Do 31 marca 2009 r. osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą składa cztery formularze w:
1) urzędzie gminy (wniosek o rejestrację działalności gospodarczej),
2) urzędzie skarbowym (wniosek o nadanie numeru NIP),
3) Głównym Urzędzie Statystycznym (wniosek o nadanie numeru REGON),
4) Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (zgłoszenie rozpoczęcia działalności gospodarczej dla celów ubezpieczeniowych).
Od 1 kwietnia 2009 r. przedsiębiorcy złożą tylko 1 formularz - w urzędzie gminy. Pozostałe formalności, a więc powiadomienie urzędu skarbowego, GUS i ZUS stanie się obowiązkiem urzędników gminnych. Jest to pierwszy etap upraszczania procedur biurokratycznych dla przedsiębiorców, który wprowadziła ustawa z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).
Drugi etap reformy polegającej na uproszczeniu zasad rejestracji działalności gospodarczej rozpocznie się 1 lipca 2011 r. wraz z uruchomieniem Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej (dalej: CEIDG), dzięki której przedsiębiorcy będą mogli rejestrować firmy przez Internet. Tym samym zostanie wprowadzona instytucja tzw. zero okienka.
Od 1 kwietnia 2009 r.
Od 1 kwietnia 2009 r. nie tylko osoba rejestrująca firmę, ale także wprowadzająca zmiany w rejestrze działalności gospodarczej złoży jeden wniosek w urzędzie gminy. Wniosek do urzędu gminy będzie można przesłać także za pośrednictwem Internetu.
Przedsiębiorca rozpocznie działalność już w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (chyba że we wniosku wskaże inną datę). Takie rozwiązanie oznacza, że przedsiębiorca nie będzie musiał czekać na rozstrzygnięcie organów administracji co do jego wniosku. Przeszkodą w podjęciu działalności nie będzie także ewentualna konieczność uzupełniania wniosku. Zasada ta nie będzie dotyczyć działalności podlegającej koncesjonowaniu czy też objętej zezwoleniem.
Od 1 lipca 2011 r.
Od 1 lipca 2011 r. zostaną zlikwidowane lokalne ewidencje działalności gospodarczej prowadzone dotychczas w gminach, a powstanie centralna ewidencja prowadzona w ramach systemu CEIDG (tzw. platforma informatyczna).
Dokonanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej będzie następować z chwilą wprowadzenia danych z formularza do systemu CEIDG.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o swobodzie działalności gospodarczej gminy oraz organy wydające zezwolenia (licencje, koncesje, wpisy do rejestrów działalności regulowanej itp.), a także sądy i kuratorzy otrzymają:
• możliwość bezpośredniej komunikacji z systemem CEIDG oraz
• niezbędny sprzęt.
Przesłany Internetem wniosek trafi do systemu CEIDG, gdzie niezwłocznie i automatycznie nastąpi rejestracja przedsiębiorcy. Następnie system przekaże dane urzędnikom zajmującym się rejestracją działalności gospodarczej.
Wszystkie te usługi są lub będą dostępne na elektronicznej platformie usług administracji publicznej e-PUAP, tworzonej przez MSWiA (tj. ministra właściwego do spraw informatyzacji).
Gmina przyjmie wniosek „papierowy”
W efekcie wprowadzonych zmian w relacji przedsiębiorca - urząd zostaną utworzone dwa kanały komunikacji:
1) papierowy,
2) elektroniczny.
Po 1 lipca 2011 r. gminy bowiem nadal, dla przedsiębiorców wybierających tę drogę rejestracji, będą przyjmować „papierowe” wnioski o wpis do ewidencji. Urzędnicy będą weryfikować treść wniosku pod względem formalnym i potwierdzać wnioskodawcy, za pokwitowaniem, przyjęcie wniosku. Następnie przekształcą wniosek na formę elektroniczną i prześlą go do CEIDG nie później niż następnego dnia roboczego od jego otrzymania.
Ewidencja działalności gospodarczej będzie prowadzona w centralnym systemie informatycznym (CEIDG) administrowanym przez ministra właściwego do spraw gospodarki.
Docelowo, oprócz realizacji procedur związanych z ewidencją działalności gospodarczej, platforma informatyczna będzie obsługiwać wnioski kierowane do organów wydających zezwolenia (licencje, koncesje, wpisy do rejestrów działalności regulowanej). Organy te zachowają wprawdzie swoje dotychczasowe kompetencje, jednak przy realizowaniu zadań będą mogły korzystać z systemu informatycznego.
Tryb elektroniczny
Przedsiębiorca, chcący otworzyć firmę, będzie mógł samodzielnie się zarejestrować na platformie informatycznej za pomocą formularza elektronicznego opublikowanego na stronie internetowej CEIDG (rejestracja on-line). Będzie mógł wprowadzić dane do elektronicznego formularza, opatrzyć go podpisem elektronicznym i wysłać.
