W przeprowadzonej przez Open Finance symulacji założyliśmy, że nasz hipotetyczny „pechowiec” dokonywał wpłat w tej samej wysokości, ostatniego dnia każdego miesiąca (w sumie 25 wpłat – od lipca 2007 do lipca 2008). Ich wartość nie ma znaczenia, ważne są procenty. A te pokazują, że inwestowanie w opisany sposób w fundusz akcji polskich przyniosło średnią stratę w wysokości 5,5 proc. przez cały ten okres (do średniej uwzględniliśmy 27 funduszy tej kategorii działających w tym czasie). W relacji do średniego spadku wartości jednostek uczestnictwa funduszy omawianej kategorii (-43,9 proc.) oraz podobnej stracie indeksu WIG (-43,3 proc.), trzeba przyznać, że to niewiele.
Stopy zwrotu przy regularnych miesięcznych wpłatach dokonywanych w okresie od lipca 2007 do lipca 2009 (obliczenia na 20.08.2009r.)
| Fundusze akcji polskich | Stopa zwrotu przy wpłatach regularnych | Stopa zwrotu przy wpłacie jednorazowej |
| SKOK Akcji (SKOK FIO) | 6,10% | -25,83% |
| Lukas Akcyjny (Lukas FIO) | 3,74% | -38,22% |
| Arka Akcji FIO | 1,75% | -39,66% |
| UniKorona Akcje (UniFundusze FIO) | 0,88% | -36,66% |
| FORTIS Akcji (Fortis SFIO) | 0,40% | -50,64% |
| Allianz Akcji (Allianz FIO) | -0,58% | -31,68% |
| Idea Akcji (Idea FIO) | -2,37% | -39,02% |
| Noble Akcji (Noble Funds FIO) | -2,41% | -39,03% |
| SKARBIEC - AKCJA (Skarbiec FIO) | -2,90% | -35,25% |
| Aviva Investors Polskich Akcji (Aviva Investors FIO) | -3,45% | -45,86% |
| Novo Akcji (Novo FIO) | -3,47% | -44,18% |
| Legg Mason Akcji FIO | -4,53% | -38,43% |
| BPH Akcji (BPH FIO Parasolowy) | -4,61% | -43,56% |
| KBC Akcyjny (KBC FIO) | -4,94% | -48,98% |
| ING Akcji Plus (ING FIO) | -5,55% | -43,96% |
| ING Akcji FIO | -5,64% | -44,26% |
| Millennium Akcji (Millennium FIO) | -6,46% | -45,82% |
| DWS Akcji FIO | -6,57% | -41,87% |
| KBC Akcyjny (VIP SFIO) | -7,65% | -48,79% |
| Pioneer Akcji Polskich FIO | -7,69% | -52,82% |
| PZU Akcji KRAKOWIAK FIO | -8,71% | -46,74% |
| UniMaxAkcje (UniFundusze FIO) | -10,17% | -40,69% |
| AIG Akcji FIO | -12,41% | -53,70% |
| AIG Akcji Plus (Światowy SFIO) | -12,67% | -53,77% |
| DWS Akcji Plus FIO | -13,45% | -51,14% |
| PKO/CS Akcji Plus (Parasolowy FIO) | -16,87% | -48,39% |
| PKO/CS Akcji - FIO | -18,26% | -56,25% |
| ŚREDNIA | -5,50% | -43,90% |
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych serwisu Analizy Online.
Oczywiście te 5,5 proc. to tylko wartość średnia. Dlatego warto przyjrzeć się poszczególnym funduszom. Część z nich pozytywnie zaskakuje. W sumie niemal co piąty z nich odnotował wynik dodatni. Względne powody do zadowolenia mogą mieć uczestnicy funduszy SKOK Akcji (+6,1 proc.) oraz Lukas Akcyjny (+3,74 proc.) i Arka Akcji (+1,75 proc.) – dwa ostatnie zarządzane przez tę samą firmę – BZ WBK AIB Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych. Delikatny uśmiech może jednak zagościć wyłącznie na twarzach klientów inwestujących regularnie. W przypadku osób, które zainwestowały jednorazowo pod koniec lipca 2007 roku, fundusze te przyniosły straty, odpowiednio: 25,8 proc., 38,2 proc. i 39,7 proc.
Pozostałe 80 proc. produktów – w kontekście inwestycji regularnej – przyniosło uczestnikom straty. Stawkę zamykają DWS Akcji Plus (-13,45 proc.) oraz dwa fundusze oferowane przez PKO/Credit Suisse TFI: PKO/CS Akcji Plus (-16,9 proc.) i PKO/CS Akcji (-18,3 proc.). Jednak nawet w przypadku najsłabszych funduszy, straty są ograniczone w porównaniu do faktycznego spadku wartości ich jednostek uczestnictwa, który wyniósł odpowiednio: 51,1 proc., 48,4 proc. i 56,3 proc.
Warto zwrócić uwagę, że osoby, które systematycznie inwestowały w fundusz akcji przez ostatnie dwa lata – czyli mniej więcej półtora roku spadków i pół roku wzrostów – ze średnia stratą w wysokości 5,5 proc. są już niemal na zero (licząc wg wycen na 20 sierpnia br.). Można powiedzieć, ze oni kryzys giełdowy mają za sobą, bo w większej części zdążyli odrobić poniesione w jego trakcie straty. Jeśli wzrosty cen akcji w najbliższym czasie będą kontynuowane, to wystarczy że wyniosą nie więcej niż 10 proc., żeby większość omawianych regularnych inwestycji zaczęła przynosić zyski.
