Po zamieszczeniu postanowień ogólnych należy przejść do regulacji sposobu zawarcia umowy. Mówiąc o umowie należy krótko opisać czym charakteryzuje się umowa zawierana w środowisku mediów elektronicznych w tym Internetu czyli tzw. umowa elektroniczna. Ma ona taki sam skutek jak umowy zawierane w sposób tradycyjny, jej specyfika przejawia się w tym, że oświadczenia woli stron przesyłane są za pomocą środków elektronicznych. Trzeba dodać, że umowa kupna-sprzedaży w sklepie internetowym będzie zawierać postanowienia umieszczone w regulaminie ale również jej treścią będą informacje zamieszczone bezpośrednio przy kupowanym produkcie. Np. treścią elektronicznej umowy kupna-sprzedaży telewizora będzie jego cena, jego dane techniczne (czyli informacje prezentujące towar) oraz sposób zawarcia i wykonania umowy, sposób reklamacji itp. (zawarte w regulaminie).
Czy regulamin stanowi ofertę czy nie
Mówiąc o sposobach zwarcia umowy możemy wymienić cztery podstawowe: oferta, negocjacje, aukcja i przetarg. W sklepach internetowych sprzedających towary podstawowym sposobem zawarcia umowy jest tryb ofertowy. Charakteryzuje się on tym, że jedna ze stron przedstawia ofertę zawarcia umowy a druga strona potwierdza jej otrzymania a następnie ją przyjmuje, wtedy dochodzi do zawarcia umowy. W regulaminach sklepów często spotykamy się z postanowieniem:
Przykład:
„Produkty prezentowane na stronie sklepu stanowią/nie stanowią oferty handlowej w myśl przepisów kodeksu cywilnego.”
Jak takie stwierdzenie traktować oraz po co je zamieszczać? Gdy uznamy, że prezentacja produktów będzie stanowić ofertę, wtedy przedsiębiorca jest nią związany. Oznacza to, że konsument klikając na odpowiednią ikonę, potwierdza otrzymanie oferty i ją przyjmuje, w ten sposób zawiera umowę i oczekuje jej wykonania. Przedsiębiorca w takim przypadku nie będzie mógł powołać się na niemożność wykonania umowy argumentując to np. brakiem produktu w magazynie. Będzie on związany złożoną ofertą. Inaczej jest gdy prezentacja produktu na stronie internetowej będzie uznana za zaproszenie do zawarcia umowy, czyli nie będzie stanowić oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. W takim przypadku to konsument będzie oferentem. Przedsiębiorca będzie mógł przed zawarciem umowy sprawdzić czy posiada dany towar w magazynie a następnie ofertę przyjąć lub ją odrzucić. Forma powyższego zapisu zależy od sposobu prowadzenia działalności i potrzeb przedsiębiorcy.
Ceny towarów
Wśród zapisów regulaminu dotyczących zawarcia umowy powinien znaleźć się ogólny zapis dotyczący ceny towarów. A mianowicie powinno się wskazać w jakiej walucie podano cenę, czy zawiera ona podatek VAT oraz czy zawiera koszty przesyłki. Co do waluty, to zgodnie z najnowszą nowelizacją od 24 stycznia 2009 r. zobowiązania pieniężne na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej mogą być wyrażone również w walucie obcej z tym, że dłużnik może spełnić takie świadczenie w walucie polskiej.
Przykład:
„Ceny towarów prezentowanych na stronie internetowej podane są w złotych polskich i zawierają podatek VAT. Ceny te nie zawierają kosztów przesyłki.”
Sposób zawarcia umowy
Ważnym zapisem regulaminu jest zapis określający sposób zawarcia umowy, czyli zamówienia towaru. W tym miejscu warto wymienić oraz szczegółowo opisać możliwości zawarcia umowy.
Przykład:
„Kupujący może złożyć zamówienie poprzez:
1. klikniecie ikony „kupuję” zamieszczonej przy produkcie oraz wypełnienie formularza rejestracyjnego na stronie internetowej: www…..pl
2. kontakt ze sklepem sklepu za pomocą poczty elektronicznej o adresie: …@....pl.
3. kontakt telefoniczny w dni powszednie w godz. 8:00 do 16:00.”
Warto dodać również klauzulę zastrzegającą, że jeśli formularz zostanie wypełniony nieprawidłowo a list elektroniczny będzie niezrozumiały, zamówienia takie nie będą realizowane.
Odpowiedzialność za niezgodny z rzeczywistością opis towaru
Należy pamiętać, że dane techniczne oraz inne informacje prezentujące produkt powinny być zgodne z rzeczywistością, i że są one częścią umowy. Na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek zadbania o to aby prezentacja towaru była rzetelna.
Przykład:
Pan Marek odwiedzając jeden ze sklepów komputerowych zauważył, że w promocji znajduje się zewnętrzny dysk twardy o pojemności 320 GB w wyjątkowo niskiej cenie. Nie zastanawiając się długo dokonał jego zakupu. Niezwłocznie po wypełnieniu formularza otrzymał ze sklepu potwierdzenie zakupu. Po kilku dniach niespodziewanie otrzymał informację ze sklepu, że nastąpiła pomyłka, dysk posiada pojemność 160GB a nie 320. Jeden z pracowników pomylił się wprowadzając dane.
W takiej sytuacji należy uznać, że została prawidłowo zawarta umowa kupna-sprzedaży produktu o podanych na stronie parametrach. Pan Marek może skutecznie dochodzić wykonania umowy.
Z obawy na taką sytuację wiele sklepów zawiera klauzulę wyłączającą odpowiedzialność, stanowiącą że sklep nie ponosi odpowiedzialności w przypadku umieszczenia nieprawidłowych danych technicznych. Klauzula taka jest niedozwoloną klauzula umowną, wyłączającą odpowiedzialność względem konsumenta za nienależyte wykonanie zobowiązania i nie powinna znaleźć się w regulaminie. Konsument w takim przypadku może zwrócić się do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie zgodności takiej klauzuli z prawem.
Podstawa prawna: Art. 66 – 721; 358; 3853 Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).
Marcin Grabowski
m1-grabowski@interia.pl
Autor jest prawnikiem, specjalizuje się w prawie Internetu, w szczególności w prawie handlu elektronicznego (e-handel) oraz w prawie autorskim