Płacisz coraz wyższe rachunki za prąd? Coraz więcej firm w Polsce decyduje się na umowy PPA, czyli długoterminowe kontrakty na energię z OZE, które mogą zagwarantować stałą cenę nawet na 20 lat. To szansa na przewidywalne koszty i lepszy wizerunek, ale też zobowiązanie wymagające spełnienia konkretnych warunków. Sprawdź, czy Twoja firma może na tym skorzystać.
- Czym jest PPA i jak działa?
- Dlaczego MŚP interesują się PPA?
- Korzyści dla małych i średnich firm
- Wyzwania i ryzyka
- Trendy i perspektywy
- FAQ – najczęstsze pytania o umowy PPA
Czym jest PPA i jak działa?
Umowa PPA (Power Purchase Agreement) to dwustronny kontrakt między wytwórcą energii, zwykle elektrownią wiatrową lub fotowoltaiczną, a odbiorcą, którym najczęściej jest przedsiębiorstwo. Obejmuje ustalenie ceny, ilości i warunków sprzedaży energii, a jej cechą charakterystyczną jest długi okres trwania, często 10–20 lat. PPA może być:
- fizyczna – energia trafia do odbiorcy przez sieć przesyłową; występuje w wariantach on‑site (źródło energii na terenie przedsiębiorstwa) i off‑site
- wirtualna (finansowa) – rozliczenie ma formę finansową, bez fizycznej dostawy energii; w Polsce dominuje ten typ.
Dlaczego MŚP interesują się PPA?
Choć rynek PPA tworzyły dotąd głównie globalne korporacje, rosnące wymagania ESG i presja w łańcuchach dostaw sprawiają, że po takie rozwiązania sięgają też małe i średnie firmy.
Ekspert rynku energetycznego w rozmowie z Infor.pl zauważa, że "ceny energii elektrycznej negocjowane przez korporacje w ramach takich umów są niższe od cen, jakie odbiorcy mogą otrzymać na rynku energii" Według niego właśnie argumenty środowiskowe i kosztowe powodują, że zainteresowanie PPA będzie rosło. MŚP, budując pozycję w łańcuchu dostaw, muszą coraz częściej uwzględniać zieloną energię i zrównoważony rozwój
Korzyści dla małych i średnich firm
Umowy PPA mogą być dla mniejszych przedsiębiorstw narzędziem, które łączy stabilność kosztów energii z możliwością realizacji celów środowiskowych. Ich faktyczny wpływ na działalność zależy jednak od skali zużycia prądu, profilu produkcji oraz warunków wynegocjowanych w kontrakcie. Poniżej przedstawiamy, jak w praktyce PPA może wspierać rozwój MŚP.
Stabilność cen i przewidywalność kosztów
Zdaniem portalu OZEOS, główną zaletą PPA jest "gwarancja stabilności", dla kupującego oznacza to stałe dostawy energii po ustalonej cenie, a dla sprzedającego pewność odbioru i stały przychód.
To zabezpieczenie pozwala uniknąć wahań cenowych, które w ostatnich latach stały się poważnym problemem dla biznesu – czytamy w analizie OZEOS.
Kontrakt może być też formą zabezpieczenia finansowego przy ubieganiu się o kredyt na inwestycje w OZE.
Poprawa wizerunku i zgodność z wymogami ESG
Firmy korzystające z zielonej energii mogą wykazywać się mniejszym śladem węglowym. MŚP wchodzące do globalnych łańcuchów dostaw coraz częściej muszą raportować korzystanie z OZE. Brak takich działań może ograniczać dostęp do nowych kontraktów.
Inwestycja bez własnej instalacji
Podpisanie PPA pozwala korzystać z energii odnawialnej bez budowy własnej instalacji. To inwestycja w OZE bez konieczności ponoszenia kosztów farmy PV czy wiatrowej. To rozwiązanie szczególnie atrakcyjne dla firm, które nie dysponują odpowiednią przestrzenią lub kapitałem.
Nowe modele agregacyjne
Aby pokonać barierę skali, pojawiają się modele umożliwiające kilku mniejszym firmom wspólne zawarcie umowy PPA. Serwis Montel zauważa, że "współdzielenie wolumenu pozwala negocjować lepsze warunki i otwiera rynek PPA dla odbiorców, którzy samodzielnie nie mogliby spełnić wymagań wolumenowych".
Wsparcie w raportowaniu energetycznym
Rosnące wymogi raportowania zużycia energii i udziału OZE sprawiają, że PPA staje się narzędziem ułatwiającym dokumentowanie działań prośrodowiskowych. Dzięki gwarancjom pochodzenia energii z OZE firmy mogą rzetelnie wykazywać dane w raportach ESG czy audytach energetycznych, co potwierdza ich wiarygodność w kontaktach z partnerami biznesowymi.
