W Hiszpanii samozatrudnienie jest najbardziej popularną i zarazem najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej. Instytucja samozatrudnienia oraz prawa i obowiązki samozatrudnionych uregulowane są w specjalnej ustawie o pracy osób samozatrudnionych (Estatuto del Trabajo Autónomo), która została przyjęta w 2007 roku. Jednolite przepisy obowiązują wszystkich bez względu na rodzaj działalności i siedzibę firmy.
Prawo hiszpańskie określa tego rodzaju przedsiębiorców mianem autónomos. Zaliczają się do nich również członkowie zarządu w spółkach handlowych, aktywni wspólnicy czy też pracujący razem z samozatrudnionym członkowie rodziny i współmałżonkowie. Poza tym hiszpańskie prawo wyróżnia szczególną formę samozatrudnienia, jaką jest samozatrudnienie ekonomicznie zależne (trabajador autónomo económicamente dependiente, w skrócie TRADE lub TAED). Jest to kategoria pośrednia między pracownikami najemnymi a samozatrudnionymi. Jako samozatrudnionego zależnego ekonomicznie określa się osobę, która prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest zależna ekonomicznie od jednego klienta, uzyskując od niego co najmniej 75% przychodów ze swojej działalności. Musi ona też spełniać pewne dodatkowe warunki, takie jak niezatrudnianie pracowników czy niekorzystanie z podwykonawców.
Zdobycie statusu samozatrudnionego zależnego ekonomicznie wiąże się z uzyskaniem wielu praw, którymi nie cieszą się inne kategorie samozatrudnionych, choć prawa te są mniejsze niż prawa pracowników etatowych. Dotyczą one na przykład czasu pracy, urlopów czy wspólnego działania w celu ochrony i realizacji celów zawodowych samozatrudnionych zależnych ekonomicznie.
Cechą charakterystyczną samozatrudnienia jest to, że nie istnieje obowiązek wniesienia minimalnego kapitału oraz że samozatrudnieni rozliczają się z podatku dochodowego od osób fizycznych, podobnie jak pracownicy. Największym zaś ryzykiem tego rodzaju działalności gospodarczej jest nieograniczona odpowiedzialność samozatrudnionego. Oznacza to, iż w przypadku strat samozatrudnieni odpowiadają całym swoim majątkiem, aktualnym i przyszłym. Obcenie trwają w Hiszpanii prace nad ustawą o przedsiębiorcach (Ley de Emprendedores). Przewiduje się między innymi, że ustawa ta ma ograniczyć odpowiedzialność przedsiębiorców indywidualnych, podobnie jak ma to miejsce w przypadku spółek. Poza tym samozatrudnieni, których pierwsza próba podjęcia działalności gospodarczej nie zakończyłaby się powodzeniem, mieliby otrzymać tzw. drugą szansę, tj. możliwość zwolnienia z długów.
Proces rejestracji
Przed przystąpieniem do rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w Hiszpanii konieczne jest dopełnienie kilku innych formalności. W pierwszej kolejności należy pamiętać, iż obywatele państw członkowskich UE muszą wystąpić o wpis do ewidencji cudzoziemców (Registro Central de Extranjeros) oraz uzyskać tzw. Numer Identyfikacji Cudzoziemca (Número de Identidad de Extranjero, NIE) w celu prowadzenia działalności gospodarczej w Hiszpanii. Numer ten jest równocześnie numerem identyfikacji podatkowej przedsiębiorców zagranicznych. Jest on wystawiany przez wybrane komendy policji na terenie Hiszpanii lub w konsulacie Hiszpanii w Polsce.
Poza tym należy sprawdzić, czy posiadamy odpowiednie uprawnienia do prowadzenia działalaności gospodarczej w ramach wykonywanego przez nas zawodu. W przypadku niektórych zawodów konieczne jest uznanie naszych kwalifikacji w Hiszpanii oraz wpisanie do odpowiedniej izby zrzeszającej przedstawicieli danego zawodu, jak np. w przypadku lekarzy, architektów czy adwokatów.
Aby rozpocząć sam proces rejestracji jako samozatrudniony należy najpierw udać się do urzędu skarbowego (Agencia Tributaria, www.agenciatributaria.es) i złożyć wniosek o wpisanie na listę przedsiębiorców. W tym celu wypełnia się formularz 037 (uproszczony) lub formularz 036 (pełny). Tego ostatniego samozatrudnieni muszą użyć tylko w określonych przypadkach, np. jeśli chcą wystąpić z wnioskiem o wpis do rejestru operatorów wewnątrzwspólnotowych. Oba formularze warto „polubić” i dobrze poznać, stanowią one bowiem podstawowe narzędzie komunikacji samozatrudnionego z urzędem skarbowym. Służą bowiem także do zgłaszania urzędowi wszelkich zmian związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Osoby posiadające podpis elektroniczny mogą zarejstrować się i składać deklaracje podatkowe online.
Więcej w miesięczniku Twój Biznes - Zamów prenumeratę >>