Podatnicy muszą na bieżąco monitorować, czy poszczególne przepisy się nie zmieniły. Istotna może być każda zmiana, nawet ta najmniejsza: pamiętamy słynną aferę dotyczącą niepozornego zapisu „lub czasopisma…” w ustawie medialnej, podobnie jest również w prawie podatkowym – dodany w określonym miejscu znak interpunkcyjny jest w stanie zmienić znaczenie całego przepisu - mówił Janicki.
Ekspert zauważył również, że wykresy autorstwa ECDDP obrazujące dynamikę zmian ważniejszych przepisów podatkowych na przestrzeni 10 lat, przypominają kardiogram osoby chorej na serce - na pewno daje to wiele do myślenia na temat doskonałości naszego systemu podatkowego.
Daleko idący stopień skomplikowania systemu podatkowego sprawia, iż podatnicy muszą wertować publikacje o niebywałej objętości, jak na przykład „Leksykon VAT 2011 Praktyka, Teoria, Orzecznictwo” liczący prawie dwa tysiące stron i ważący 2 kilogramy. To „biblia”, która jest udręką polskiego podatnika – mówił Janicki, demonstrując „biblię” VAT.
Zaznaczył również, iż przyglądając się rozporządzeniom, które są wydawane do ustaw podatkowych, można stwierdzić, że rok bez nowych rozporządzeń wykonawczych jest rokiem straconym.
W ciągu bowiem ostatnich 10 lat aż 20 razy były zmieniane rozporządzenia wykonawcze do ustawy o VAT, natomiast rozporządzenia w sprawie wzorów deklaracji w podatku VAT były wydawane właściwie co roku. Według Janickiego, sytuacja ta jest wysoko niepokojąca – podatnicy muszą co roku aktualizować swoją wiedzę na temat wzorów dokumentacji podatkowej.
Przepisów prawa podatkowego jest zbyt dużo, co chwilę słyszymy o nowelizacjach, przez które nieraz ciężko jest przebrnąć nawet osobom, które na co dzień zajmują się sprawami podatkowymi, a co dopiero podatnikom, którzy muszą się zmierzyć z tak opasłymi tomami nowych przepisów - przekonywał na koniec Lech Janicki.
Ogólna refleksja płynąca z raportu przedstawionego podczas konferencji prasowej 6 października 2011 r. jest niewesoła.
Zdaniem autorów raportu jesteśmy już na takim etapie nadmiaru ilości uregulowań prawnych, że praktycznie niemożliwe jest precyzyjne wskazanie ile razy w ciągu ostatnich 10 lat przepisy prawne zostały zmienione, dlatego podane w raporcie liczby mają charakter orientacyjny.
Polecamy: Kto musi rejestrować sprzedaż kasą fiskalną?
Polecamy: Co grozi za brak kasy fiskalnej?
Polecamy: Ile zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki?
NIEKTÓRE STATYSTYKI OPRACOWANE PRZEZ ECDDP:
Ilość zmian ustawy o VAT
2004-2011
(dot. ważniejszych artykułów)
| Nr artykułu | Czego dotyczy | Zmieniał się następującą ilość razy |
| Art. 2 | Definicje słownikowe | 14 |
| Art. 6 | Czynności poza zakresem ustawy | 2 |
| Art. 7 | Definicja dostawy towarów | 6 |
| Art. 8 | Definicja usługi | 5 |
| Art. 9 | Definicja WNT | 1 |
| Art. 15 | Definicja podatnika | 3 |
| Art. 17 | Definicja podatnika (pozostałe) | 6 |
| Art. 19-20 | Obowiązek podatkowy | 7 |
| Art. 22 | Miejsce dostawy towarów | 6 |
| Art. 27-28a- | Miejsce świadczenia usług | 10 |
| Art. 29 | Podstawa opodatkowania | 5 |
| Art. 31a | Kurs waluty | 1 |
| Art.33-33a | Import towarów | 5 |
| Art. 41 | Stawki VAT | 6 |
| Art. 42 | Stawka 0% w WDT | 4 |
| Art. 43-44 | Zwolnienia od podatku | 6 |
| Art. 83 | Szczególne przypadki stawki 0% | 5 |
| Art. 86 | Podatek naliczony | 7 |
| Art. 87 | Zwrot podatku | 4 |
| Art. 88 | Zakaz odliczania podatku naliczonego | 7 |
| Art. 89a-b | Ulga za złe długi | 2 |
| Art. 90 | Odliczanie częściowe | 4 |
| Art. 91 | Korekta odliczenia częściowego | 3 |
| Art. 96-97 | Rejestracja | 4 |
| Art. 99 | Deklaracje | 8 |
| Art. 100 | Informacje podsumowujące | 2 |
| Art. 103-104 | Zapłata podatku | 4 |
| Art. 106 | Faktura VAT | 2 |
| Art. 109 -110 | Ewidencje | 7 |
| Art. 111 | Kasy rejestrujące | 5 |
| Art. 113 | Zwolnienie podmiotowe | 8 |
| Art. 115-117 | Szczególna procedura dot. rolnika ryczałtowego | 6 |
| Art. 119 | Szczególna procedura dot. usług turystyki | 3 |
| Art. 120 | Szczególna procedura dot. dzieł sztuki, antyków, tow. używanych | 3 |
| Art. 126-130 | Zwrot VAT podróżnym | 8 |
| Art. 135-138 | WTT – procedura uproszczona | 4 |
Ważniejsze rozporządzenia - od maja 2004 r.
