Zasadniczo znak towarowy służy zatem do wskazania indywidualnego źródła pochodzenia towarów. Od zasady tej ustawa przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają na wykorzystanie znaków towarowych w specyficznych formach działalności. Kategoriami tymi są wspólne prawa ochronne na znaki towarowe, a także wspólne znaki towarowe i wspólne znaki towarowe gwarancyjne przysługujące kilku podmiotom łącznie lub używane przez grupę podmiotów.
Ustawa przewiduje możliwość uzyskania wspólnego prawa ochronnego na znak towarowy przeznaczony do równoczesnego używania przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów.
Organizacja posiadająca osobowość prawną, powołana do reprezentowania interesów przedsiębiorców, może uzyskać prawo ochronne na wspólny znak towarowy, to znaczy na znak towarowy, który przeznaczony jest do używania w obrocie przez tę organizację i przez zrzeszone w niej podmioty. Prawo do wspólnego znaku towarowego może być przeniesione na rzecz zrzeszonych w organizacji przedsiębiorców, stając się w ten sposób wspólnym prawem ochronnym. Pewną odmianą wspólnego znaku towarowego jest wspólny znak towarowy gwarancyjny. Prawo ochronne na taki znak może być udzielone na rzecz organizacji posiadającej osobowość prawną (niezrzeszającej innych podmiotów), która sama nie używa znaku towarowego. Znak gwarancyjny jest przeznaczony do używania przez przedsiębiorców stosujących się do określonych zasad przyjętych przez uprawnioną organizację i podlegających w tym zakresie jej kontroli. W szczególności chodzić może o gwarancję określonej jakości czy innych właściwości towarów.
Zaprezentowane kategorie znaków towarowych łączy konieczność określenia zasad ich używania przez uprawnione do tego podmioty. Zasady te powinien określać odpowiedni regulamin znaku, który należy załączyć do zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. W przypadku wspólnego prawa ochronnego jest to regulamin znaku przyjęty przez współuprawnionych przedsiębiorców, natomiast w przypadku wspólnych znaków towarowych, w tym znaków gwarancyjnych, regulamin taki ustanawia samodzielnie uprawniona organizacja.
Regulamin znaku powinien w szczególności określać sposób używania znaku, wspólne właściwości towarów lub usług, dla których oznaczania znak ten jest przeznaczony, zasady kontroli tych właściwości oraz skutki naruszenia postanowień regulaminu. Regulamin wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego powinien dodatkowo precyzować szczegółowe kryteria oraz tryb uznawania przez uprawnioną organizację prawa przedsiębiorców do używania znaku. Organizacja nie może przy tym odmówić podmiotowi stosującemu się do zasad regulaminu prawa używania wspólnego znaku gwarancyjnego.
W przypadku nieprzestrzegania regulaminu znaku Urząd Patentowy może wydać decyzję stwierdzającą wygaśnięcie prawa ochronnego w stosunku do współuprawnionego lub odpowiednio konkretnego przedsiębiorcy używającego wspólnego znaku towarowego lub wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego.
Magdalena Kulikowska
rzecznik patentowy Kancelaria Prawna GLN