Ta opcja funkcjonowania na rynku brytyjskim czy irlandzkim cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. Do podejmowania działalności w takiej formie prawnej, oprócz większych profitów finansowych niż praca najemna, zachęcają również nieskomplikowane procedury rejestracji firmy w Anglii i Irlandii.
Własna firma w Dublinie
W nomenklaturze irlandzkiej działalność gospodarcza pod postacią samozatrudnienia nazywa się sole trader. Procedury rejestracyjne w tym przypadku są minimalne i można je określić mianem dwóch kroków.
Krok 1.
Zanim rozpocznie się procedurę rejestrowania działalności gospodarczej w Irlandii, trzeba znaleźć nazwę dla swojej firmy. Może to być imię i nazwisko właściciela, ale biorąc pod uwagę trudności językowe dotyczące wymowy i pisowni, lepszym rozwiązaniem będzie użycie nazewnictwa w języku kraju, na którego terytorium będzie prowadzona działalność. To gwarantuje, że potencjalni odbiorcy oferowanych przez nas usług zrozumieją, co chcemy im zaoferować. Aby uniknąć sytuacji, że firma o identycznej nazwie już działa na rynku irlandzkim, co w efekcie spowoduje odrzucenie wniosku o rejestrację, warto sprawdzić Krajowy Rejestr Spółek (Companies Registration Office - CRO). W tym celu trzeba wejść na stronę CRO http://www.cro.ie/search i w opcji „company search” wpisać nazwę. W ten sposób automatycznie wygeneruje się odpowiedź, czy podmiot o takiej nazwie już istnieje. Natomiast sama rejestracja polega na wypełnieniu i wysłaniu formularza RBN1 (Registration of Business Name 1) oraz uregulowaniu odpowiedniej opłaty (około 20 euro).
Krok 2.
Jak w każdym kraju, również i w Irlandii instytucją, bez której nie mógłby się obejść proces rejestracji działalności gospodarczej, jest urząd skarbowy - Revenue Commissioners. Warunkiem koniecznym dla dokonania rejestracji w urzędzie skarbowym jest posiadanie numeru ubezpieczenia społecznego (Personal Public Service Number - PPS). PPS jest wydawany przez lokalne oddziały Department of Social and Family Affairs (www.welfare.ie). Żeby go otrzymać, trzeba osobiście odwiedzić właściwy dla miejsca zamieszkania oddział Social Welfare. W trakcie rozmowy z urzędnikiem będziemy poproszeni o podanie przyczyny ubiegania się o PPS oraz potwierdzenie danych osobowych. Musimy mieć ze sobą:
• dokument identyfikacyjny (np. paszport lub dowód osobisty),
• dokumenty dodatkowe (np. świadectwo urodzenia, zaświadczenie ze szkoły);
• dokument potwierdzający dane adresowe w Irlandii (rachunek z nazwiskiem i adresem, irlandzkie prawo jazdy itp.).
Jeżeli mamy już numer ubezpieczenia społecznego PPS, możemy się zarejestrować. Wystarczy wejść na stronę www.revenue.ie i w wyszukiwarkę wpisać hasło: TR1. Pokaże się druk, który należy wypełnić i odesłać do lokalnego urzędu skarbowego (Revenue District Office). Procedura jest niezwykle przyjazna, bowiem wypełniając jeden formularz, rejestrujemy się jednocześnie jako płatnik podatku dochodowego, ubezpieczenia społecznego oraz ewentualnie VAT.
Po przejściu wspomnianych dwóch kroków stajemy się irlandzkimi przedsiębiorcami. Działalność gospodarczą możemy rozliczać rocznym PIT. Minusem tej sytuacji jest to, że płacimy podatek według skali dla podatków od dochodów osobistych, co skutkuje mniejszymi funduszami na rozwój firmy. Poza tym, jako sole trader odpowiadamy całym majątkiem za ewentualne długi firmy.
