Leasing prawa użytkowania wieczystego gruntów
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2) ustawy o VAT, dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione.
Z kolei zgodnie z art. 7 ust. 9 ustawy o VAT, umowami dzierżawy, najmu, leasingu lub innymi umowami o podobnym charakterze, o których mowa powyżej, są umowy w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Tym samym, wydanie gruntu na podstawie umowy jest kwalifikowane jako dostawa towarów, jeśli umowa ta stanowi umowę leasingu w rozumieniu przepisów o podatkach dochodowych.
Na gruncie przepisów o podatku VAT zbycie gruntu i zbycie prawa użytkowania wieczystego tratowane są w identyczny sposób - de facto w ramach podatku VAT zbycie prawa użytkowania wieczystego daje nabywcy prawo do rozporządzania gruntem jak właściciel. Na tej podstawie w latach przeszłych organy podatkowe uznawały, iż w przypadku zawarcia umowy leasingu budynku oraz umowy dzierżawy prawa użytkowania wieczystego, udostępnienie prawa użytkowania wieczystego na podstawie umowy dzierżawy powinno być traktowane jako dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Organy podatkowe uznawały więc, iż obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT powstawał w tym przypadku już z chwilą wydania nieruchomości korzystającemu, również w zakresie prawa użytkowania wieczystego.
Zobacz: Odliczanie podatku VAT od samochodów w 2014 roku
Przeciwne stanowisko zaprezentowały sądy administracyjne, przy czym w orzeczeniach wskazano przede wszystkim na fakt, iż analizując kwestię opodatkowania podatkiem VAT dzierżawy prawa użytkowania wieczystego, nie można pomijać art. 17a pkt 1 i art. 16c pkt 1 updop. Skoro prawo wieczystego użytkowania gruntów nie mogło w ogóle być przedmiotem umowy leasingu w rozumieniu przepisów updop, zaś przepisy ustawy o VAT uznają za zrównane z dostawą towarów jedynie ściśle określone umowy leasingu, o których mowa w rozdziale 4a updop, to automatycznie umowa dzierżawy prawa użytkowania wieczystego nie mogła być kwalifikowana jako dostawa towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Stanowisko takie wynika chociażby z wyroku NSA z 10.05.2011 r. (sygn. I FSK 744/10) oraz wyroku NSA z 22 czerwca 2011 r. (sygn. I FSK 1071/2010).
Warto zwrócić uwagę, iż głównym argumentem powoływanym przez sądy administracyjne był właśnie fakt, iż prawo użytkowania wieczystego nie mogło być przedmiotem umowy leasingu w rozumieniu przepisów ustaw o podatkach dochodowych. W związku z wprowadzeniem od 1.01.2013 r. na gruncie przepisów updop możliwości zawierania umów leasingu w odniesieniu do prawa użytkowania wieczystego, pojawia się pytanie, czy wpłynie to na kwalifikację umowy leasingu prawa użytkowania wieczystego dla celów podatku VAT.
Zobacz: Podatek VAT przy leasingu konsumenckim
Przypomnieć należy, iż zgodnie z art. 7 ust. 9 ustawy o VAT, umowami dzierżawy, najmu, leasingu lub innymi umowami o podobnym charakterze, które skutkują dostawą towarów, są umowy w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający oraz umowy leasingu w rozumieniu tych przepisów, których przedmiotami są grunty. Mimo iż na gruncie podatku VAT zbycie gruntu jest tożsame ze zbyciem prawa użytkowania wieczystego (obie te transakcje skutkują przeniesieniem prawa do rozporządzania gruntem jak właściciel), ustawa o VAT i przepisy wykonawcze do ustawy posługują się odrębnie sformułowaniami „grunt” i „prawo użytkowania wieczystego”. W tych przypadkach, gdy ustawo-dawca posługuje się sformułowaniem „grunt”, chodzi wyłącznie o grunt, natomiast w tych przypadkach, gdy ustawodawca posługuje się sformułowaniem „prawo użytkowania wieczystego” – chodzi wyłącznie o prawo użytkowania wieczystego. Z tego względu, wydaje się, że odniesienie się w art. 7 ust. 9 ustawy o VAT wyłącznie do umów leasingu finansowego oraz umów leasingu gruntów powinno oznaczać, iż nadal wyłącznie te umowy skutkują dostawą towarów w rozumieniu ustawy o VAT. Niemniej jednak, jako że dotychczasowe stanowisko sądów administracyjnych koncentrowało się wyłącznie na tym, że prawo użytkowania wieczystego nie mogło być przedmiotem umowy leasingu, należy oczekiwać, iż organy podatkowe będą ponawiać próbę zrównania umów leasingu gruntów i umów leasingu prawa użytkowania wieczystego dla celów podatku VAT.