Dużo wody upłynie, zanim Polska doczeka się marki o podobnej randze jak Nokia. Zanim to się stanie, warto podpatrywać, „jak to się robi w Finlandii”, choćby prowadząc z Finami interesy.
- Finlandia to stabilny, pozbawiony barier biurokratycznych i nie odkryty jeszcze rynek zbytu dla polskich towarów i usług. Podejmowanie wspólnych przedsięwzięć z solidnymi i uczciwymi partnerami fińskimi będzie szansą rozwoju dla wielu polskich firm. Warto pamiętać, że gospodarkę fińską cechuje stabilność, żywotność i nowoczesność, wielostronne i silne powiązania z rynkiem światowym, a także niezmiennie wysoka pozycja w rankingach konkurencyjności - zachęca do zainteresowania rynkiem fińskim Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Helsinkach.
Import
Jak do tej pory, w handlowej rywalizacji piłka jest po fińskiej stronie. Z informacji Ministerstwa Gospodarki wynika, że wymiana handlowa charakteryzuje się znacznym ujemnym saldem po stronie Polski. Nasz eksport między styczniem a listopadem ub. r. wyniósł 888 mln euro, natomiast import 1,8 mld euro. To skutek dużego importu artykułów papierniczych, maszyn, urządzeń i sprzętu transportowego, produktów chemicznych, produktów przemysłu metalurgicznego oraz aparatury nadawczej do radiotelefonii, radiofonii, telefonii i telegrafii. Wpływ na ujemny bilans mają również dostawy związane z kontraktem na zakup transporterów opancerzonych „Rosomak” dla polskiej armii. Przetarg na dostawy wygrał fiński państwowy Koncern Patria Industries OY. Chociaż pojazdy są już produkowane w Polsce, nadal wiele komponentów dostarczają Finowie.
Również w imporcie główną rolę odgrywają wyroby przemysłu elektromaszynowego, ale ich udział obniża się wyraźnie (z 51,5% w 2000 r. do 28,4% w 2008 r.).
Jest to głównie aparatura nadawcza do radiotelefonii, radiofonii i telewizji, aparatura do telefonii i telegrafii przewodowej oraz ich części. Znaczący udział wśród towarów importowanych z Finlandii mają produkty przemysłu drzewno-papierniczego stanowiące ok. 16% importu, metale nieszlachetne i wyroby z nich (ok. 10% importu) oraz wyroby przemysłu chemicznego (ok. 9%). Niestety, wskutek kryzysu finansowego obroty znacznie spadły, co potwierdza nie najlepszą sytuację fińskiej gospodarki w ostatnim okresie. Sygnały o drastycznych spadkach zamówień dla fińskiego przemysłu, nie są dobrym zwiastunem dla polskich poddostawców.
Eksport
Do zaoferowania Finom mamy przede wszystkim wyroby przemysłu elektromaszynowego (ich udział w całości eksportu w 2008 r. wynosił ok. 43%), metale nieszlachetne i wyroby z nich (udział ok. 15%), produkty mineralne, głównie węgiel i koks, które obecnie stanowią ok. 14% eksportu oraz wyroby przemysłu chemicznego (ok. 9%). Znaczącą i rosnącą pozycję w eksporcie stanowią produkty rolno-spożywcze (ponad 7%), widoczny udział mają także wyroby przemysłu drzewno-papierniczego (ok. 4%).
Inwestycje
Dużo do nadrobienia mamy również w sferze inwestycji. W 2007, wg NBP, wartość polskich inwestycji w Finlandii szacowano na 3,5 mln euro. Z kolei fińskie inwestycje bezpośrednie w Polsce do końca 2007 r. wyniosły ponad 1 mld euro. W Polsce działa łącznie ok. 250 firm fińskich (wśród nich m.in. Eltel Network zajmująca się budową sieci telekomunikacyjnych, Ramirent specjalizująca się w wynajmie maszyn budowlanych, Koncern Huhtamäki działający w branży opakowań czy Neste).
Milczenie jest złotem
„Trzymaj byka za rogi, a człowieka za słowo” - mówi stare fińskie porzekadło, które sprawdza się także w biznesie. Raz dane słowo uważane jest za święte i w rozmowach należy uważać, aby nie składać deklaracji bez pokrycia lub obietnic, których spełnienia nie do końca jesteśmy pewni. Tamtejszy biznes ceni sobie uczciwość i bezpośredniość. Myślą, co mówią - dla Finów „tak” znaczy „tak” a „nie” to „nie”. W trakcie rozmów handlowych szybko przechodzą do rzeczy. Nie mówią rzeczy niepotrzebnych - ich styl dyskusji preferuje konkrety i ceni dobrą argumentację. Finowie są zazwyczaj dobrze przygotowani do rozmów i tego samego oczekują od drugiej strony. Doceniają krytyczne podejście i nie wahają się krytykować.
Sytuacją zupełnie normalną, co może zdziwić niejednego z naszych biznesmenów, są dwu- czy trzyminutowe przerwy w dyskusji. Finowie nie czują się skrępowani milczeniem i nie powinno się go przerywać niepotrzebnymi wtrętami o pogodzie. Cisza oznacza, że fińscy partnerzy analizują to, co usłyszeli. Jako spokojny naród, Finowie nie mówią zbyt dużo i nie przesadzają z gestykulacją. Trudno zatem rozszyfrować ich na podstawie mowy ciała.
