W latach 2007-2013 Estonia będzie udzielała pomocy publicznej w ramach trzech programów pomocowych: Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich (PO RZL), Programu Operacyjnego Rozwój Środowiska Naturalnego (PO RŚN) oraz Programu Operacyjnego Rozwój Środowiska Ekonomicznego (PO RŚE), przy czym wsparcie dla przedsiębiorców realizowane będzie w ramach programów PO RZL oraz PO RŚE. W sumie Estonia będzie miała do rozdysponowania 3,4 biliona euro, z czego 47 proc. przypada na ochronę środowiska, 41 proc. - na wsparcie inwestycji przedsiębiorstw, zaś 12 proc. - na rozwój zasobów ludzkich. Większość programów dla przedsiębiorców zostanie uruchomionych już w lutym 2008 r.
Program Operacyjny Rozwoju Środowiska Ekonomicznego, stanowiący odpowiednik polskiego Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, ma na celu stymulowanie rozwoju i produktywności przedsiębiorstw, głównie poprzez wsparcie działalności badawczo-rozwojowej (B+R) oraz wdrażania innowacyjnych technologii, zwłaszcza technologii informacyjnych. Program ten kładzie również duży nacisk na rozwój infrastruktury transportowej, w tym sieci transportu międzynarodowego. Uzupełnieniem dla tego instrumentu jest Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, którego środki przeznaczone są na szkolenie kadr w zakresie prowadzenia działalności B+R, a także stymulowanie zdobywania wiedzy i umiejętności w zakresie zarządzania innowacją w przedsiębiorstwach. Estonia w ramach tego programu przewidziała również instrument przeznaczony na wyrównywanie szans obcokrajowców na krajowym rynku pracy.
Projekty złożone w ramach krajowych programów operacyjnych przechodzą dwustopniowy proces weryfikacji. Początkowo poddawane są ocenie techniczno-finansowej (kwalifikacja wnioskodawcy, projektu oraz poszczególnych wydatków). Projekty, które pozytywnie przejdą pierwszy etap, poddawane są ocenie merytorycznej, podczas której weryfikowana jest zgodność projektu z założeniami programu, efektywność społeczna i ekonomiczna projektu, wartość dodana, zdolność wnioskodawcy do realizacji projektu, a także niezbędność pomocy.
W przeciwieństwie do systemu udzielania pomocy w Polsce, wszystkie dostępne instrumenty wsparcia będą wdrażane na poziomie kraju. Rola instytucji zarządzającej, a więc instytucji odpowiedzialnej za nadzorowanie wdrażania programów pomocowych oraz raportowanie ich realizacji do Komisji Europejskiej, została powierzona ministerstwu finansów. Natomiast instytucjami wdrążającymi, odpowiedzialnymi za proces weryfikacji złożonej dokumentacji aplikacyjnej, a także podpisanie umowy i rozliczanie poszczególnych projektów, są agencje państwowe. W przypadku programów dla przedsiębiorców rolę instytucji wdrążającej pełni Enterprise Estonia (instrumenty inwestycyjne) oraz fundacja INNOVE (instrumenty szkoleniowe).
Estonia dysponuje siecią podmiotów świadczących przedsiębiorcom bezpłatne usługi doradcze w zakresie pozyskania środków pomocy publicznej na realizację działań inwestycyjnych i szkoleniowych. Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terenie Estonii mogą również kontaktować się z agencją Enterprise Estonia (http://www.eas.ee/?lang=eng).
Agnieszka Talacha
konsultant w Zespole Doradztwa Europejskiego Accreo Taxand
(EM)