Do podjęcia tej decyzji wymagane jest przeprowadzenie kompleksowej analizy charakteryzującej rodzaj oraz specyfikę danego rynku, a także określenie własnego profilu ryzyka i horyzontu inwestycyjnego. Do grona najważniejszych technik analitycznych zaliczamy analizę techniczną oraz analizę fundamentalną. Decyzja o wyborze konkretnej techniki, powinna uwzględniać przede wszystkim własną specyfikę inwestycyjną, ponieważ ze względu na nikłą skuteczność de facto niemożliwe jest stosowanie analizy fundamentalnej w transakcjach o krótkim horyzoncie czasowym. Podobnie sprawa wygląda w przypadku stosowania innych technik, które również muszą być dostosowane do indywidualnej strategii w celu jak najlepszej optymalizacji wyników.
Analiza fundamentalna
Według ogólnej definicji analizy fundamentalnej stosowanej na rynku terminowym jest to metoda przewidywania przyszłych ruchów cen instrumentu finansowego na podstawie czynników i danych ekonomicznych, politycznych i środowiskowych, które w jakikolwiek sposób mogą wpłynąć na poziom podaży i popytu na dany instrument. Założeniem analizy fundamentalnej jest określenie na podstawie mierzalnych czynników ekonomicznych i politycznych w sposób jak najbardziej obiektywny możliwego zachowania się cen w przyszłości. Jest to zadanie o tyle trudne, ze względu na to, że na każdym rynku pojawiają się bardzo duże ilości różnych informacji, które mogą mieć wpływ na zmiany kursu notowanych na nim instrumentów finansowych.
Dlatego, tez najważniejszym zadaniem jest umiejętne rozróżnienie informacji istotnych, od tych, które nie mają znaczenia dla zachowania się cen. Rynek walutowy, podobnie jak inne rynki podlega wpływowi różnych informacji dotyczących danych ekonomicznych, jednakże, oprócz danych o inflacji i PKB, mają one charakter bardziej spekulacyjny, aniżeli mający wartość z punku widzenia analizy fundamentalnej. Niemniej jednak warto przytoczyć kilka najważniejszych wskaźników, które powodują zazwyczaj bardzo duże wahania cen, zwłaszcza w momencie ich publikacji.
Oto krótka lista danych ekonomicznych o największym wpływie na rynek walutowy:
• decyzja o zmianie stóp procentowych
• wyniki PKB (GDP growth)
• raport o zatrudnieniu (Non-farm Payrolls)
• raport banków federalnych (Beige Book)
• wskaźnik cen produktów i usług (Consymer Price Index CPI)
• dynamika sprzedaży nowych domów (New Home Sales)
• dynamika produkcji przemysłowej (Industrial Production)
• wskaźnik zaufania konsumentów (Consumer Confidence)
Posługując się analizą fundamentalną inwestorzy powinni zwrócić uwagę na wszystkie czynniki o charakterze trwałym, takie jak prognozy rozwoju gospodarczego czy inflacji, a także niektóre czynniki społeczne, które mogą wpływać na zachowanie się kursu walutowego. Jej wykorzystanie promowane jest również przez największych inwestorów giełdowych jak Warren Buffet, którzy inwestując długoterminowo, posługują się niemal wyłącznie tą techniką. Należy jednakże zauważyć, że ich inwestycje dotyczą zazwyczaj akcji spółek, do analizy, których analiza fundamentalna de facto została stworzona i gdzie sprawdza się najlepiej.
Dlatego też, pomimo istotnych zalet tego rodzaju techniki najczęściej jest ona wykorzystywana w połączeniu z analizą techniczną, która w większym stopniu pomaga odpowiedzieć na pytanie, w którym momencie należy wykonać planowaną transakcje, natomiast analiza fundamentalna służy określeniu, w jakie instrumenty należy zainwestować. Na rynku Forex, jak i Futures gdzie duża część transakcji ma charakter krótkookresowy wykorzystanie analizy technicznej jest bardzo popularne i efektywne, co zostanie przedstawione w dalszej części.