O czym trzeba pamiętać
Poradnik opublikowany na stronach Polskiej Izby Gospodarczej Importerów, Eksporterów i Kooperacji daje kilka innych wskazówek, m.in.:
● Finowie często przystępują wprost do rozmów negocjacyjnych, bez wstępnych rozmów na swobodne tematy.
● Nie powinno się okazywać oznak wyższości.
● W trakcie rozmowy należy patrzeć prosto w oczy.
● W Finlandii obowiązują bardzo liberalne regulacje socjalne. Nie będzie czymś niezwykłym, jeżeli fiński partner (kobieta lub mężczyzna) przerwie spotkanie biznesowe lub wyjdzie prędzej z pracy, aby odebrać dzieci ze szkoły lub zaopiekować się nimi, gdy są chore.
● Zaufanie fińskich partnerów zdobywa się stopniowo; utracone zaufanie trudno jest odbudować.
● Należy unikać pytań osobistych dotyczących pracy, religii.
● Finowie bardzo cenią przyrodę i troszczą się o środowisko.
Cechą charakterystyczną Finlandii jest także dążenie do maksymalnego równouprawnienia, czego dowodem może być fakt, że Finlandia była pierwszym krajem w Europie, gdzie dwa najważniejsze stanowiska w państwie: prezydent i premier, były jednocześnie zajmowane przez kobiety. Warto także wspomnieć, że Finlandia była pierwszym krajem w Europie i drugim na świecie, który przyznał kobietom prawo do głosowania. Równouprawnienie jest także widoczne w biznesie. Fińska kultura biznesowa jest raczej egalitarna. Tak, jak wiele wysiłków uczyniono w kierunku promocji równości między kobietami a mężczyznami, tak samo czyni się w relacjach między menedżerami i ich podwładnymi. Dlatego polskiego biznesmena nie powinna dziwić sytuacja, w której decyzje podejmuje menedżer niższego szczebla.
Warto także pamiętać, że Finowie cenią punktualność i oczekują jej od swoich partnerów. W prowadzeniu biznesu cenią sobie: efektywność negocjacji, precyzyjne oferty i terminy, bez niedomówień, idealną jakość towarów, zgodne z prawem kontrakty i inne specyficzne warunki umów - podaje Ambasada RP w Helsinkach.
Jaka firma w Finlandii?
● Przedsiębiorca jednoosobowy (elinkeinonharjoittaja - sole proprietorship)
Najprostsza forma prowadzenia biznesu. Działalność prowadzona na podstawie wpisu do rejestru handlowego. Osoby spoza państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego muszą uzyskać zgodę Urzędu Patentów i Rejestracji.
● Spółka jawna (avoin yhtiö - general partnership), spółka komandytowa (kommandiittiyhtiö - limited partnership)
Różnicę między tymi formami stanowi to, że w spółce jawnej wspólnicy solidarnie odpowiadają za długi i inne nabyte zobowiązania, a w spółce komandytowej wspólnicy odpowiadają za długi i zobowiązania bez ograniczenia albo niektórzy z nich do kwoty zainwestowanego kapitału. Osoby spoza państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego muszą uzyskać zgodę Urzędu Patentów i Rejestracji.
● Prywatna spółka akcyjna (osakeyhtiö, skrót Oy - private limited company), publiczna spółka akcyjna (julkinen osakeyhtiö, skrót Oyj - public limited company)
Jest to najpopularniejsza forma prawna prowadzenia biznesu w Finlandii. Istnieją dwa rodzaje spółki akcyjnej: prywatna i publiczna. Publiczna spółka akcyjna może oferować publicznie swoje akcje. Najmniejszy kapitał akcyjny prywatnej spółki akcyjnej wynosi 8 000 euro, a publicznej spółki akcyjnej 80 000 euro. Osoby spoza państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego muszą uzyskać zgodę Urzędu Patentów i Rejestracji.
● Oddział (sivuliike - branch office)
Firmy posiadające siedzibę poza Europejskim Obszarem Gospodarczym muszą uzyskać zgodę Urzędu Patentów i Rejestracji. Oddziałem firmy zagranicznej może kierować osoba na stałe mieszkająca w Finlandii. Oddział firmy zagranicznej może działać jako agent lub importer, jak również może być jednostką produkcyjną. Oddział nie ma osobowości prawnej. Działa w imieniu i na rachunek swojego przedsiębiorstwa-matki.
Formalności związane z utworzeniem przedstawicielstwa lub firmy w Finlandii trwają minimum około trzech tygodni. Przy utworzeniu przedstawicielstwa/firmy najlepiej skorzystać z pomocy prawnika fińskiego znającego tutejsze przepisy i warunki. Dokumenty muszą być przetłumaczone na język fiński lub szwedzki przez tłumacza przysięgłego.
Źródło: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Helsinkach (www.helsinki.trade.gov.pl)
Grzegorz Stańczak
Krajowa Izba Gospodarcza
www.kig.pl