Załóżmy, że inwestor kupował jednostki w trzech transzach po 100: w styczniu 2006 r. (po 50 zł za jednostkę), w styczniu 2007 roku (po 80 zł za jednostkę) i w styczniu 2008 r. (po 60zł za jednostkę) i dziś umarza 100 jednostek. Zgodnie z metodą FIFOumorzone zostaną jednostki kupione w styczniu 2006 r, czylinajwcześniej. Zgodnie z metodą LIFO umorzone zostaną jednostki kupionew styczniu 2008 r., czyli z ostatniej transzy. Z kolei zgodnie z metodąHIFO umorzone zostaną jednostki kupione w styczniu 2007 r., czyli ponajwyższej cenie.
Inwestorzy nie mają wpływu na wybór metody umarzania. Jest ona ujęta w statucie funduszu.TFI decydując się na daną metodę, zwykle stosuje ją we wszystkichfunduszach. Metoda umarzania ma wpływ na wynik z inwestycji, a tymsamym na wysokość płaconego podatku Belki. Metoda umorzenia maznaczenie dla tych inwestorów, którzy przynajmniej na częściposiadanych jednostek notują zysk i nabyli jednostki, z których dochódjest objęty podatkiem Belki.
Prześledźmy to naprzykładzie. Do naszych założeń dodajmy jeszcze, że dziś jednostkakosztuje 70 zł. W przypadku zastosowania metody FIFO, umarzamy dziśjednostki kupione po 50 zł, płacimy więc 380 zł podatku. W przypadkuzastosowania metody LIFO, umarzamy jednostki kupione po 60 zł i płacimy190 zł podatku. W przypadku zastosowania metody HIFO umarzamy jednostkikupione po 80 zł i nie płacimy podatku.
Zewzględu na to, że w funduszach, w przypadku umorzenia jednostek nie mamożliwości kompensacji zysków i strat, uzasadnione wydaję się umorzeniew pierwszej kolejności jednostek kupionych po najwyższej cenie, naktórych inwestor ma zysk (z wyjątkiem jednostek kupionych przed 1grudnia 2001 r., które nie są objęte podatkiem Belki). Umorzeniejedenastek, na których inwestor ma stratę przy założeniu ponownegowejścia do funduszu i wzrostu wartości jednostek do poziomu wyjściowego(np. kupił 100 jednostek po 80 zł, wyszedł po 70, ponownie wszedł po 75i znowu umarza po 80 – płaci 95 zł podatku, chociaż wyszedł z całejoperacji na zero) oznacza konieczność zapłaty podatku mimo zerowegowyniku z inwestycji.
Jeżeli jednak w analizie uwzględnimy również to, co dzieje się z pozostałymi jednostkami, które nadal pracują w funduszui popatrzymy na inwestycję całościowo, to okaże się, że zysk zjednostek dwóch transz, które nadal pracują (w przypadku zastosowaniametody HIFO) będzie w stanie pokryć z nawiązką opisany wyżej podatekzapłacony mimo zerowego wyniku z jednej transzy. Przy takim podejściumetoda ta, niekorzystna przy poprzednim podejściu, staje sięnajkorzystniejsza.
Interpretacje różnych TFI codo tego, która metoda jest lepsza różnią się, stąd też różne metodyumarzania w rożnych towarzystwach.
Nabywając jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnychmożna również spotkać się z dziwną sytuacją. Po wpłaceniu środków dofunduszu może okazać się, że inwestor otrzyma jednostki o wartościnieco odbiegającej od wpłaconej kwoty. Dla przykładu, klient wpłaci1000 zł, fundusz z tej kwoty nie pobiera żadnej prowizji, a narejestrze zobaczy, że zakupione jednostki są warte jedynie 999,95 zł.Wynika to z stosowanych przez poszczególne TFI zaokrągleń ilościprzyznawanych klientom jednostek uczestnictwa. Można spotkać się zzaokrągleniami od trzech do sześciu miejsc po przecinku. Im większezaokrąglenie, czyli mniej miejsc po przecinku, tym większe rozbieżnościmiędzy wpłaconą kwotą i wartością jednostek.
Jeśli inwestor wpłaci 1000 zł, a aktualna cena jednostki wynosi 199,99zł to w przypadku zaokrąglenia do 3 miejsc po przecinku, otrzyma 5jednostek. Jeśli jednak 5 jednostek pomnoży przez 199,99 zł to okażesię że ich wartość wynosi tylko 999,95 zł. Natomiast, jeśli TFIstosowałoby zaokrąglenie do szóstego miejsca po przecinku, to klientotrzyma 5,000250 jednostek, co po pomnożeniu przez 199,99 zł dajedokładnie 1000 zł. Istnieje jednak również możliwość otrzymaniajednostek o większej wartości niż wpłacona kwota. Jeśli inwestor wpłaci1000 zł, gdy cena jednostki wynosi 200,98 zł, to przy zaokrągleniu dotrzeciego miejsca, otrzyma 4,976 jednostek, które są warte 1000,07 zł.