a informowanie w dobrej wierze przez obecnych lub byłych pracowników o nielegalnych, niewłaściwych, niebezpiecznych czy nieetycznych praktykach przedsiębiorstwa. Zdecydowanie whistelblowing ma odgrywać pozytywną rolę i chronić przedsiębiorstwo przed stratami i nieprawidłowościami, które wcześnie wykryte są możliwe do szybkiego wyeliminowania.
W 2018 roku firma doradcza PwC po raz ósmy przeprowadziła badanie przestępczości gospodarczej w Polsce. Badanie obejmowało firmy z ponad 20 branż i sektorów. Płynące z badania wnioski nie są optymistyczne dla polskich przedsiębiorstw – ponad połowa polskich przedsiębiorców przyznaje, że w ciągu ostatnich dwóch lat (2016-2018) doświadczyła nadużyć w swojej organizacji (w roku 2016 skalę nadużyć szacowano na 36%). Jako główne obszary wyłudzeń w Polsce wskazywano przestępstwa podatkowe, nieetyczne prowadzenie biznesu oraz kradzież majątku przedsiębiorstwa. Niestety około 55% nadużyć dopuszczają się głównie pracownicy firmy i co bardzo niepokojące są to głównie przedstawiciele kadry kierowniczej. Oprócz policzalnych (finansowych) strat, za którymi stoją wysokie kwoty, w firmach gdzie dochodzi do oszust, obniża się morale pracowników i pogarszają się relacje biznesowe, a to negatywnie wpływa na wizerunek firmy. W Polsce w 2018 roku głównym źródłem ujawniania przestępstw gospodarczych obok kontroli wewnętrznych był whistelblowing czyli sygnaliści. Co warte uwagi udział sygnalistów wzrósł z 9% w 2016 roku do 45% w 2018 roku. Z badania wynika, że „przeciętny” sygnalista to mężczyzna, zajmujący specjalistyczne stanowisko z krótkim stażem pracy (3-5 lat). Obecnie rola sygnalistów w wykrywaniu przestępstw gospodarczych może jeszcze wzrosnąć za sprawą przyjętej 16 kwietnia 2019 roku przez Parlament Europejski Dyrektywy o ochronie osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii. Przepisy Dyrektywy zapewnią prawną ochronę sygnalistom i stworzą przyjazne środowisko dla whistelblowingu w firmach.
Proponowane przepisy Dyrektywy stworzą prawne warunki do przygotowania skutecznego systemu sygnalizowania nieprawidłowości w miejscu pracy. Przedsiębiorstwa, które zatrudniają przynajmniej 50 pracowników będą zobowiązane do stworzenia odpowiednio chronionych kanałów służących do dokonywania zgłoszeń przez sygnalistów. Ponadto na tych firmach będzie ciążył obowiązek wdrożenia procedur wewnętrznych regulujących odbieranie takich zgłoszeń oraz podejmowanie działań po ich otrzymaniu.
Sygnalizowanie nadużyć w firmach będzie tematem praktycznych warsztatów Whistleblowing jako jeden z kluczowych elementów systemu zarządzania zgodnością w firmie, które odbędą się 25 października 2019 roku w Warszawie. W trakcie warsztatów wyjaśnimy m.in. jakie czynniki wpływają na skuteczność wewnątrzfirmowych kanałów do zgłaszania nadużyć, wskażemy jak powinien wyglądać modelowy przebieg wewnętrznego postępowania wyjaśniającego i kogo w taki proces należy zaangażować. Przedstawimy przykłady światowych rozwiązań oraz najlepszych praktyk dotyczących informowania o nadużyciach, opowiemy jak chronić informatorów, a także doradzimy w jaki sposób budować zaufanie do systemu whistleblowing w organizacji.
Szczegółowy program warsztatów: http://ideoria.pl/szkolenia/whistleblowing/
przyg. A.Bartnicka