Kodeks to zbiór kart złączonych na jednym z brzegów (nazywanym grzbietem książki). Forma ta jest obecnie najpopularniejszą formą książki. Stosuje się ją natomiast od końca I w. n. e.
Nazwa kodeks pochodzi z łaciny od słowa codex, które oznacza „pień drzewa”, „kloc drzewny”.
Zaletą kodeksu jest możliwość pisania po obu stronach kart. W przypadku zwojów było to bardzo rzadko praktykowane, gdyż zwój zwijać można było tylko w jedną stronę. Jeżeli już zwój zapisywano dwustronnie to po drugiej stronie znajdował się zwykle tekst innego dzieła.
Kodeks, dzięki możliwości pisania po obu stronach, pozwalał na oszczędzanie materiału. Ulegał jednak licznym uszkodzeniom. Niszczyły się zwłaszcza narożniki, często wypadały kartki.
W przypadku rękopisów biblijnych rezultatem wypadania kartek jest np. brak zakończenia Ewangelii Marka (16, 9-20) oraz tzw. Pericope adulterae w Ewangelii Jana (7, 53 - 8, 11), których brak w wielu starożytnych kodeksach. Nie mają ich najważniejsze rękopisy biblijne: Kodeks Synajski i Kodeks Watykański.