Co to znaczy „stokenizować”? Czym jest token?
Środowiska biznesowe coraz żywiej interesują się tokenizacją. Wynika to nie tylko z postępu technologicznego, ale również ze zmniejszonego zaufania do instytucji inwestycyjnych i banków. Przedsiębiorcy poszukują pewniejszych i bezpieczniejszych rozwiązań. Tokenizacja okazuje się atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych modeli biznesowych.
Tokenizacja jest możliwa dzięki technologii blockchain, służącej do gromadzenia danych. Tokenizacja to przekształcanie wartości w zasoby cyfrowe, pod postacią tokenów.
Token może być cyfrową reprezentacją aktywa – reprezentacją wartości w świecie cyfrowym. Tokeny dzielimy przede wszystkim na tokeny zamienne (a wśród nich tokeny płatnicze, użytkowe i bezpieczeństwa) oraz niezamienne.
Token może być znakiem legitymacyjnym, czyli cyfrowym odwzorowaniem określonych zbywalnych praw majątkowych. Wówczas potwierdza prawo, jakie przysługuje jego posiadaczowi.
Token może być również cyfrowym prawem własności do rzeczy cyfrowych lub stacjonarnych, akcją lub prawem do akcji.
Cyfryzacja biznesu przez tokenizację – na czym polega?
Obserwując rozwój nowych technologii i ich implementację w rzeczywistości biznesowej, można wnioskować, że nadszedł czas na popularyzację technologii blockchain i opartych na niej tokenów. Plusy przeniesienia tradycyjnego modelu biznesowego do strefy cyfrowej to m.in. transparentność, jawność i wiarygodność, które zapewnia łańcuch bloków. Danymi przechowywanymi na blockchainie nie da się manipulować, są ogólnodostępne i wiarygodne.
Tokenizacja biznesu opiera się na tworzeniu tokenów ściśle połączonych z konkretnym projektem. Proces tokenizacji, w którego trakcie przenosi się wartość przedsięwzięcia na token, może posłużyć jako narzędzie do upraszczania i automatyzacji procesów w przedsiębiorstwie oraz być metodą jego finansowania. Stokenizować można nie tylko wszelkiego rodzaju aktywa, a więc: dzieła sztuki, nieruchomości, pomysły, produkty, ale również akcje i obligacje, a nawet osoby.
ICO i STO – finansowanie przedsięwzięcia
Tokenizacja z powodzeniem jest wykorzystywana do ICO i STO, będących formami pozyskiwania kapitału. Wyemitowanie własnego tokena to większa kontrola wpływów.
ICO (Initial Coin Offering), czyli coraz bardziej popularna metoda pozyskiwania kapitału w postaci kryptowalut lub tokenów, jest wykorzystywana do finansowania przedsięwzięć, najczęściej typu startup oraz do zbiórek crowdfundingowych. W tym wypadku użytkowników motywuje obietnica zysku związanego z rozwojem projektu.
STO (Security Token Offering) jest często nazywana bezpieczniejszą alternatywą dla ICO i polega na tym samym, z tą różnicą, że w przypadku ICO emitowane są tokeny oparte na konkretnych, rzeczywistych aktywach.
Korzystanie z ICO i STO pozwala przedsiębiorcy na zebranie dużej ilości środków w krótkim czasie, przy jednoczesnym ominięciu skomplikowanych procedur nieuniknionych przy postępowaniu przed instytucjami nadzorującymi dopuszczenie do obrotu giełdowego. Tokenizacja jest nową, ciekawą i prosperującą formą pozyskiwania kapitału dla inwestorów i emitentów.
Jak przebiega proces tokenizacji?
Tokenizację należy rozpoczać od ustalenia, do czego tokeny mają służyć i jaką funkcję w projekcie spełniać. To twórca nadaje tokenom ich indywidualny charakter. Jeżeli tokeny mają posłużyć zebraniu funduszy, należy określić, na co i ile tych funduszy potrzeba.
Niezwykle istotne przy procesie przenoszenia swojego biznesu lub jego części do sfery digitalnej są kwestie prawne takie jak wybór rodzaju tokenizacji i prawnej formy emisji. Należy zastanowić się, czy wybieramy ICO, które nie gwarantuje nabywcy żadnych praw własnościowych czy STO, które zabezpiecza nabywcę, ponieważ jest cyfrowym odzwierciedleniem aktywa.
Przedsiębiorca, decydując się na tokenizację, powinien opracować m.in. indywidualną procedurę AML, czyli procedurę przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz procedurę KYC, czyli procedurę dotyczącą identyfikacji klientów.
Niezbędne jest również posiadanie Białej Księgi, czyli raportu, w którym przedsiębiorca analizuje produkt czy usługę od strony technologicznej i prawnej oraz opisuje projekt i przyszłe plany co do niego.
Jak stworzyć własny token?
Sam proces tworzenia tokenów wymaga odpowiednich rozwiązań technologicznych. Najczęściej, aby pozwolić inwestorom faktycznie nabywać tokeny, przedsiębiorca będzie musiał stworzyć służący temu celowi dedykowany serwis internetowy.
Token może reprezentować najróżniejsze rodzaje aktywów od tych materialnych, poprzez akcje, obligacje aż po instrumenty finansowe.
Tworząc własne tokeny, korzysta się z przeznaczonego go tego języka programowania, których jest obecnie wiele. Przewodnim językiem programowania będzie w zakresie blockchaina, ale nie tylko C++. To właśnie w tym języku został napisany prekursor blockchaina, czyli Bitcoin. Do tworzenia tokenów można też wykorzystać inne popularne języki programowania, jak Java czy Phyton ora te trochę mniej powszechnie znane jak Ruby, czy Solidity oraz wiele innych.
