Wojna na oprocentowanie lokat czy na pułapki w ofertach

Twórcy lokat wykazują się nie lada pomysłowością w określaniu warunków, od których zależy ostateczne oprocentowanie lokat. Wszystko to sprawia, że wybór lokaty stanowi duże wyzwanie dla przeciętnego klienta banku. A jeszcze kilka lat temu byłoby to trudne do pomyślenia. Konstrukcja produktu, jakim jest lokata terminowa, wydaje się niezwykle prosta. Nic bardziej mylnego.

Co warto wiedzieć o sposobie naliczania odsetek i warunkach, jakie niekiedy należy spełnić, aby otrzymać reklamowane oprocentowanie? Przyjrzyjmy się lokacie, która niby bardzo wysoko oprocentowana, w rzeczywistości taką nie jest.

Lokata Progresywna

Wysokość oprocentowania lokaty progresywnej zależna jest od ilości miesięcy, podczas których utrzymujemy pieniądze na lokacie. W każdym kolejnym miesiącu jej trwania oprocentowanie środków wzrasta.

Zwykle banki w swoich reklamach posługują się najwyższą stawką podając hasło typu „Oprocentowanie do 8%*, gdzie owe 8% dotyczy jedynie ostatniego, 12-go miesiąca trwania lokaty.

Faktycznie jednak, mając na uwadze sposób naliczania odsetek, średnie oprocentowanie z całego okresu będzie znacznie mniejsze, niż reklamowane 8%. Może to być np. 6,5%, co jest wynikiem takim samym, a nawet mniejszym niż daje konkurencja bez żadnych kruczków. Konstrukcja lokaty utrudnia obliczenie, ile otrzymamy na koniec jej trwania. I o to w tym wszystkim chodzi. Skusić klienta reklamą i zachęcić do wizyty w oddziale. Jak już przyjdzie, trudniej będzie mu zrezygnować. Szkoda fatygi dla paru złotych, może pomyśleć niejeden klient. Inna rzecz, do której rzadko kto się przyzna, to brak dostatecznej wiedzy w zakresie znajomości konstrukcji lokat. Banki na to liczą.

Niektóre banki jak Millennium i PKO BP, zostały nawet ukarane za niedoinformowanie klientów o faktycznej wysokości oprocentowania. Najsłynniejsze przykłady to lokata Millennium, w reklamie której wykorzystano informację o mega wysokim oprocentowaniu lokaty. Zapomniano tylko dodać, że naliczane jest ono dopiero w ostatnim miesiącu trwania lokaty (kłania się znajomość konstrukcji lokaty progresywnej). Druga kara dotknęła bank PKO BP, który zaczął gromadzić depozyty znacznie wcześniej niż rozpoczął się okres naliczania odsetek. Przez to pieniądze pierwszych klientów zwabionych reklamą leżały nieoprocentowane od kilku do kilkunastu dni.

Kwota minimalna lokaty

Warunek o tyle istotny, że banki oferują zazwyczaj reklamowane oprocentowanie dla kwoty znacznie wyższej, niż niezbędna jest do założenia lokaty (zwykle 1000 zł).

Przykładowo deponując 50 tys. zł możemy liczyć na oprocentowanie wyższe o 1-1,5% niż mając 5 tys zł. Mówimy wówczas o oprocentowaniu progowym, czyli zależnym od kwoty lokaty.

Przy takim sposobie naliczania odsetek średnie oprocentowanie jest znacznie niższe, niż to obowiązujące dla najwyższych kwot, a wykorzystywane w reklamie. Pamiętajmy o tym i nie liczmy przedwcześnie naszych zysków z lokaty.

Kapitalizacja odsetek

Również na tym polu banki poczyniły znaczny postęp. Kapitalizacja odsetek może odbywać się raz na 12 miesięcy, co pół roku, raz na kwartał, raz w miesiącu, a coraz częściej pojawiają się nawet lokaty o kapitalizacji co 7 dni. Przy lokatach zawieranych na 6-12 miesięcy lepiej wybierać kapitalizację miesięczną. Wówczas odsetki doliczane do kwoty lokaty dalej procentują dając tzw. procent składany. O ile dwie różne lokaty oferują takie samo oprocentowanie na koniec okresu ich trwania, zysk z częstej kapitalizacji będzie wyższy, niż w przypadku doliczenia odsetek jednorazowo przy wygaśnięciu lokaty.

