Zapewnienie skutecznej kontroli celnej w ramach międzynarodowego łańcucha dostaw wymusiło na władzach Unii Europejskiej podjęcie prac nad opracowaniem nowej koncepcji zapewnienia bezpieczeństwa obrotu towarowego. W trakcie prac zgodzono się co do tego, że dla ochrony międzynarodowego obrotu towarowego władze celne nie powinny koncentrować się wyłącznie na kontroli fizycznej napływających do Unii Europejskiej towarów, ale powinny również starać się gromadzić i zbierać informacje zarówno o towarach, jak i o podmiotach partycypujących w handlu międzynarodowym. Według nowej koncepcji tego typu analiza i selekcja danych powinna umożliwić władzom celnym skuteczne zwiększenie kontroli i bezpieczeństwa nad całym procesem przepływu towarów, poczynając od etapu ich wytwarzania przez producenta do momentu dostarczenia ich do końcowego użytkownika.
W celu ustanowienia jednakowego poziomu ochrony kontroli celnej towarów Komisja Europejska, przy współudziale Parlamentu Europejskiego, zdecydowała się wprowadzić wspólnotowy (ramowy) system zarządzania ryzykiem celnym w Unii Europejskiej (UE). System ten w swoim założeniu ma na celu zachowanie równowagi między kontrolą celną a ułatwianiem, zgodnego z prawem, międzynarodowego obrotu towarowego.
Na podstawie tych założeń powołano, na mocy rozporządzenia zmieniającego, Wspólnotowy Kodeks Celny, nową instytucję prawa, czyli status Upoważnionego Podmiotu Gospodarczego. Zgodnie z założeniami - Upoważniony Podmiot Gospodarczy ma wprowadzić nową jakość w bezpieczeństwie obrotu towarowego, jak również przeprowadzania analizy ryzyka celnego i kontroli celnej.
Jednym z głównych założeń Upoważnionego Podmiotu Gospodarczego (UPG) jest wprowadzenie certyfikacji dla firm w ramach trzech kategorii: uproszczenia celne, bezpieczeństwo oraz uproszczenia celne i bezpieczeństwo (tzw. status pełny). Jeżeli chodzi o uproszczenia celne, to status ten przewidziany jest dla tych firm, które zainteresowane są kontynuacją lub uzyskaniem uproszczeń celnych związanych z obrotem towarowym i odprawami celnymi. Co się tyczy bezpieczeństwa, to status ten przewidziany jest głównie dla tych podmiotów i firm, które dokonują w imieniu swoich klientów przewozu i transportu towarów oraz zainteresowane są szybkimi dostawami towarów. Jeśli zaś chodzi o uproszczenia celne i bezpieczeństwo, to ten status przewidziany jest dla firm, które są lub będą zainteresowane uproszczeniami celnymi, jak również pewnymi ułatwieniami przy obrocie towarowym.
Certyfikat UPG ma być przyznawany bezterminowo i obowiązywać we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, niezależnie od tego, przez które państwo UE został wydany. Podmiot, który będzie posiadał taki certyfikat, będzie podlegał nie rzadziej niż co trzy lata weryfikacji zmierzającej do ustalenia, czy wciąż kwalifikuje się do posiadania tego statusu.
Zgodnie z założeniami, status UPG przyznany przedsiębiorcy przez jedno państwo członkowskie powinien być uznawany przez inne państwa członkowskie. Stąd też organy celne, które są odpowiedzialne za kontrole celne, będą brały pod uwagę status upoważnionego podmiotu gospodarczego jako element analizy ryzyka oraz przy przyznawaniu podmiotom gospodarczym ułatwień w zakresie odnoszącym się do bezpieczeństwa. W celu uzyskania przed dany podmiot statusu Upoważnionego Podmiotu Gospodarczego należy spełnić szereg kryteriów związanych z zapewnieniem przez przedsiębiorstwo przestrzegania procedur bezpieczeństwa i znajomości przepisów celnych.
HUBERT JĄDRZYK
partner PricewaterhouseCoopers
Not. KT