A może Londyn?
Krok 1.
Instytucją, do której skierujemy pierwsze kroki, żeby zarejestrować firmę jednoosobową, jest urząd skarbowy HM Revenue and Customs. Wypełniając formularz P86, po pierwsze zgłaszamy urzędnikom podatkowym swój pobyt w Anglii, po drugie informujemy o planowanym czasie pobytu. Złożenie formularza P86 ma bowiem znaczenie dla ustalenia, czy będziemy płacić podatki w Wielkiej Brytanii. Jeżeli przebywamy tam krócej niż 6 miesięcy, nie będziemy płacić podatków, a część wpłaconych zaliczek możemy odzyskać. Kolejny ważny dokument, można powiedzieć, fundamentalny przy rejestracji firmy, to druk CWF1, będący zgłoszeniem samozatrudnienia. Podobnie jak P86 jest on również dostępny na stronie internetowej HM Revenue and Customs www.hmrc.gov.uk. Po pobraniu i wydrukowaniu zostaje wypełnienie paru pól, a wypełniony formularz pocztą wysyłamy na adres:
National Insurance Contributions Office
Self Employed Services
Application Processing Centre
Longbenton
Newcastle upon Tyne NE98 1ZZ
Formularz możemy złożyć również osobiście w najbliższym oddziale HM Revenue and Customs lub przez telefon. W tym celu działa specjalna infolinia pod numerem 08459 154515.
Na stronie HM Revenue and Customs znajdziemy ciekawą broszurę 'Thinking of working for yourself', która rozwieje wszystkie wątpliwości dotyczące zakładania i prowadzenia własnej firmy. Dodatkowe informacje można także uzyskać dzwoniąc pod numer infolinii dla osób samozatrudnionych 08459 154515.
Krok 2.
Podobnie jak w Irlandii również w Wielkiej Brytanii niezbędna rzeczą do zarejestrowania własnej firmy jest posiadanie numeru ubezpieczenia National Insurance Number (NIN). Gdy nie mamy numeru NIN, wszystkie płacone składki nie idą na nasze konto, ponadto jego brak utrudnia wszelkie formalności, dlatego w naszym interesie leży, żeby otrzymać NIN jak najszybciej. Należy zatem zgłosić się na rozmowę do lokalnego oddziału Ministerstwa Pracy i Emerytur - Department for Work and Pensions. Takimi oddziałami są Social Security Offices, np. Job Centre Plus (adresy lokalnych Social Security Offices są dostępne na stronie internetowej, pod adresem: www.dwp.gov.uk). W tym celu trzeba się skontaktować telefonicznie i umówić się na spotkanie. Osoba, z którą będziemy rozmawiać, poda nam termin rozmowy i informacje dotyczące dokumentów, jakie trzeba zabrać ze sobą. Dokumenty powinny być oryginałami, ponieważ kopie nie są uwzględniane. Nie musimy obawiać się, że zostaną zagubione, dlatego że urzędnik zrobi kserokopie na miejscu.
Niezbędne dokumenty:
• paszport lub dowód;
• dokument potwierdzający miejsce zamieszkania, czyli np. umowa wynajmu (jeżeli nie jesteśmy głównym najemcą, właściciel może napisać oświadczenie, że tam mieszkamy), rachunek - utility bill, bank statement);
• potwierdzenie zgłoszenia samozatrudnienia.
Czas oczekiwania na NIN trwa 2-14 tygodni.
Rejestracji samozatrudnienia w Wielkiej Brytanii trzeba dokonać niezwłocznie po rozpoczęcia działalności. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje karą w wysokości 100 funtów. Osoby samozatrudnione są objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz zobowiązane do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne (National Insurance). Rozliczenie podatku i odprowadzanie składek jest obowiązkiem osoby samozatrudnionej. Dlatego też zobowiązana jest ona do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji finansowej.
Magdalena Skrzypek-Terlecka