rada
1. Syndyk ma rację, będzie Pan musiał zwrócić pieniądze, które otrzymał Pan od upadłego.
2. Jeżeli wykonane przez Pana zawiasy nie zostały jeszcze wykorzystane/sprzedane przez upadłego, może Pan domagać się ich zwrotu.
3. Będzie Pan mógł zgłosić swoją wierzytelność do sądu upadłościowego tak jak inni wierzyciele upadłego.
uzasadnienie
Jedną z naczelnych zasad prawa upadłościowego jest zapewnienie możliwie równomiernego zaspokojenia wierzycieli należących do tej samej kategorii. Doświadczenie życiowe wskazuje, że transakcje z niektórymi grupami osób dokonywane przez upadłego mogą naruszać tę zasadę równego traktowania. Do tych osób należą między innymi wspólnicy upadłego.
Wpływ upadłości na transakcje ze wspólnikiem
Transakcje upadłego ze wspólnikiem przeprowadzone w okresie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są bezskuteczne, i to z mocy prawa (art. 128 § 2 Prawa upadłościowego). Jest to duże ułatwienie dla syndyka. Syndyk nie musi bowiem prowadzić jakiegokolwiek postępowania przeciwko upadłemu/wspólnikowi upadłego. Nie musi też uzasadniać, czy transakcje pomiędzy upadłym a wspólnikiem miały rynkowy, czy też nierynkowy charakter. Transakcje takie nie są po prostu uznawane za prawnie skuteczne w stosunku do upadłego (w imieniu którego w trakcie postępowania upadłościowego działa syndyk).
Zagrożenia (-)
Wspólnik upadłego musi oddać wszystkie kwoty otrzymane od upadłego w ciągu 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o upadłość. Czynności prawne upadłego ze wspólnikiem dokonane w terminie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są bowiem prawnie bezskuteczne.
PRZYKŁAD
Upadły sprzedał wspólnikowi maszynę dziewiarską. Cena sprzedaży została ustalona w publicznym przetargu i miała być zapłacona w 12 równych miesięcznych ratach. Umowa nie będzie uznana za bezskuteczną, gdyż została zawarta rok przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości sprzedającego. Sama zapłata ceny nie jest czynnością prawną, a jedynie czynnością faktyczną. Zapłata nie może być więc uznana za bezskuteczną.
W przypadku gdy określona czynność prawna jest bezskuteczna z mocy prawa, kontrahent upadłego jest zobowiązany zwrócić upadłemu wszystko to, co otrzymał od upadłego. Syndyk będzie więc od Pana dochodził zwrotu kwot wymienionych w pytaniu. Dochodzenie zwrotu tych kwot nie zależy od dobrej, czy też złej woli syndyka. Jest to jego ustawowy obowiązek. Syndyk musi dochodzić wszystkich wierzytelności upadłego.
Zwrot towaru
Nie jest Pan całkowicie pozbawiony możliwości ochrony swoich praw. Jeżeli wykonane przez Pana zawiasy nadal znajdują się w zakładzie upadłego, może Pan domagać się ich wydania na podstawie art. 134 Prawa upadłościowego. Warunkiem jest, aby zawiasy znajdowały się jeszcze w posiadaniu upadłego oraz nie zostały połączone z innymi składnikami majątku upadłego, np. z drzwiami. Zakładając, że upadły zasadniczo zamawiał od Pana zawiasy na bieżąco, bardzo prawdopodobne jest, iż zawiasów sprzedanych przez Pana w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości będzie niewiele. Ten środek ochrony prawnej raczej nie zapewni więc Panu zbyt daleko idącej ochrony.
WAŻNE!
Kontrahent upadłego może żądać zwrotu świadczeń spełnionych na rzecz upadłego, jeżeli są one jeszcze oddzielone od innych składników majątku upadłego.
Zgłoszenie wierzytelności do masy upadłości
Innym środkiem prawnym, który może Pan wykorzystać, jest prawo zgłoszenia przez Pana wierzytelności do masy upadłości na tej samej zasadzie, na jakiej zgłoszenia zamieszczają wszyscy inni wierzyciele upadłego. Wysokość zgłoszonej przez Pana wierzytelności to cena sprzedaży zawiasów, którą powinien Pan otrzymać. Jest to kwota, którą otrzymał Pan od upadłego, a następnie zwrócił syndykowi na jego żądanie. Oczywiście szanse zaspokojenia Pana roszczeń będą zależały od wielu okoliczności, a przede wszystkim od ogólnej wartości wszystkich długów obciążających upadłego oraz od ceny uzyskanej przez syndyka ze sprzedaży majątku upadłego.
• art. 128 § 2, art. 134 ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze - Dz.U. Nr 60, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 191, poz. 1484
Maurycy Organa
radca prawny, syndyk licencjonowany