Przyjęty system opodatkowania, relatywnie niskie stawki podatkowe, przejrzystość oraz przewidywalność przepisów podatkowych to jeden z głównych elementów sukcesu ekonomicznego Estonii - kraju, w którym warto inwestować. Takiego zdania jest Piotr Kwaśny, starszy konsultant w Zespole Doradztwa Podatkowego Accreo Taxand.
Formy działalności
Inwestorzy, którzy planują rozpocząć działalność w Estonii, mogą założyć oddział spółki działającej w Polsce lub otworzyć odrębną działalność na terenie Estonii.
Oddział może podjąć swoją działalność od momentu wpisania go do estońskiego rejestru handlowego, przy czym nie posiada on osobowości prawnej.
- W celu zarejestrowania oddziału wymagane są podstawowe dane dotyczące spółki polskiej oraz oddziału (m.in. wyciąg spółki z polskiego KRS, dane adresowe, profil działalności, a także nazwisko osoby, która będzie zarządzała oddziałem). Jeżeli oddział ma w planach np. prowadzenie działalności bankowej, niezbędne będzie również uzyskanie stosownej licencji wydawanej przez centralny bank Estonii. Opłata za zarejestrowanie oddziału wynosi 3 tys. koron estońskich (1 EEK = ok. 0,22 zł.) - tłumaczy Piotr Kwaśny.
Dodaje, że inwestorzy pragnący rozpocząć odrębną działalność na terenie Estonii mają do wyboru kilka form działania.
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może, na własne życzenie, dokonać wpisu do rejestru handlowego, o ile jest płatnikiem VAT. Opłata za wpis wynosi 500 EEK.
- Jeśli przedsiębiorcy zdecydują się działać w formie spółki cywilnej, powinni wrócić uwagę, iż do jej założenia wymaganych jest co najmniej dwóch wspólników, a podstawą działania - zawarta między nimi umowa cywilnoprawna. Nie ma wymogów odnośnie do minimalnego kapitału spółki. Podział zysku jest z reguły proporcjonalny do wysokości wkładów wniesionych przez poszczególnych wspólników. Po wycofaniu się wspólników lub zaprzestaniu działalności przez spółkę wspólnicy przez pięć lat ponoszą odpowiedzialność finansową za wszystkie zobowiązania firmy, które powstały przed tą datą. Opłata za wpis do rejestru handlowego wynosi 500 EEK - wskazuje Piotr Kwaśny.
Z jego informacji wiemy także, że spółkę partnerską - odpowiednik polskiej spółki komandytowej - może utworzyć co najmniej dwóch wspólników, przy czym przynajmniej jeden ze wspólników musi być tzw. komplementariuszem, a drugi - komandytariuszem (komplementariusz odpowiada wobec wierzycieli bez ograniczeń, a komandytariusz do wysokości sumy komandytowej). Opłata za wpis do rejestru handlowego wynosi 500 EEK.
W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością minimalny kapitał założycielski wynosi 40 tys. EEK, a nominalna wartość jednego udziału 100 EEK. Z danych ekspertów Accreo Taxand wynika też, że w momencie sprzedaży udziałów pozostali udziałowcy spółki mają prawo pierwokupu. Jeżeli kapitał założycielski spółki jest wyższy od 400 tys. EEK lub stanowi tak statut, spółka musi korzystać z usług niezależnego audytora. Opłata za wpis wynosi 0,2 proc. nominalnego kapitału założycielskiego.
- Przy spółce akcyjnej minimalny kapitał założycielski wynosi 400 tys. EEK, a nominalna wartość akcji 10 EEK. Akcje mogą być rejestrowane, a prawa z nich wynikające przysługują osobom widniejącym w rejestrze jako akcjonariusze. Opłata za wpis do rejestru handlowego wynosi 0,2 proc. od nominalnego kapitału założycielskiego - dodaje Piotr Kwaśny.
Obowiązki rejestracyjne
Rejestracja spółki w rejestrze handlowym wymaga umowy spółki. Umowa spółki musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego i podpisana przez wszystkie osoby zakładające daną spółkę. Proces rejestracji zajmuje ok. dwa, trzy tygodnie.
- W momencie tworzenia spółki należy otworzyć w Estonii firmowe konto bankowe, na które zostaną wpłacone wkłady pieniężne. W przypadku gdy wkłady niepieniężne są wyższe niż 40 tys. EEK lub stanowią więcej niż połowę kapitału założycielskiego, ich wartość musi sprawdzić niezależny audytor - wskazuje nasz ekspert z Accreo Taxand.
Według niego podmioty, które nie zostały zarejestrowane w rejestrze handlowym, podlegają obowiązkowi odrębnej rejestracji w odpowiednich organach podatkowych.