Analiza techniczna
Analiza techniczna jest techniką bardzo szeroko wykorzystywaną na wszelkich rynkach kapitałowych. Jej ewidentną zaletą jest jej uniwersalność, która pozwala na jej stosowanie niemal na każdym możliwym rynku. Jedynym warunkiem, który musi być spełniony jest odpowiedni poziom płynności rynku, który jest konieczny do efektywnego wykorzystywania tego rodzaju analizy. Analiza techniczna skupia się na badaniu zachowań rynku, przede wszystkim przy użyciu wykresów, którego celem jest przewidywanie przyszłych trendów cenowych.
Najpopularniejszymi typami wykresów są:
- wykresy liniowe (line charts)
- wykresy słupkowe (bar charts)
- wykresy świecowe (candle charts)
Na bazie wykresów świecowych stworzonych zostało bardzo wiele formacji, składających się z jednej bądź kilku świec, które wykorzystywane są z powodzeniem na rynkach terminowych oraz walutowych. Do najpopularniejszych z nich należą formacje typu: objęcie hossy, objęcie bessy, harami, przenikanie, zasłona ciemnej chmury, gwiazda wieczorna, wisielec czy gwiazda doji. W formacjach świecowych, bardzo dobrze odzwierciedlone są oddziaływania psychiczne inwestorów oraz towarzyszące im emocje, jak strach, nadzieja czy chciwość.
Oprócz formacji świecowych, w analizie technicznej można wyróżnić kilkanaście podstawowych (klasycznych) typów formacji, które można podzielić na dwie podstawowe grupy:
• formacje wskazujące na odwrócenie trendu,
• formacje wskazujące na potwierdzenie trendu (konsolidacji i kontynuacji trendu).
Formacje zapowiadające zmianę panującego trendu służą analitykom do zmiany dotychczasowej pozycji zajętej na rynku na zgodną z kierunkiem nowopowstającego trendu. Najpopularniejszymi i najbardziej jednoznacznymi formacjami zapowiadającymi odwrócenie trendu to:
• formacja głowy i ramion / odwróconej głowy i ramion,
• formacja podwójnego szczytu (podwójnego wierzchołka) / podwójnego dna,
• formacja potrójnego szczytu / potrójnego dna,
• formacja zaokrąglonego szczytu / zaokrąglonego dna,
• formacja trójkąta zwyżkującego - przy kursie rosnącym / trójkąta zniżkującego - przy trendzie malejącym
Formacje kontynuacji trendu służą do oceny czy dany trend ma szanse być kontynuowany w przyszłości. W praktyce są one pewnego rodzaju pauzą w panującym trendzie, po której powinna nastąpić jego dalsza kontynuacja. Najpopularniejszymi formacjami kontynuacji trendu są:
• formacja kwadratu i prostokąta,
• flagi,
• chorągiewki (proporce),
• kliny,
• romby i diamenty,
• trójkąty.
Analiza i obserwacja wymienionych formacji pomaga w dużym stopniu w prognozowaniu kierunków ruchów cen na danych rynkach. Dodatkową zaletą opisywanych formacji jest ich uniwersalność, co pozwala na ujednolicenie ich interpretacji. Należy jednakże zaznaczyć, że stosunkowo rzadko zdarza się, aby dokładnie takie same formacje występowały na realnych wykresach. Bardzo często zdarza się, że występują pewnego rodzaju naturalne odchylenia, które utrudniają prawidłową ocenę formacji. Jednakże w miarę zyskiwania doświadczenia i oswajaniu się z różnego rodzaju wykresami, analitycy techniczni potrafią dostrzec wybrane formacje pomimo wyraźnych zaburzeń w ich kształtach. Należy podkreślić, że tego rodzaju formacje są jednymi z podstawowych narzędzi analizy technicznej, które potrafią bardzo skutecznie diagnozować charakter danego trendu, co jest podstawą tego rodzaju analizy.