Weryfikacja przesłanych danych będzie się odbywać poprzez porównanie tych danych z danymi zawartymi w systemach PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) czy TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju). Po ich weryfikacji platforma informatyczna dokona rejestracji przedsiębiorcy w bazie CEIDG i przeprowadzi proces dystrybucji danych z formularza do właściwych organów. Odbędzie się to automatycznie - za pośrednictwem e-PUAP - bez udziału urzędnika.
Jednocześnie przedsiębiorca otrzyma potwierdzenie przyjęcia wniosku o wpis do ewidencji opatrzone podpisem elektronicznym.
Tryb papierowy
Papierowy zintegrowany wniosek o wpis do ewidencji przyszły przedsiębiorca złoży w dowolnym urzędzie gminy (a nie bezpośrednio do Ministerstwa Gospodarki). Wniosek będzie mógł także przesłać do urzędu gminy listem poleconym, jednak w tym przypadku własnoręczność podpisu będzie musiał potwierdzić notariusz.
Pracownik gminy zweryfikuje poprawność wniosku i danych w nim zawartych oraz wprowadzi dane z wniosku do platformy informatycznej. Po zweryfikowaniu danych system wygeneruje potwierdzenie, które zostanie przekazane w formie papierowej wnioskodawcy. Dalsze postępowanie z wnioskiem będzie takie samo, jak w przypadku rejestracji internetowej.
W odniesieniu do wniosku papierowego rola gminy będzie się kończyła na przesłaniu danych, chyba że wpis będzie wymagać sprostowania lub zostanie wdrożona procedura wykreślenia wpisu niezgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy.
Zadaniem pozostałych organów zaangażowanych w proces rejestracji firmy (urząd skarbowy, ZUS, GUS) będzie niezwłoczne przekazanie do systemu CEIDG elektronicznej informacji o zrealizowaniu określonej procedury (np. informacji o nadanym numerze NIP).
CO BĘDZIE PODLEGAĆ WPISOWI DO CEIDG:
• nazwa firmy,
• numer PESEL przedsiębiorcy, o ile taki posiada (przedsiębiorcy pochodzący z krajów Unii Europejskiej mogą się rejestrować w Polsce na tych samych zasadach co nasi obywatele),
• numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada,
• numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile taki posiada,
• informacja o obywatelstwie polskim przedsiębiorcy, o ile takie posiada, i innych obywatelstwach przedsiębiorcy,
• oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu, adres do doręczeń przedsiębiorcy oraz adres, pod którym jest wykonywana działalność gospodarcza, a jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania - adres głównego miejsca wykonywania działalności i oddziału, jeżeli został utworzony; dane te będą zgodne z oznaczeniami kodowymi przyjętymi w krajowym rejestrze urzędowym podziału terytorialnego kraju,
• adres poczty elektronicznej przedsiębiorcy oraz jego strony internetowej, o ile takie posiada,
• data rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej,
• określenie przedmiotów wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD),
• informacja o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej,
• informacja o umowie spółki cywilnej, jeżeli taka została zawarta,
• dane pełnomocnika upoważnionego do prowadzenia spraw przedsiębiorcy, o ile przedsiębiorca udzielił ogólnego pełnomocnictwa,
• informacja o zawieszeniu i wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej - informacja o ograniczeniu lub utracie zdolności do czynności prawnych oraz o ustanowieniu kuratora,
• informacja o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika, zmianie postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku dłużnika i zakończeniu tego postępowania - informacja o wszczęciu postępowania naprawczego,
• informacja o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonej we wpisie do CEIDG.
SŁOWNICZEK
Termin „jedno okienko” należy rozumieć jako okres przejściowy (do czasu utworzenia CEIDG), w którym ewidencjonowanie przedsiębiorców będzie nadal zadaniem gmin z zakresu administracji rządowej. Rejestracja będzie się odbywać w sposób tradycyjny, papierowy, z uwzględnieniem jednak możliwości złożenia wniosku rejestracyjnego drogą elektroniczną (przez Internet). Przedsiębiorca będzie składać jeden wniosek o wpis do poszczególnych rejestrów (gmina, urząd skarbowy, urząd statystyczny, ZUS), w jednym miejscu - urzędzie gminy (stąd „jedno okienko”).
Termin „zero okienka” oznacza docelowy model ewidencjonowania przedsiębiorców w Polsce. Będzie to jedna ogólnopolska centralna ewidencja (CEIDG) z rozbudowaną funkcją informacyjną, działająca jedynie wirtualnie. Przedsiębiorca nie będzie składać żadnych dokumentów, wypełni jedynie odpowiedni formularz na stronie internetowej. W ten sposób dokona „samorejestracji” (stąd „zero okienka”). Przepływ danych o takim przedsiębiorcy między innymi rejestrami odbędzie się automatycznie, a podane informacje zostaną w czasie rzeczywistym zweryfikowane.
Joanna Nowicka
Podstawa prawna:
• Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (j.t. Dz.U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 18, poz. 97)