Płacenie podatków jest czynnością, którą powszechnie uznaje się za mało przyjemną. Dlatego jeśli nadarzają się okazje, żeby ich nie płacić, ewentualnie odłożyć na później, większość skwapliwie z nich korzysta. Dla obecnych i potencjalnych klientów funduszy inwestycyjnych taką okazją są tzw. fundusze parasolowe, nazywane tak właśnie z racji na pełnioną funkcję.
Fundusz parasolowy skupia pod sobą tzw. subfundusze, których może być dowolna liczba. Każdy z nich charakteryzuje się najczęściej odmienną strategią inwestycyjną i poziomem ryzyka. W dowolnym momencie i niemal bez żadnych ograniczeń można przekładać pieniądze z jednego subfunduszu do innego. Dokonując tych operacji nie powstaje obowiązek uiszczenia podatku od zysków kapitałowych (jeśli takie były), czyli tzw. podatku Belki, jak to jest w przypadku dokonywania konwersji w „normalnych” funduszach. Płatność podatku w przypadku funduszu parasolowego następuje dopiero w momencie jego ostatecznego opuszczenia, co może nastąpić za wiele, wiele lat i jest zależne wyłącznie od nas samych. Dzięki temu, przez cały ten czas pracuje dla nas większy kapitał, od którego ewentualne zyski są odpowiednio większe.
Na rynku jest już obecnie – tylko w ofercie krajowych towarzystw funduszy inwestycyjnych – ponad 30 funduszy parasolowych, skupiających przeszło 200 subfunduszy. Porównanie i wybór mogą więc nastręczać nieco trudności. Starając się choć w niewielkim stopniu temu zaradzić, przygotowaliśmy ocenę funduszy parasolowych. Efekty przedstawiamy w poniższej tabeli. Zasada jest prosta – im więcej punktów rankingowych uzyskał dany fundusz, tym wyższą pozycję zajął. Ważne – pod uwagę braliśmy wyłącznie subfundusze przyjmujące wpłaty w złotych.
Które fundusze są najlepsze?
Zdecydowanym liderem zestawienia jest parasol UniFundusze FIO, zarządzany przez Union Investment TFI. Wysokie noty zawdzięcza przede wszystkim dobrym wynikom inwestycyjnym i najbogatszej ofercie, liczącej 17 subfunduszy. Dobrze wypada także pod względem kosztów, które – choć może nie należą do najniższych – to i tak pozostają na względnie atrakcyjnym poziomie. Tuż za nim, z identyczną liczbą punktów, uplasowały się trzy fundusze: AIG Światowy SFIO, BPH FIO Parasolowy i Millennium FIO. Niewiele odstają one od lidera, a o ich gorszej pozycji zadecydowały nieco słabsze wyniki, no i nie tak szeroka oferta.
Najmniej punktów uzyskały fundusze Novo SFIO, Pioneer FIO i PZU Globalnych inwestycji SFIO. Poza relatywnie gorszymi wynikami, ich podstawowym mankamentem jest niewielka oferta, ograniczająca się w najlepszym przypadku do sześciu subfunduszy. Nie bez wpływu pozostaje też brak pod parasolem funduszy pieniężnych (w przypadku Novo i PZU).
| fundusz parasolowy | punkty rankingowe Open Finance | częstotliwość występowania stóp zwrotu wyższych od mediany (średnia) | liczba subfunduszy | fundusz rynku pieniężnego | TER* (średnia) | maks. prowizja przy zakupie j.u. (średnia) |
| UniFundusze FIO | 13 | 62% | 17 | tak | 2.73% | 3.59% |
| AIG Światowy SFIO | 12 | 35% | 12 | tak | 1.78% | 2.63% |
| BPH FIO Parasolowy | 12 | 59% | 13 | tak | 2.13% | 3.05% |
| Millennium FIO | 12 | 47% | 10 | tak | 2.92% | 2.10% |
| Allianz FIO | 11 | 75% | 9 | tak | 3.03% | 3.33% |
| Aviva Investors FIO | 11 | 46% | 10 | tak | 3.36% | 3.35% |
| KBC VIP SFIO | 11 | 21% | 4 | tak | 2.23% | 0%** |
| Lukas FIO | 11 | 65% | 5 | tak | 3.54% | 2.00% |
| Novo FIO | 11 | 25% | 6 | tak | 2.57% | 1.44% |
| Opera FIO | 11 | 40% | 4 | tak | 2.73% | 0.75% |
| Skarbiec FIO | 11 | 39% | 13 | tak | 2.04% | 3.61% |
| DWS FIO | 10 | 38% | 15 | tak | 3.71% | 4.23% |
| Idea FIO | 10 | 74% | 6 | nie | 4.17% | 2.10% |
| KBC FIO | 10 | 0% | 5 | tak | 2.26% | 2.06% |
| PKO/CS Światowy Fundusz Walutowy SFIO | 10 | 64% | 9 | nie | 2.92% | 1.50% |
| Quercus Parasolowy SFIO | 10 | 92% | 4 | nie | 3.60% | 2.35% |
| Superfund FIO | 10 | 40% | 6 | tak | 2.70% | 3.75% |
| ING FIO | 9 | 42% | 12 | tak | 3.52% | 4.21% |