Ostatnią grupą narzędzi analizy technicznej wykorzystywaną szeroko na rynkach terminowych są różnego rodzaju wskaźniki, które zasadniczo można podzielić na dwie grupy:
• Wskaźniki trendu – do których zaliczamy wszystkie rodzaje średnich (wykładnicze, arytmetyczne, ważone), wstęgi Bollingera oraz inne nanoszone bezpośrednio na wykres cenowy. Sygnałami sugerującymi kupno lub sprzedaż są tutaj zazwyczaj przecięcia linii wskaźników między sobą lub z wykresem cenowym.
• Oscylatory – są to wskaźniki, które przetwarzają dane, zwracając wynik w postaci osobnego wykresu umieszczonego pod wykresem cenowym. Do tej grupy należą oscylatory stochastyczne, MACD, RSI, RVI i inne.
Stosowanie wskaźników na rynkach walutowych, jak i terminowych jest wyjątkowo popularne, wykorzystywane są one, bowiem również do konstruowania systemów transakcyjnych. Należy jednak zauważyć, że analitycy techniczni rzadko kiedy swoje decyzje opierają o jedynie jeden wskaźnik, ze względu na to, że wszystkie wskaźniki wykorzystują dane statystyczne, co sprawia, że obarczone są one pewnym poziomem błędu. Dlatego, też najczęściej stosuje się 2-3 wybrane wskaźniki, których sygnały muszą się wzajemnie potwierdzać, aby transakcje były skuteczne.
Analiza techniczna może być stosowana de facto na każdym rodzaju rynku i typie transakcji. Analitycy stosujące powyższą analizę mogą śledzić sytuacje na kilkunastu rynkach jednocześnie bez znaczącej utraty jakości pod względem wyników. Jest to praktycznie niemożliwe w przypadku analizy fundamentalnej, gdzie na skutek bardzo dużej ilości informacji należy skupić się na jednym wybranym rynku bądź branży. Jest to dość istotne ograniczenie dotyczące tego rodzaju techniki, które powoduje, że jest ona o wiele bardziej pracochłonna i mniej elastyczna w porównaniu do analizy technicznej. Należy zauważyć, że różne rynki znajdują się zazwyczaj w odmiennych stanach (okresach) aktywności. Można tutaj wyróżnić okresy, w którym występują wyraźne trendy spadkowe bądź zwyżkowe, bądź też okresy konsolidacji, kiedy na rynku panuje względny spokój i trudno ocenić przyszły ruch cen.
Analityk techniczny w takiej sytuacji może skupić się na najbardziej aktywnych rynkach, gdzie można zauważyć wyraźne trendy pozwalające przewidzieć z większym prawdopodobieństwem zachowanie rynku. Dokonując transakcji za pomocą tej techniki można zachować dużą swobodę działania, przenosząc swoją uwagę z jednego rynku na drugi w sytuacji, gdy zachodzi na nim interesująca sytuacja pod względem inwestycyjnym.
Podsumowując powyższy opis analizy technicznej należy zaznaczyć, że jest ona najszerzej wykorzystywaną techniką analityczną na rynkach Futures oraz Forex. O jej popularności decyduje przede wszystkim łatwość jej stosowania jak i duża skuteczność na wymienionych rynkach. Mnogość wykorzystywanych narzędzi z jednej strony powoduje, że może ona sprawiać pewne trudności początkującym analitykom technicznym, jednakże jest to również jej ewidentną zaletą decydującą o jej elastyczności i uniwersalności. Przedstawione w niniejszym punkcie różnego rodzaju formacje techniczne posiadają mniejsza lub większą skuteczność, warto jednakże pamiętać, że nie są one nieomylnymi prawami naukowymi, lecz pozwalają jedynie z bliżej nieokreślonym prawdopodobieństwem wnioskować o przyszłej sytuacji rynkowej. Z tego względu, można powiedzieć, że stosowanie analizy technicznej jest pewnego rodzaju sztuką, której bardzo trudno nauczyć się od razu, ponieważ wymaga ona nabycia doświadczenia i umiejętności rozpoznawania prawidłowo sygnałów oraz formacji technicznych.
