Problemem, jaki często występuje w praktyce, jest zagadnienie możliwości zmiany umowy zawartej w wyniku prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Należy zastanowić się, czy wykonawca może zwrócić się do zamawiającego z wnioskiem o zawarcie aneksu do umowy, zmieniającego warunki umowy (np. jej przedmiot bądź też cenę).
Zgodnie z art. 139 ust. 1 ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. 2007 r. nr 223, poz. 1655), do umów w sprawach zamówień publicznych stosuje się przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
Jednakże właśnie w kwestii dopuszczalności zmiany zawartej umowy p.z.p. przewiduje rozwiązanie szczególne, które wyłącza swobodę stron gwarantowaną art. 3531 k.c. Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy zakazane jest dokonywanie zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, chyba że konieczność wprowadzenia takich zmian wynika z okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawarcia umowy, lub zmiany te są korzystne dla zamawiającego.
W konsekwencji ustawodawca przewidział wyłącznie dwie przesłanki, które upoważniają strony do zmiany umowy. Pierwszą okolicznością jest sytuacja, gdy zmiana jest korzystna dla zamawiającego. Sytuacja ta będzie dotyczyła takich okoliczności, które rzecz jasna będą polegać bądź na obniżeniu ceny świadczonej przez zamawiającego z tytułu wykonania umowy, bądź też np. na wprowadzeniu nowego produktu na rynek w miejsce objętego umową, przy jego niezmienionej cenie. Objęcie wówczas zmianą umowy dostaw produktu już nowego w żaden sposób nie pogarsza sytuacji zamawiającego, a co więcej większa innowacyjność dostarczanego produktu może wpłynąć na stwierdzenie, iż zmiana jest korzystna dla zamawiającego.
Bez znaczenia dla ważności zmiany pozostaje fakt, iż strony złożyły zgodne oświadczenia woli i wyraziły wspólną chęć wprowadzenia zmian. Jak podkreślono w orzecznictwie, modyfikacja ceny, mimo że uzgodniona przez strony, o ile jest
niekorzystna dla zamawiającego, nie jest ważna, chyba że zachodzi wyjątek opisany w art. 144 ust. 1 ustawy o zamówieniach publicznych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30 czerwca 2005 r.; I ACa 705/2004; LexPolonica nr 386532).
W sytuacji gdy zmiana nie ma waloru korzystności dla zamawiającego, jedyną dopuszczalną przesłanką usprawiedliwiającą zmianę umowy jest wystąpienie okoliczności, których nie można było przewidzieć w chwili zawierania umowy. O tej sytuacji w następnej części Akademii.
SEBASTIAN KOCZUR
adwokat, kancelaria adwokacka Kraków