| Millennium Funduszy Zagranicznych FIO | 9 | 14% | 7 | nie | 2.60% | 1.75% |
| Pioneer Strategie Funduszowe SFIO | 9 | 50% | 2 | nie | 1.25% | 4.50% |
| ALIOR SFIO | 8 | 75% | 2 | nie | 3.75%*** | 3.50% |
| Fortis SFIO | 8 | 58% | 2 | nie | 2.35% | 4.00% |
| Noble Funds FIO | 8 | 39% | 7 | tak | 4.37% | 3.57% |
| Pioneer Funduszy Globalnych SFIO | 8 | 43% | 8 | nie | 2.41% | 4.00% |
| PKO/CS Parasolowy FIO | 8 | 70% | 4 | nie | 3.15% | 3.43% |
| SKOK Parasol FIO | 8 | 44% | 5 | nie | 2.96% | 2.56% |
| Novo SFIO | 7 | 31% | 6 | nie | 3.50% | 5.00% |
| Pioneer FIO | 7 | 28% | 3 | tak | 2.95% | 4.30% |
| PZU Globalnych Inwestycji SFIO | 7 | 42% | 4 | nie | 2.30% | 4.00% |
* Total Expense Ratio – wskaźnik rzeczywistych kosztów operacyjnych pokrywanych z aktywów funduszu;
** pierwsza wpłata to nie mniej niż 100 000 zł;
*** ze względu na krótką historię funduszu i brak możliwości obliczenia wskaźnika TER, średnią obliczyliśmy na podstawie zapisanych w statutach maksymalnych stawek wynagrodzenia.
Źródło: Obliczenia własne Open Finance na podstawie danych serwisu Analizy Online.
Zasady punktacji
W rankingu punktowaliśmy najważniejsze wg nas parametry, do których zaliczyliśmy wyniki inwestycyjne, liczbę subfunduszy, koszty zarządzania, prowizje przy zakupie jednostek uczestnictwa oraz obecność funduszu rynku pieniężnego.
Ocenę wyników poszczególnych subfunduszy przeprowadziliśmy w oparciu o porównanie stóp zwrotu w ramach odpowiednich kategorii (np. fundusze akcji polskich uniwersalne, mieszane zagraniczne, itd.). Z konieczności, dyktowanej stosunkowo krótką historią funduszy parasolowych na naszym rynku (zaczęły powstawać dopiero po 2004 roku), musieliśmy skupić się na ocenie krótszych okresów – 1-, 3-, 6-, 12-, 24- i 36 miesięcy. Punkty otrzymywały te fundusze, które notowały wyniki wyższe od mediany (czyli wartości środkowej) dla danej kategorii. Po uśrednieniu otrzymaliśmy wartość wyrażoną w procentach, która obrazuje jak często w podanych okresach dany fundusz parasolowy, a ściślej skupione pod nim subfundusze, wypracowywały ponadprzeciętne zyski.
Do oceny kosztów zarządzania posłużyliśmy się wskaźnikiem TER (Total Expense Ratio), który pokazuje jaki rzeczywisty procent aktywów funduszu stanowiły koszty operacyjne w danym okresie sprawozdawczym (w tym przypadku w drugim półroczu 2008 roku). Z kolei przy prowizjach od zakupu jednostek uczestnictwa pod uwagę braliśmy maksymalne, dopuszczalne statutami funduszy stawki. Nie uwzględnialiśmy żadnych promocji czy warunków obowiązujących u wybranych dystrybutorów czy dla określonych kanałów sprzedaży. A warto pamiętać, że część funduszy można nabyć nie płacąc prowizji w ogóle, np. korzystając z internetowych systemów transakcyjnych udostępnionych przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych na ich stronach internetowych.
W obydwu przypadkach – wynagrodzenia za zarządzanie i opłaty dystrybucyjnej – wartości demonstrowane w tabeli są średnimi dla wszystkich subfunduszy pod danym parasolem. Dowiadujemy się w ten sposób o skali kosztów związanych z uczestnictwem w danym funduszu oraz jak plasuje go to na tle konkurencji. Są to dane orientacyjne, których zadaniem jest ułatwienie rozeznania się w bogatej ofercie rynkowej i nie należy traktować ich inaczej.
Co do kryterium liczby subfunduszy to oczywistym jest, że im jest ich więcej, tym lepiej. Atrakcyjność funduszu parasolowego z zaledwie dwoma czy trzema subfunduszami jest raczej niewielka. Zdecydowanie wyżej ocenialiśmy fundusze z szerszą paletą strategii inwestycyjnych do wyboru. Za ważny czynnik uznaliśmy też obecność pod parasolem subfunduszu rynku pieniężnego. Jest on bardzo przydatny jako funduszowy odpowiednik lokaty bankowej. Zwłaszcza w trudnych chwilach, gdy ceny akcji topnieją, dla kapitału może posłużyć jako bezpieczna przystań, i to bez konieczności opuszczania parasola, chroniąc przed fiskusem dotychczas wypracowane zyski.