PIT zależny od rezydencji
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają w Estonii rezydenci tego kraju. Za rezydentów uznaje się osoby posiadające w Estonii miejsce stałego pobytu bądź przebywające na terytorium Estonii co najmniej 183 dni w ciągu roku (z uwzględnieniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania). Podatkiem obłożone są wszystkie uzyskane dochody, jednak w stosunku do dochodów uzyskanych za granicą stosuje się tzw. metodę kredytu podatkowego.
- Proporcjonalna stawka podatku jest od 2004 roku konsekwentnie obniżana i obecnie jest równa 21 proc. (w roku 2011 ma wynosić 18 proc.). Również dochód niepodlegający opodatkowaniu jest co roku zmieniany. W 2008 roku kwota ta wynosi 27 tys. EEK, a w roku 2011 ma wynieść 36 tys. EEK. Obniżona 10-proc. stawka podatku ma zastosowanie do niewielkiej kategorii przychodów, np. otrzymanych z tytułu likwidacji firmy ubezpieczeniowej - wyjaśniał Piotr Kwaśny.
Opodatkowanie CIT
Bardzo istotną zaletą Estońskiego podatku dochodowego od firm jest brak jego poboru w sytuacjach, kiedy wypracowany zysk jest reinwestowany. W przeciwnym wypadku opodatkowaniu podlega każda forma dystrybucji tych zysków - poprzez dywidendę, zatrzymany zysk, darowizny, koszty reprezentacji czy inne wydatki niezwiązane z prowadzoną działalnością. Stawka liczona jest metodą w stu i wynosi 21 proc. (i zostanie stopniowo obniżona do 18 proc. w 2011 roku). Okresem rozliczeniowym dla podatku dochodowego jest miesiąc (podatek rozliczany jest do dziesiątego dnia następnego miesiąca). Kwoty wpłacane co miesiąc nie stanowią, tak jak w Polsce, zaliczek na podatek dochodowy, lecz są ostatecznym rozliczeniem danego okresu.
W związku z tak zbudowanym systemem podatku dochodowego od osób prawnych przepisy nie przewidują podatkowej amortyzacji środków trwałych. Ponadto Estońskie przepisy podatkowe nie zawierają ograniczeń w rozliczaniu kosztów uzyskania przychodów dotyczących odsetek od podmiotów powiązanych (tzw. niedostatecznej kapitalizacji).
Rozliczenia VAT
Piotr Kwaśny zwrócił jeszcze uwagę, że estoński VAT bazuje na rozwiązaniach VI Dyrektywy UE. Obowiązek rejestracji na potrzeby tego podatku dotyczy podmiotów, których obrót przekracza 250 tys. EEK. Podstawowa stawka wynosi 18 proc., zaś obniżone to 5 proc. (dotyczy m.in. książek, leków, a także usług noclegowych) oraz 0-proc.
- Od VAT zwolnione są m.in. usługi pocztowe, zdrowotne, ubezpieczenia oraz sprzedaż leasing i wynajem nieruchomości. Ponadto Estonia zapewnia dość szybki zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym - tj. w 30 dni - podsumowuje Piotr Kwaśny.
WAŻNE ADRESY INTERNETOWE
www.emta.ee - Estonian Tax and Customs Bard (estońska rada ds. podatków i ceł)
www.fin.ee - ministerstwo finansów Estonii
www.investinestonia.com - oficjalna strona internetowa dla inwestorów zagranicznych
INNE PODATKI W ESTONII
Podatek socjalny - firmy posiadające pracowników są zobowiązane zapłacić tzw. podatek socjalny. Podstawą opodatkowania są wszelkie środki, które są w jakikolwiek sposób wypłacane pracownikom. Obecna jego stawka wynosi 33 proc. (z czego 20 proc. to ubezpieczenie społeczne, zaś 13 proc. to ubezpieczenie zdrowotne).
Podatek od nieruchomości - w zakresie pozostałych zobowiązań podatkowych warto zwrócić uwagę na podatek od nieruchomości, który jest podatkiem katastralnym (tj. liczonym w oparciu o wartość nieruchomości na podstawie oficjalnej wyceny wynikającej ze specjalnej ustawy o wartości gruntów). Stawka waha się od 0,1 do 2,5 proc. (w zależności od ustaleń władz lokalnych). Podatek ten jest płacony w trzech ratach.
Akcyza - poza dość standardowymi odrębnymi reżimami podatkowymi obejmującymi sprzedaż alkoholu czy papierosów Estonia oddzielnie opodatkowuje podatkiem akcyzowym energię, a także opakowania (gdzie kwota podatku zależy od materiału, z którego wykonane są opakowania, zaś zwolnienia zależą od możliwości recyklingu).
Ewa Matyszewska
ewa.matyszewska@infor.pl