Rozporządzenie wykonawcze – rozporządzenie w sprawie wykonania ustawy o podatku od towarów i usług
Było 5
- rozporządzenie z dnia 27.04.2004 r. w sprawie wykonania ustawy o podatku od towarów i usług – zmieniane 15 razy
- rozporządzenie z dnia 28.11.2008 r. w sprawie wykonania ustawy o podatku od towarów i usług – nie zmieniane
- rozporządzenie z dnia 24.12.2009 r. w sprawie wykonania ustawy o podatku od towarów i usług – zmieniane 3 razy
- rozporządzenie z dnia 22.12.2010 w sprawie wykonania ustawy o podatku od towarów i usług – zmieniane 1 raz
- rozporządzenie z dnia 4.4.2011 w sprawie wykonania ustawy o podatku od towarów i usług – zmieniane 1 raz
Rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur
Były 4
- rozporządzenie z dnia 27.4.2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – zmieniane 2 razy;
- rozporządzenie z dnia 25.5.2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – zmieniane 2 razy;
- rozporządzenie z dnia 28.11.2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – zmieniane 3 razy;
- rozporządzenie z dnia 28.3.2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług – jeszcze nie zmienione.
Rozporządzenie w sprawie zwolnień od kas fiskalnych
Było 8
-rozporządzenie z dnia 23.12.2002r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących – zmieniane 2 razy;
- rozporządzenie z dnia 23.12.2004 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących – zmieniane 1 raz;
- rozporządzenie z dnia 28.03.2006 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- rozporządzenie z dnia 20.12.2007 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- rozporządzenie z dnia 27.06.2008 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- rozporządzenie z dnia 19.12.2008 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- rozporządzenie z dnia 23.9.2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących;
- rozporządzenie z dnia 26.7.2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących
Rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych
Były 3
- rozporządzenie z 23.04.2004 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług – zmieniane 1 raz
- rozporządzenie z 19.09.2005 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług – zmieniane 3 razy
- rozporządzenie z 28.11.2008 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług – zmieniane 3 razy
Ilość zmian ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT)
2001 – 2011
(dot. ważniejszych artykułów)
| Nr artykułu | Czego dotyczy | Zmieniał się następującą ilość razy * |
| Art.1a | Podatkowa grupa kapitałowa | 4 |
| Art. 6 | Zwolnienia podmiotowe | 11 |
| Art. 7 | Przedmiot opodatkowania i strata | 5 |
| Art. 9 | Ustalanie dochodu (straty) | 4 |
| Art. 10 | Dochód z udziału w zyskach osób prawnych | 8 |
| Art. 11 | Powiązania z zagranicą | 5 |
| Art. 12 | Ogólne pojęcie przychodu | 18 |
| Art. 15 | Definicja kosztów | 18 |
| Art. 16 | Wydatki nieuznawane za koszty | 26 |
| Art. 16g | Wartość początkowa ŚT | 7 |
| Art. 17 | Zwolnienia przedmiotowe | 33 |
| Art. 18 | Podstawa opodatkowania | 8 |
| Art. 20 | Zaliczenie podatku zagranicznego | 5 |
| Art. 21 | Podatek od należności licencyjnych | 6 |
| Art. 22 | Podatek od dywidend | 6 |
| Art. 25 | Zaliczki na podatek | 13 |
| Art. 26 | Obowiązki płatnika | 11 |
* uwzględniając teksty jednolite ustawy
Ilość zmian ustawy o PIT w latach 2001-2011
| Nr artykułu | Czego dotyczy | Zmieniał się następującą ilość razy * |
| Art. 2 | Wyłączenia przedmiotowe | 4 |
| Art. 6 | Dochody małżonków | 11 |
| Art. 9 | Przedmiot opodatkowania | 7 |
