Wzorem przemysłowym, w rozumieniu Rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z 12 grudnia 2001 r. w sprawie wspólnotowych wzorów przemysłowych, jest wygląd całego produktu albo jego części będący wynikiem właściwości, w szczególności linii, konturów, kolorów, kształtu, tekstury, materiału produktu lub jego ornamentacji.
Udzielenie prawa z rejestracji wspólnotowego wzoru przemysłowego przez Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego zapewnia uprawnionemu - skuteczne na całym obszarze Unii Europejskiej - wyłączne uprawnienie do korzystania ze wzoru oraz uprawnienie do zakazywania korzystania ze wzoru osobom trzecim nielegitymującym się w tej materii zgodą uprawnionego. Korzystanie ze wzoru oznacza między innymi wytwarzanie, oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport, używanie produktu, w którym wzór jest zastosowany, lub składowanie produktu dla takich celów. Zakres ochrony przyznanej przez prawo z rejestracji wspólnotowego wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór, który nie wywiera na zorientowanym użytkowniku odmiennego ogólnego wrażenia. Przy ustalaniu zakresu ochrony należy wziąć pod uwagę stopień swobody projektanta w tworzeniu wzoru. W przypadku naruszenia prawa z rejestracji wspólnotowego wzoru przemysłowego uprawniony może dochodzić roszczeń - w szczególności żądać zaniechania naruszenia czy orzeczenia o bezprawnie wytworzonych produktach oraz środkach i materiałach, które zostały użyte do produkcji. W sprawach o naruszenie praw z rejestracji wspólnotowych wzorów przemysłowych wyłącznie właściwe są tzw. sądy w sprawach wspólnotowych wzorów przemysłowych (w Polsce: w pierwszej instancji - Sąd Okręgowy w Warszawie XXII Wydział, Sąd Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych, w drugiej instancji - Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny).
W jaki sposób można podważyć zgłoszenie wynalazku dokonane w złej wierze, np. gdy w trakcie współpracy kontrahent twórcy rozwiązania samodzielnie złożył wniosek o udzielenie patentu?
W myśl ustawy Prawo własności przemysłowej w razie zgłoszenia wynalazku albo uzyskania patentu przez osobę nieuprawnioną, uprawniony może żądać umorzenia postępowania albo unieważnienia patentu. Może również żądać udzielenia albo przeniesienia patentu na jego rzecz za zwrotem kosztów zgłoszenia wynalazku bądź uzyskania patentu. Sprawy o przeniesienie patentu uzyskanego przez osobę nieuprawnioną rozpatrywane są w trybie postępowania cywilnego, na zasadach ogólnych, a pozostałe sprawy - w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP (sprawy o unieważnienie patentu w trybie tzw. postępowania spornego).
W każdym z powyższych postępowań należy wykazać, iż osoba występująca z żądaniem jest uprawniona do uzyskania patentu. Prawo to przysługuje co do zasady twórcy (współtwórcom) wynalazku. W niektórych przypadkach uprawnionym zamiast twórcy może być jego pracodawca, podmiot zamawiający stworzenie wynalazku albo przedsiębiorca, który udzielił pomocy przy dokonaniu wynalazku. Dla stwierdzenia przytoczonych okoliczności wskazuje się odpowiednie środki dowodowe, w szczególności dokumenty (urzędowe lub prywatne) czy zeznania świadków.
KRZYSZTOF CZUB
rzecznik patentowy w Kancelarii Prawa Własności Przemysłowej i Prawa Autorskiego Czub & Czub
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2003, nr 119, poz. 1117 ze zm.).