Wyzwania i ryzyka
Choć umowy PPA mogą przynieść małym i średnim firmom wymierne korzyści, nie są rozwiązaniem pozbawionym trudności. Wymagają długoterminowego zaangażowania, a ich skuteczność zależy od warunków rynkowych, profilu zużycia energii oraz umiejętności negocjacyjnych przedsiębiorcy. Warto więc znać potencjalne ograniczenia i zagrożenia, zanim zdecyduje się na podpisanie kontraktu.
Minimalny wolumen i długi proces negocjacyjny
PPA nie dotyczą naprawdę małych wolumenów, co ogranicza dostępność dla mikrofirm. Proces przygotowania i negocjacji bywa wielomiesięczny i wymaga udziału ekspertów od prawa i energetyki, aby dopasować kontrakt do indywidualnych potrzeb odbiorcy.
Ryzyko cen ujemnych i wahań rynkowych
Raport Pexapark pokazuje, że w 2024 r. liczba godzin z ujemnymi cenami energii znacząco wzrosła. W Finlandii wynosi aż 717, a w Niemczech 455.
Przewrócenie do góry nogami zasad alokacji ryzyka związanego z cenami ujemnymi wymaga adaptacji zarówno po stronie kupujących, jak i sprzedających – podkreśla Mathieu Ville z Pexapark.
Według Enerad.pl to właśnie ryzyko cenowe spowodowało spadek łącznego wolumenu podpisanych kontraktów, mimo rekordowej liczby umów.
Konieczność bilansowania i dodatkowych usług
W przypadku fizycznych PPA odbiorca musi zapewnić bilansowanie handlowe. OZEOS wyjaśnia, że wiąże się to z koniecznością współpracy z podmiotem odpowiedzialnym za bilansowanie (POB), a także z dodatkowymi kosztami i ryzykiem niedopasowania produkcji do zapotrzebowania.
Długoterminowe zobowiązania
Kontrakt na 10–20 lat zapewnia przewidywalność cen, ale ogranicza elastyczność przedsiębiorstwa. Zmiany w profilu zużycia energii mogą wymagać renegocjacji warunków lub ponoszenia dodatkowych kosztów zakupu brakującej energii na rynku.
Trendy i perspektywy
Mimo wyzwań rynek PPA rozwija się dynamicznie. W 2024 r. liczba umów wzrosła o 14 % rok do roku, a 157 firm zadebiutowało na rynku. Eksperci Montel przewidują, że rozwój technologii, wsparcie regulacyjne i rosnące zapotrzebowanie na zieloną energię sprawią, że PPA staną się bardziej dostępne dla mniejszych podmiotów w najbliższej przyszłości.
Umowy PPA mogą być atrakcyjnym narzędziem dla MŚP, pozwalającym stabilizować koszty energii i realizować cele ESG. Jednak ich skuteczne wykorzystanie wymaga spełnienia określonych warunków i świadomości ryzyk. Warto konsultować się ze specjalistami, porównywać różne oferty i rozważać modele agregacyjne, które ułatwiają wejście na rynek mniejszym odbiorcom.
FAQ – najczęstsze pytania o umowy PPA
1. Czy małe firmy mogą podpisać umowę PPA?
Tak, choć w praktyce bardziej opłacalne jest to dla firm o większym zużyciu energii. Dla mikroprzedsiębiorstw rozwiązaniem może być tzw. model agregacyjny, w którym kilka podmiotów łączy swoje zapotrzebowanie, aby spełnić wymagania wolumenowe i negocjować lepsze warunki.
2. Jak długo trwa umowa PPA?
Standardowo kontrakty podpisuje się na 10–20 lat. W niektórych przypadkach możliwe są krótsze okresy (np. 5–7 lat), ale wiąże się to zazwyczaj z mniej korzystną ceną energii.
3. Czym różni się fizyczny PPA od wirtualnego?
W fizycznym PPA energia faktycznie trafia do odbiorcy przez sieć przesyłową, a w wirtualnym (finansowym) rozliczenia odbywają się wyłącznie pieniężnie, bez fizycznej dostawy energii. W Polsce dominuje model wirtualny.
4. Jakie są główne korzyści PPA dla MŚP?
Najczęściej wymienia się: stabilność cen przez wiele lat, przewidywalność budżetu, dostęp do energii z OZE bez własnej instalacji, poprawę wizerunku w kontekście ESG i łatwiejsze raportowanie energetyczne.
5. Jakie ryzyka trzeba brać pod uwagę?
Najważniejsze to: konieczność spełnienia minimalnego wolumenu zużycia, długi proces negocjacyjny, ryzyko cen ujemnych na rynku, obowiązek bilansowania oraz długoterminowe zobowiązania.
6. Czy PPA obniży rachunki za prąd od razu?
Nie zawsze. Efekt oszczędności zależy od ustalonej ceny w kontrakcie, sytuacji rynkowej oraz dodatkowych kosztów (np. bilansowania). PPA daje jednak przewidywalność wydatków i chroni przed gwałtownymi wzrostami cen energii w przyszłości.