| Art. 9a | Sposób opodatkowania | 7 |
| Art. 10 | Katalog źródeł przychodów | 6 |
| Art. 13 | Przychody z wykonywania wolnego zawodu i zrównane | 2 |
| Art. 14 | Przychody z działalności gospodarczej | 13 |
| Art. 17 | Przychody z kapitałów pieniężnych | 8 |
| Art. 20 | Przychody z innych źródeł | 7 |
| Art. 21 | Zwolnienia przedmiotowe od podatku | 54 |
| Art. 22 | Koszty uzyskania przychodów | 16 |
| Art. 22g | Wartość początkowa ŚT | 5 |
| Art. 23 | Wydatki nieuznane za koszty | 21 |
| Art. 24 | Wykaz zasad ustalania dochodu | 10 |
| Art. 26 | Podstawa opodatkowania; wykaz odliczeń | 15 |
| Art.29 | Podatek od należności licencyjnych | 7 |
| Art. 30 | Podatek od dochodów z odsetek, źródeł nieujawnionych i innych | 13 |
| Art. 30a | Podatek zryczałtowany 19% | 11 |
| Art. 32 | Zaliczki; wysokość | 8 |
| Art. 37 | Roczne obliczenie podatku | 9 |
| Art. 41 | Zaliczki; zryczałtowany podatek dochodowy | 11 |
| Art. 42 | Termin przekazania zaliczek i zryczałtowanego podatku | 9 |
| Art. 44 | Zaliczki od dochodów z działalności gospodarczej | 12 |
Ilość zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w latach 2001-2011
| Nr artykułu | Czego dotyczy | Zmieniał się następującą ilość razy * |
| Art. 2 | Zakres przedmiotowy podatku od nieruchomości | 6 |
| Art. 3 | Zakres podmiotowy podatku od nieruchomości | 3 |
| Art. 4 | Podstawa opodatkowania w podatku od nieruchomości | 4 |
| Art. 7 | Zwolnienia w podatku od nieruchomości | 20 |
| Art. 9 | Obowiązek podatkowy w podatku od środków transportowych | 10 |
| Art. 12 | Zwolnienia w podatku od środków transportowych | 5 |
| Art. 15 | Opłata targowa | 5 |
| Art. 17 | Opłata miejscowa | 7 |
* uwzględniając teksty jednolite ustawy
„Rok bez nowego rozporządzenia to rok stracony” - na przykładzie rozporządzeń dotyczących wzorów rocznego obliczenia podatku, deklaracji i informacji w podatku dochodowym od osób fizycznych (PDOF). W latach 2002-2011 aż 13 razy wydawano rozporządzenia dotyczące powyższych kwestii.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 stycznia 2011 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych – Dz. U. z 4 lutego 2011 r. Nr 25, poz. 131.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych - Dz.U. Nr 234, poz. 1534.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 września 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych - Dz. U. z 15 września 2009 r. Nr 150, poz. 1210.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 235, poz. 1591).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 212, poz. 1335).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 sierpnia 2007 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 148, poz. 1044).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 73, poz. 486).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 243, poz. 1760).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. Nr 204, poz. 1505).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 257, poz. 2155).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 204, poz. 1689).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 29 grudnia 2003 r. Nr 224, poz. 2225).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie określenia niektórych wzorów oświadczeń, deklaracji i informacji podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. Nr 229, poz. 1914).
Opracowanie:
Karolina Gierszewska, doradca podatkowy - Z-ca Dyrektora Departamentu Podatków Pośrednich ECDDP Sp. z o.o.
Lech Janicki, ekspert podatkowy - Departament Podatków Bezpośrednich ECDDP Sp z o.o.
Źródło: ECDDP