Obliczenia dokonane w przedstawionych powyżej symulacjach dotyczą wyników z przeszłości. Dają pewne pojęcie o zachodzących mechanizmach, ale niestety nie są żadną gwarancją na to, że w przyszłości wyniki będą choćby zbliżone.
Każdy kij ma dwa końce
Strategia ograniczania ryzyka polegająca na inwestowaniu systematycznym i uśrednianiu w ten sposób ceny kupna ma też pewien minus. Mianowicie ogranicza nie tylko straty, ale również ewentualne zyski, w swoisty sposób zmniejszając zakres wahań pomiędzy jednym a drugim. Dobrze obrazuje to przykład funduszy polskich obligacji, dla których przeprowadziliśmy dokładnie taką samą symulację, jak w przypadku funduszy akcji.
Stopy zwrotu przy regularnych miesięcznych wpłatach dokonywanych w okresie od lipca 2007 do lipca 2009 (obliczenia na 20.08.2009 r.)
| Fundusze obligacji polskich | Stopa zwrotu przy wpłatach regularnych | Stopa zwrotu przy wpłacie jednorazowej |
| BPH Obligacji 2 (BPH FIO Parasolowy) | 21,44% | 31,12% |
| Idea Obligacji Skarbowych FIO | 18,12% | 24,36% |
| PKO/CS Obligacji Długoterminowych - FIO | 17,80% | 32,46% |
| BPH Obligacji 1 (BPH FIO Parasolowy) | 16,34% | 24,05% |
| SKOK Obligacji (SKOK Parasol FIO) | 13,70% | 24,53% |
| Aviva Investors Obligacji (Aviva Investors FIO) | 11,98% | 18,11% |
| Allianz Obligacji (Allianz FIO) | 10,22% | 19,70% |
| PKO/CS Papierów Dłużnych Plus (Parasolowy FIO) | 10,03% | 16,49% |
| UniKorona Obligacje (UniFundusze FIO) | 9,92% | 13,72% |
| PKO/CS Obligacji - FIO | 9,36% | 13,30% |
| Pioneer Lokacyjny (Pioneer FIO) | 9,22% | 14,75% |
| Pioneer Obligacji Plus FIO | 8,07% | 13,05% |
| AIG Obligacji FIO | 7,57% | 11,55% |
| ING Obligacji Plus (ING FIO) | 6,83% | 10,54% |
| ING Obligacji FIO | 6,80% | 10,61% |
| AIG Obligacji Plus (Światowy SFIO) | 6,61% | 10,47% |
| Arka Obligacji FIO | 6,61% | 12,22% |
| KBC Obligacyjny (VIP SFIO) | 6,60% | 11,14% |
| KBC Papierów Dłużnych (KBC FIO) | 6,32% | 10,50% |
| PZU Papierów Dłużnych POLONEZ FIO | 5,81% | 9,68% |
| SKARBIEC - OBLIGACJA Instrumentów Dłużnych (Skarbiec FIO) | 5,74% | 9,05% |
| Noble Skarbowy (Noble Funds FIO) | 5,74% | 9,46% |
| Legg Mason Obligacji FIO | 5,68% | 8,28% |
| Pioneer Obligacji FIO | 4,99% | 8,25% |
| Millennium Papierów Dłużnych (Millennium FIO) | 4,51% | 8,03% |
| DWS Dłużnych Papierów Wartościowych FIO | 1,96% | 3,76% |
| Novo Obligacji Plus (Novo FIO) | -0,90% | -2,99% |
| ŚREDNIA | 8,78% | 13,93% |
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych serwisu Analizy Online.
Wynika z niej, że przeciętnie systematyczne inwestowanie przez ostatnie dwa lata w fundusze obligacji dało 8,8 proc. zysku., podczas gdy wartość jednostek uczestnictwa funduszy tej grupy w tym samym czasie wzrosła średnio o 13,9 proc. Na konkretnym przykładzie: inwestując przed dwoma laty jednorazowo większą kwotę w fundusz BPH Obligacji 2 (najlepszy w swojej kategorii), można było zyskać 31,1 proc., a przy inwestowaniu przez ten sam czas co miesiąc takiej samej kwoty zysk wyniósłby 21,4 proc. Też dobrze, ale niestety nie to samo. Zmniejszanie ryzyka kosztuje – po prostu w tym przypadku kosztem jest ograniczenie potencjalnych zysków.
Regularne inwestowanie mniejszych kwot nie jest remedium na giełdowe zawirowania. Może jednak w znacznym stopniu ograniczyć ryzyko długoterminowej inwestycji, co wyraźnie pokazuje powyższa symulacja przeprowadzona na funduszach akcji. Trzeba przy tym pamiętać, że zgodnie z jedną z fundamentalnych zasad inwestowania, podejmowane przez inwestora ryzyko powinno maleć wraz ze skracaniem się jego horyzontu inwestycyjnego. Innymi słowy, jeśli przykładowo oszczędzamy w zwiększenia naszych dochodów na emeryturze, rozsądniej jest już na dobrych kilka lat wcześniej w taki sposób zmienić strukturę portfela inwestycyjnego, aby lokaty bardziej ryzykowne, (np. akcje) traciły w nim udział na rzecz tych bezpieczniejszych (obligacje, lokaty bankowe). W przeciwnym wypadku, nadejście bessy w ostatnich latach oszczędzania znacząco uszczupliłoby wartość inwestycji, a na odrobienie tych strat przed emeryturą mogłoby nie starczyć już czasu.