Windykacja z tokenów?
Tokeny wykazują potencjał w procesie windykacji należności. Zmierzając do uregulowania zaległych wierzytelności, szczególnie jeszcze na etapie polubownym, wierzyciel mógłby zgodzić się na kompromis, polegający np. na przekazaniu przez dłużnika prawa do dobra materialnego inkorporowanego w tokenach. Token może być akcją lub prawem do akcji, reprezentować np. prawo własności nieruchomości. Tokenem NFC, będącym znakiem legitymacyjnym do dzieła sztuki można handlować lub przekazując go, zaspokoić wierzyciela.
Blockchain zastępuje instytucje zaufania
Łańcuch bloków jest w stanie zastąpić tradycyjne rejestry pod wieloma względami m.in. w działaniach typowo formalnych jak w przypadku spółek rejestracja spółki czy zmiana nazwy spółki. Po przeniesieniu biznesu do sfery cyfrowej wyeliminowane zostają niedogodności tradycyjnych rejestrów (takich jak Krajowy Rejestr Sądowy czy Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych), które działają wolno, a ich działanie często jest narażone na błędy wynikające czynnika ludzkiego. Korzystanie z rejestru bloków umożliwia monitorowanie cyfrowych praw własności oraz pozwala dokonywać na nim wielu działań i śledzić kurs giełdowy posiadanych praw względem kryptowalut.
Blockchain pełni rolę zaufanego pośrednika sprawiając, że do przeprowadzenia transakcji niepotrzebna jest żadna instytucja publiczna gwarantująca prawdziwość transakcji, ponieważ to właśnie technologia zapewnia prawdziwość. Jednocześnie, opiera się na sieci peer-to-peer, w której nie ma jednego centralnego administratora. W sieci typu równorzędnego transakcje są przejrzyste i autentyczne, a jej uczestnicy mają równe uprawnienia.
Proces zastępowania instytucji zaufania rejestrem cyfrowym trwa, czego dobitnym przykładem jest obligatoryjna digitalizacja (inaczej cyfryzacja) akcji spółek akcyjnych i spółek komandytowo-akcyjnych przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych z 30 sierpnia 2019 r. wprowadziła bowiem obowiązkową dematerializację akcji w spółkach akcyjnych i komandytowo- akcyjnych. Akcje spółek nie mają mieć formy dokumentu, lecz formę zapisu w systemie elektronicznym. Rejestr akcjonariuszy może być wedle nowej ustawy prowadzony na rejestrze rozproszonym. Tokenizacja w tym przypadku pozwala na przesyłanie cyfrowych papierów wartościowych, sprzedawanie ich i upłynnianie ich na giełdzie, nie będąc narażonym na możliwość fałszerstwa czy skopiowania. Polska regulacja, uwzględniając technologiczny rozwój świata, służy dostosowaniu polskiego ustawodawstwa do ustawodawstwa europejskiego i zwiększa bezpieczeństwo obrotu. Nowelizacja KSH jest przykładem sytuacji, w której prawo wyprzedza praktykę.
Bezpieczeństwo
Wśród największych atutów przechowywania danych na rejestrze rozproszonym wymienia się właśnie bezpieczeństwo. Blockchain jest nazywany technologią zaufania. To rozproszony rejestr danych, składający się z zaszyfrowanych, kolejno do siebie dodawanych bloków zawierających informacje. Wszystkie kopie łańcucha są identyczne i ogólnie dostępne. Rejestr aktywów na blockchainie jest otwarty, dostępny dla każdego. Dane są na nim przechowywane w niezliczonej ilości miejsc jednocześnie, co sprawia, że nie da się ich zmanipulować. Są podatne na fałszerstwa, modyfikacje lub próby usunięcia.
Rejestr rozproszony w przypadku pieniędzy przyjmuje formę rozproszonej księgi rozrachunkowej, a w przypadku aktywów – zdecentralizowaną bazę danych. Taka baza nie ma jednego właściciela. Należy ona do wszystkich na raz. Gwarancja niezmienności transakcji na blockchainie i niezmienności danych sprawiają, że jest on również idealnym narzędziem dla sektora finansowego.
Bezpieczeństwo przy tokenizacji zapewniają również inteligentne umowy, czyli tzw. smartkontrakty, umożliwiające stronom bezpośrednie transakcje bez udziału pośredników. Przy np. sprzedaży nieruchomości nie trzeba w tym wypadku angażować notariusza, prawnika czy pośrednika zajmującego się obrotem nieruchomościami.
Od czasu powstania łańcucha bloków pojawia się coraz więcej możliwości jego wykorzystania. Technologia stale się rozwija i zyskuje na znaczeniu. Funkcji tokenów, czyli digitalnych nośników wartości jest nieskończenie wiele. Tokenizacja na rejestrze rozproszonym gwarantuje bezpieczeństwo, wygodę, wydajność i szybkość. Korzystanie z takiego rozwiązania jest również w wielu przypadkach tańsze niż posługiwanie się rozwiązaniami tradycyjnymi.
Technologia łańcucha bloków rewolucjonizuje i będzie rewolucjonizować nowoczesne modele biznesowe, szczególnie w zakresie sposobu przechowania i przekazywania danych oraz zawierania umów.
Marcin Staniszewski, Radca Prawny
Hanna Czupajło, Prawnik
Kancelaria Prawna RPMS Staniszewski & Wspólnicy