Porównanie
Specyfiką rynków terminowych (walutowych) jest szybkość reakcji na publikowane dane oraz fakt tzw. dyskontowania przyszłych informacji. W przypadku wykorzystywania analizy fundamentalnej inwestor musi rozstrzygnąć czy prognozowane przez niego dane bądź przyszłe wydarzenia znalazły już swoje odzwierciedlenie w cenie danego instrumentu. Jeżeli zostanie dokonana błędna ocena, to transakcje podjęte pod wpływem takiej analizy mogą okazać się niepowodzeniem. Z punktu widzenia analizy fundamentalnej informacje są tylko wtedy istotne, kiedy nie są one jeszcze powszechnie znane, a co za tym idzie nie zostały jeszcze zdyskontowane w kursie walutowym bądź cenie instrumentu pochodnego. Jednakże uzyskanie dostępu do tego rodzaju informacji jest rzeczą bardzo skomplikowaną, co znacząco utrudnia efektywne stosowanie tego rodzaju analizy.
Zwolennicy tej techniki mogą wszakże próbować przewidywać różnego rodzaju wskaźniki ekonomiczne, jednak obarczone jest to dużym ryzykiem błędu. Najważniejszym cechą, która decyduje jednakże o przewadze analizy technicznej nad analizą fundamentalną jest jej zdolność do określania momentu zawierania transakcji, co jest rzeczą niezmiernie ważną na rynkach, gdzie wykorzystywana jest dźwignia finansowa. W przypadku tradycyjnych rynków Futures dźwignia kształtuje się na poziomie 1:10, natomiast na rynku walutowym może dochodzić nawet do poziomu 1:100. W takich warunkach, dokonanie transakcji w nieodpowiednim momencie może skutkować utratą depozytu zabezpieczającego, nawet pomimo prawidłowego przewidzenia rozwoju sytuacji.
Dzięki analizie technicznej możliwe jest określenie najbezpieczniejszego momentu wejścia na rynek, co pozwala zabezpieczyć się przed groźbą ewentualnej utraty depozytu. Ponadto tak jak zostało to już podkreślone, analitycy techniczni mogą analizować kilka lub kilkanaście metod jednocześnie, stosując niemalże identyczne metody badawcze. Stwarza to bardzo duże możliwości pod względem elastyczności stosowania tego rodzaju techniki i pozwala na efektywne inwestowanie na kilku wybranych rynkach w tym samym czasie.
W przypadku analizy fundamentalnej takie podejście jest bardzo trudne do osiągnięcia, ponieważ wymaga o wiele większych nakładów pracy i poznania odrębnej specyfiki każdego rynku. Ponadto należy zauważyć, że rynki kapitałowe w obecnym czasie są bardzo ściśle ze sobą powiązane, a uniwersalność analizy technicznej pozwala na uchwycenie wzajemnych zależności występujących pomiędzy nimi, co również przyczynia się do zwiększenia efektywności jej stosowania. Jak, więc można zauważyć znaczenie tego rodzaju analizy na rynkach terminowych jest niepodważalna, zwłaszcza, że jej podstawowe zasady oraz narzędzia mogą być stosowane efektywnie na wielu różnego rodzaju rynkach i w różnego rodzaju celach. Stosowana jest ona, bowiem zarówno przez inwestorów długoterminowych jak i graczy spekulacyjnych, którzy na podstawie danych fundamentalnych oraz psychologicznych aspektów wynikających z analizy wykresów, próbują osiągnąć jak najwyższe zyski wykorzystując krótkookresowe zmiany cen. Na zakończenie należy dodać, że analiza techniczna jako jedyna może być stosowana jako samodzielnie narzędzie pozwalające na diagnozowanie przyszłych ruchów cen jak i określanie momentów zawierania transakcji.