Umowa leasingu
Aby zrozumieć całokształt skutków umowy leasingu, trzeba pamiętać, że każda dziedzina prawa tworzy samodzielną definicję leasingu, całkowicie niezależną od definicji funkcjonujących w tym zakresie w innych dziedzinach prawa. Odrębność definicji leasingu najsilniej zaznacza się w wyniku porównania przepisów prawa cywilnego, podatkowego i ustawy o rachunkowości – każda z tych dziedzin tworzy odmienne kryteria i zasady kwalifikacji leasingu. Dodatkowe komplikacje powoduje to, że na gruncie przepisów podatkowych leasing może stanowić świadczenie usług albo dostawę towarów na potrzeby podatku VAT. Jednocześnie odpisów amortyzacyjnych na potrzeby podatku dochodowego od przedmiotu leasingu dokonywać może, w zależności od konstrukcji umowy, finansujący albo korzystający.
Brak spójności w traktowaniu leasingu w prawie gospodarczym ujawnia się również w podejściu księgowym. Niezależnie, czy na potrzeby podatku VAT leasing jest traktowany jako dostawa towarów, czy też świadczenia usług lub odpisów amortyzacyjnych w celach podatkowych dokonuje korzystający czy finansujący. Z perspektywy ustawy o rachunkowości przedmiot leasingu może stanowić środek trwały wykazywany w bilansie korzystającego albo finansującego.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Podział umów leasingu
Najczęściej podziału umów leasingu dokonuje się na leasing operacyjny i finansowy. Często podział na leasing operacyjny i finansowy wiązany jest, całkowicie mylnie, z celem umowy, to jest z tym, czy korzystający dąży jedynie do korzystania z przedmiotu umowy, czy też korzystania ze środka trwałego i jego późniejszego nabycia. Takie rozumienie zasad funkcjonowania leasingu operacyjnego i finansowego nie znajduje żadnego oparcia w przepisach prawa. Co więcej, sformułowań takich jak leasing operacyjny czy finansowy nie ma w żadnym akcie prawnym. Są jedynie formułą umowną bez żadnego związku z celem samej umowy leasingu. Zarówno umowa leasingu operacyjnego, jak i finansowego mogą z powodzeniem prowadzić do nabycia przedmiotu umowy, na przykład przewidywać wprost zapis mówiący o nabyciu przedmiotu umowy z chwilą zapłaty ostatniej raty bądź określonej w umowie kwoty wykupu.
Zobacz: Leasing operacyjny czy kupno samochodu firmowego?
Różnica pomiędzy leasingiem operacyjnym a leasingiem finansowym
Właściwe kryterium stosowania takiego podziału stanowi wyłącznie to, która strona umowy jest uprawniona do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu leasingu. Wprowadzenie tego kryterium na gruncie przepisów ustaw o podatkach dochodowych oraz ustawy o rachunkowości oznaczać będzie, że:
- w sytuacji gdy uprawnionym do dokonywania odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy będzie finansujący, transakcja będzie miała charakter leasingu operacyjnego;
- jeśli uprawnionym do dokonywania odpisów amortyzacyjnych będzie korzystający, transakcja będzie miała charakter leasingu finansowego.
Należy jednocześnie pamiętać, że kryteria podziału na leasing operacyjny i finansowy stosowane w przepisach podatkowych i ustawie o rachunkowości nie są zbieżne. Zakres umów określanych jako umowy leasingu operacyjnego na potrzeby podatku dochodowego nie będzie identyczny z zakresem umów określanych tym mianem na gruncie przepisów rachunkowych.
Zobacz: Podatek VAT od samochodów - odliczenie
W efekcie korzystający może być zobowiązany do dokonywania na potrzeby rachunkowe odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy leasingu, która do celów podatkowych stanowić będzie umowę leasingu operacyjnego. Tym samym, mimo że do celów rachunkowych korzystający dokonywać będzie odpisów amortyzacyjnych, na potrzeby podatkowe kosztem uzyskania przychodów będą w całości poszczególne raty leasingowe.
Podsumowując kwestie związane z najpowszechniejszym podziałem umów leasingu na operacyjny i finansowy, wskazać należy następujące cechy charakterystyczne tych umów:
|
Leasing operacyjny |
Leasing finansowy |
|
|
Cel umowy |
Używanie środka trwałego bądź, i jego używanie, i zakup |
Używanie środka trwałego bądź, i jego używanie, i zakup |
|
Okres trwania umowy |
Ze względów podatkowych zazwyczaj okres ten jest krótszy niż okres amortyzacji podatkowej (jednak nie krótszy niż 40% tak zwanego normatywnego okresu amortyzacji środków trwałych bądź 5 lat – w przypadku nieruchomości[1]) |
Brak ograniczeń prawnych w tym zakresie – okres ten może być w pełni dowolny, choć w praktyce często jest zbliżony do okresu amortyzacji |
|
Podatek dochodowy |
Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy dokonuje finansujący; czynsz leasingowy, opłaty wstępne i inne wydatki związane z używaniem przedmiotu umowy są kosztem uzyskania korzystającego |
Odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy dokonuje korzystający; ponadto kosztem uzyskania przychodów korzystającego jest element odsetkowy każdej z rat leasingowych |
|
Ustawa |
Przedmiot umowy leasingu zaliczany jest do środków trwałych finansującego (jednak kryteria podziału na leasing operacyjny i finansowy są w tym przypadku zupełnie inne od kryteriów stosowanych na potrzeby podatkowe) |
Przedmiot umowy leasingu zaliczany jest do środków trwałych korzystającego (jednak kryteria podziału na leasing operacyjny i finansowy są w tym przypadku zupełnie inne od kryteriów stosowanych na potrzeby podatkowe) |
|
VAT |
Leasing traktowany jako usługa; podatek VAT naliczany jest od każdej raty leasingowej i podlega odliczeniu przez korzystającego pod warunkiem używania przedmiotu na potrzeby działalności opodatkowanej VAT (z pewnymi ograniczeniami) |
W większości przypadków leasing traktowany jako dostawa towarów; podatek VAT naliczany jest z góry z chwilą wydania przedmiotu umowy; VAT podlega odliczeniu przez korzystającego pod warunkiem używania przedmiotu na potrzeby działalności opodatkowanej VAT (z pewnymi ograniczeniami) |