Obecnie przed przedsiębiorcami otwiera się wiele możliwości skorzystania z pomocy finansowej udzielanej ze środków unijnych.
Przykładami pomocy unijnej są:
• dotacje unijne przyznawane na konkretne cele przez Komisję Europejską lub agencje wykonawcze; terminy i zasady składania wniosku o konkretną dotację publikowane są na stronach internetowych poszczególnych departamentów Komisji Europejskiej (np. departamentu ds. zatrudnienia, spraw społecznych i równości szans); wniosek o dotację należy składać bezpośrednio do Komisji albo agencji wykonawczej zarządzającej programem,
• dotacje z funduszy strukturalnych, np. z Europejskiego Funduszu Społecznego, Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; w tym wypadku wniosek należy składać do instytucji krajowych - więcej informacji można znaleźć na stronach internetowych Ministerstwa Rozwoju Regionalnego,
• pożyczki ze środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego; pożyczki udzielane są za pośrednictwem banków, instytucji kredytowych czy funduszy inwestycyjnych; więcej informacji, w tym lista pośredników finansowych działających na terenie RP, znajduje się na stronach internetowych Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Wielokrotnie o zakresie udzielania pomocy ze środków unijnych decyduje rozmiar przedsiębiorstwa. Niektóre bowiem programy i formy wsparcia finansowego adresowane są wyłącznie do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, np. program JEREMIE (ang. Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises - Wspólne zasoby europejskie dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw,), czy program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji CIP (ang. Competitiveness and Innovation Framework Programme). Warto w związku z tym odpowiedzieć na pytanie, czy nasze przedsiębiorstwo należy do wspomnianej kategorii mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.
Definicja mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw
Na poziomie wspólnotowym definicję mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw formułuje Zalecenie Komisji w sprawie definicji mikro-, małych oraz średnich przedsiębiorstw; zwane dalej zaleceniem. Zalecenie nie ma mocy wiążącej dla państw członkowskich zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wcześniej art. 249 TWE). W związku z tym stosowanie zawartej w nim definicji przez państwa członkowskie jest dobrowolne. W przypadku Polski na ww. zaleceniu wzorowano się przy zdefiniowaniu mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw w ustawie z 2 lipca 2004 r. o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej (DzU z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.).
Definicja mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw dalej SME’s (ang. micro, small and medium-sized enterprises) zbudowana jest na trzech kryteriach:
• liczby pracowników zatrudnianych przez przedsiębiorstwo,
• wysokości rocznego obrotu w ostatnim roku obrotowym
• całkowitej wartości aktywów ujętych w ostatnim rocznym bilansie.
Należy zwrócić uwagę, że o ile limit liczby zatrudnianych osób musi być spełniony zawsze, aby dane przedsiębiorstwo mogło być zaliczone do SME’s, o tyle dwa pozostałe kryteria mogą, ale nie muszą być spełnione jednocześnie. Wystarczy, aby przedsiębiorstwo nie przekroczyło limitu liczby zatrudnionych osób oraz wysokości rocznego obrotu albo limitu liczby zatrudnionych osób i całkowitej wartości aktywów. Oznacza to, że przedsiębiorstwo będzie miało statut SME’s, jeżeli mimo przekroczenia limitu, np. co do wysokości rocznego obrotu, wartość jego aktywów oraz liczba zatrudnionych osób zmieści się we wskazanych w definicji limitach.
W związku z tym za średnie przedsiębiorstwo należy uznać takie, które zatrudnia mniej niż 250 osób i którego roczny obrót nie przekroczył 50 mln euro lub całkowita wartość aktywów ujętych w rocznym bilansie nie przekroczyła 43 mln euro.
Małe przedsiębiorstwo z kolei to przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 50 osób i którego roczny obrót lub całkowita suma aktywów bilansowych nie przekroczyła 10 mln euro.
Mikroprzedsiębiorstwo to takie, które zatrudnia mniej niż 10 osób oraz którego roczny obrót lub całkowity roczny bilans nie przekroczył 2 mln euro.
Liczba zatrudnionych
Podstawą do określenia liczby zatrudnianych osób, wielkości rocznego obrotu, całkowitej wartości aktywów bilansowych są dane za ostatni zakończony rok obrotowy. W przypadku przedsiębiorcy rozpoczynającego działalność uwzględnia się dane za krótszy udokumentowany przez niego okres. Warto jednocześnie zaznaczyć, że przedsiębiorstwo, które uzyskało statut SME’s, utraci go, jeżeli w każdym z dwóch kolejnych rocznych okresów rozliczeniowych przekroczy ww. limity.
W kontekście powyższej definicji istotny jest również sposób określenia liczby osób zatrudnionych. Zalecenie wskazuje, że liczbę zatrudnionych osób w ostatnim roku obrotowym określa się w przeliczeniu na roczną jednostkę roboczą - AWU (ang. annual work unit), tj. według liczby osób, które przez dany rok pracowały na rzecz przedsiębiorstwa w pełnym wymiarze czasu pracy. Oznacza to, że pracę osoby, która zatrudniona była na część etatu czy przez część roku, uwzględnia się jako ułamek rocznej jednostki roboczej. Wśród osób zatrudnionych uwzględnia się pracowników (przy czym nie uwzględnia się okresów korzystania przez pracownika z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego) zarządów - właścicieli, partnerów prowadzących stałą działalność na rzecz przedsiębiorcy i otrzymujących od przedsiębiorcy korzyści finansowe z tego tytułu.
WAŻNE!
W liczbie osób zatrudnionych nie uwzględnia się praktykantów i osób zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego.
Relacje z innymi podmiotami
Ostatnią kwestią, jaką należy uwzględnić przy określaniu, czy przedsiębiorstwo może starać się o status SME’s, są relacje, jakie przedsiębiorstwo ma z innymi podmiotami.
Zalecenie wyróżnia 3 kategorie przedsiębiorstw:
• niezależne (ang. autonomious enterprises),
• partnerskie (ang. partner enterprises) oraz
• powiązane (ang. linked enterprises).
Wyróżnienie ww. kategorii opiera się na wielkości udziału przedsiębiorstwa w innym przedsiębiorstwie lub przedsiębiorstwach albo innego przedsiębiorstwa lub przedsiębiorstw - w naszym. Konsekwencją zakwalifikowania do kategorii przedsiębiorstw partnerskich albo powiązanych jest konieczność uwzględnienia, na zasadach wskazanych w zaleceniu, w liczbie zatrudnionych osób wartości rocznego obrotu oraz wartości aktywów bilansowych danych z innego przedsiębiorstwa lub przedsiębiorstw partnerskich albo powiązanych.
Agnieszka Zwolińska
Podstawa prawna:
• zalecenie Komisji nr 2003/361/WE z 6 maja 2003 r. dotyczące definicji mikro-, małych oraz średnich przedsiębiorstw (DzUrz UE L 124, 20.05.2003 r., s. 36 i nast.).