Dla osób fizycznych darowizna lub nabycie w spadku przedsiębiorstwa oznacza konieczność zapłaty podatku od spadków i darowizn. Od 1 stycznia 2007 r. przestały obowiązywać w tym zakresie szczególne zwolnienia podatkowe. Nabywcy należący do grona najbliższej rodziny (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha) korzystają jednak z całkowitego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem zgłoszenia nabycia w urzędzie skarbowym.
Ważne!
Spadkobierca, który nie prowadził działalności gospodarczej, po przejęciu firmy w ramach spadku lub darowizny powinien w pierwszej kolejności zarejestrować działalność
Pierwszym krokiem na drodze dopełnienia formalności związanych z prowadzeniem firmy jest zarejestrowanie działalności, jeżeli spadkobierca lub darczyńca nie prowadził wcześniej żadnej działalności gospodarczej. W tym celu należy uzyskać wpis w ewidencji (w urzędzie miasta lub gminy według miejsca zamieszkania). Ponadto konieczne będzie uzyskanie numeru REGON oraz otwarcie rachunku bankowego związanego z prowadzoną działalnością, a także dokonanie zgłoszenia w ZUS. Następnie działalność należy zgłosić we właściwym urzędzie skarbowym. Tam też trzeba zarejestrować się dla celów identyfikacji podatkowej, zadeklarować wybór formy opodatkowania oraz zarejestrować się dla celów podatku VAT w przypadku obowiązku albo rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego z tego podatku.
Spadkobiercy, którzy przejęli firmę i dokonali już niezbędnych formalności rejestracyjnych, mają obowiązek zgłoszenia działalności w urzędzie skarbowym. Jako następcy prawni zmarłego przedsiębiorcy są zobowiązani do dokonania zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania działalności w wyniku śmierci spadkodawcy, który był zarejestrowany jako podatnik VAT. Osoba fizyczna rozpoczynająca działalność, która posiada już numer NIP, musi złożyć w urzędzie skarbowym zgłoszenie aktualizacyjne na formularzu NIP-1. Ten sam formularz spełni rolę zgłoszenia identyfikacyjnego, jeśli osoba zgłaszająca działalność nie uzyskała numeru NIP. Jeśli na kontynuowanie działalności spadkodawcy decyduje się kilku spadkobierców, konieczne będzie zawarcie umowy spółki oraz jej rejestracja łącznie ze zgłoszeniem jako podatnika podatku od towarów i usług.
W przypadku gdy spadkodawca zmarł w trakcie roku podatkowego, organ podatkowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy wyda decyzję ustalającą zobowiązanie podatkowe w PIT. Jeżeli spadkodawca zatrudniał pracowników, obowiązkiem spadkobierców kontynuujących działalność jest wpłata zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od wynagrodzeń zatrudnionych. Osoby kontynuujące działalność w przypadku nabycia przedsiębiorstwa w drodze spadku lub darowizny są uprawnione do amortyzacji nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzących w skład przedsiębiorstwa. W takiej sytuacji łączną wartość początkową nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowi suma ich wartości rynkowej, nie wyższa jednak od różnicy między wartością tego przedsiębiorstwa albo jego zorganizowaną częścią a wartością składników mienia, niebędących środkami trwałymi ani wartościami niematerialnymi i prawnymi, określoną dla celów podatku od spadków i darowizn.
Jeśli spadkodawca będący podatnikiem VAT zmarł w trakcie okresu rozliczeniowego, spadkobierca zobowiązany jest złożyć deklarację za czas od początku okresu do dnia śmierci w imieniu zmarłego, ale z własnym podpisem. Następną deklarację, czyli już za okres od dnia śmierci do ostatniego dnia miesiąca, spadkobiercy składają we własnym imieniu. Jeżeli spadkodawca nie złożył deklaracji za miesiąc poprzedni przed śmiercią, spadkobiercy będą zobowiązani do jej złożenia.
4 KROKI
Jakich obowiązków trzeba dopełnić prowadząc firmę otrzymaną w spadku
1. Zarejestrowanie działalności.
Jeśli spadkobierca dotychczas nie prowadził działalności, będzie musiał wykonać czynności związane z jej zarejestrowaniem. Oznacza to obowiązek uzyskania wpisu w ewidencji działalności w miejscu właściwym dla miejsca zamieszkania.
2. Aktualizacja w urzędzie skarbowym.
Rozpoczęcie działalności należy także zgłosić do urzędu skarbowego, składając zgłoszenie aktualizacyjne. W przypadku, gdy na prowadzenie działalności zdecyduje się kilku spadkobierców, niezbędne będzie zawarcie umowy spółki oraz przeprowadzenie jej rejestracji, włącznie ze zgłoszeniem spółki jako podatnika VAT.
3. Zamknięcie poprzedniej firmy.
Spadkobiercy powinni zgłosić fakt zaprzestania wykonywania działalności opodatkowanej przez zmarłego podatnika, stosownie do art. 96 ust. 6 i 7 ustawy o VAT. Wskazane jest powiadomić równocześnie organ podatkowy, że spadkobiercy będą kontynuować działalność prowadzoną przez spadkodawcę.
4. Rozliczenie roczne.
Spadkobierca nie ma obowiązku składania zeznania rocznego za miesiące od początku roku do miesiąca, w którym zmarł spadkodawca. Wysokość zobowiązania podatkowego spadkodawcy zostanie określona w decyzji wydanej przez organ podatkowy.
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl
Podstawa prawna
• Art. 4a ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.),
• Art. 96 ust. 1, ust. 6 i ust. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.),
• Art. 104 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.),
• Art. 22g pkt 15 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176),
• Art. 5a ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz. 1681).