Co z przypadku zerwania lokaty

Sprawdźmy, co się stanie z odsetkami w przypadku zerwania lokaty przez terminem. Zazwyczaj bank srogo karze klienta za przedterminowe wycofanie pieniędzy i nalicza odsetki porównywalne do tych, jakie otrzymalibyśmy na zwykłym koncie osobistym. Zazwyczaj jego oprocentowanie oscyluje wokół 0%. Są jednak banki bardziej liberalne. Dla lokat zakładanych na dłuższy okres: 9, 12, 18 miesięcy i więcej banki naliczają klientowi odsetki np. za pierwszy kwartał jej trwania. Owe szczegóły warto jednak zawczasu sprawdzić.

Jak można założyć lokatę

Generalnie lokaty zakłada się w oddziale, ale trafiają się również oferty dostępne jedynie w internecie. W zamian za to te ostatnie bywają lepiej oprocentowane. Jednak do założenia lokaty banki wymagają często założenia konta osobistego. Jeśli bank stawia taki wymóg, warto przemyśleć sprawę i zastanowić się czy potrzebujemy kolejnego konta. Bank wcześniej czy później każe sobie za nie płacić, a to pozbawi nas części odsetek z lokaty.

Od czego może jeszcze zależeć oprocentowanie

• posiadanie / nie posiadanie konta w danym banku.

Walcząc o klientów banki coraz częściej nagradzają nieco wyższym oprocentowaniem swoich stałych klientów. Cross-sell, czyli sprzedaż krzyżowa kolejnych produktów jednemu klientowi staje się sposobem na kryzys i ubytek zysków. Jeśli klient ma już konto, łatwiej zaoferować mu kartę kredytową, kredyt gotówkowy czy właśnie lokatę. Koszt pozyskania nowego klienta jest znacznie wyższy, niż obsługa stałego klienta. Jeśli zatem korzystamy już z produktów jakiegoś banku zapoznajmy się najpierw z jego ofertą depozytową. Być może będzie ona dla nas nieco korzystniejsza, niż dla innych. Aczkolwiek nie jest to regułą. Niektóre banki traktują stałych klientów po macoszemu, i oferują lepsze warunki nowym klientom, próbując ich w ten sposób skłonić do korzystania ze swoich usług.

•  polecenie znajomego, który jest / lub nie jest jeszcze klientem banku ale razem z nami założy lokatę.

Tzw. lokaty rekomendacyjne wprowadził m.in. Alior Bank i Multibank.
Jeśli przyprowadzimy do banku osobę, która również założy lokatę, możemy liczyć na wyższe oprocentowanie, niż gdybyśmy zrobili to samodzielnie. To ewidentnie kolejny chwyt bankowców na pozyskanie nowych klientów.

•  podwyższone oprocentowanie naliczane jest tylko w określonym terminie.

Przykładowo lokata na 7% w skali roku owe 7% oferuje przez pierwsze 3 miesiące, a następnie jej oprocentowanie spada do 6%. Wabikiem na klienta jest 7%, a szczegóły poznaje się dopiero po dogłębnym zapoznaniu się ofertą.

Oprocentowanie stałe czy zmienne

W przypadku oprocentowania stałego sprawa jest klarowna. W okresie trwania lokaty bank nie może nam zmienić oprocentowania. Inaczej sytuacja wygląda z oprocentowaniem zmiennym. To zależy w mniejszym lub większym stopniu od stóp rynkowych i decyzji Rady Polityki Pieniężnej. Jak pokazuje historia ostatnich miesięcy, banki bardzo różnie podchodziły do tematu. Niektóre z nich podwyższały wręcz oprocentowanie lokat pomimo, że stopy procentowe spadały, a obecnie, pomimo utrzymywania się stóp na niezmienionym poziomie, wiele banków obniża oprocentowanie. Generalnie warto zakładać lokaty o możliwe krótkim okresie trwania np. 1 miesięczne. Nie zamrażamy wówczas gotówki i możemy szybko zmienić lokatę na inną. Zwłaszcza dziś, gdy oferty banków zmieniają się praktycznie z tygodnia na tydzień, zyskujemy dużą swobodę działania.

Oprocentowanie stałe polecane jest dla lokat dłuższych niż 6 miesięcy. Wówczas mamy gwarancję określonego zysku, pomimo, że stopy procentowe mogą w tym okresie spadać.

Z cała pewnością powyższy materiał nie wyczerpuje tematu w 100%. Udziela jednak wskazówek mówiących, w którym miejscu warto być czujnym. Pomysłowość specjalistów od ofert bankowych wydaje się być bardzo duża, o czym świadczyć mogą wydarzenia z poprzedniego roku. Wraz ze spadającym oprocentowaniem lokat warto rozważyć lokowanie oszczędności na kontach oszczędnościowych.

Oprocentowanie, jakie oferują, nie odbiega często od tego na lokatach, a przy okazji mamy o wiele większą swobodę w dostępie do pieniędzy. Konta oszczędnościowe nie są pozbawione pułapek, ale to już temat na następny artykuł.