Raport „Sztuka odpowiedzialności” przygotowany przez Instytut MillwardBrown SMG/KRC na zlecenie ING Życie udziela odpowiedzi na postawione pytania. Badanie jakościowe i ilościowe zrealizowane na reprezentatywnej próbie, pokazują jak Polacy rozumieją odpowiedzialne postawy w życiu codziennym i jak przekładają się one na sferę finansową. Z odpowiedzi udzielonych przez respondentów wynika, że co czwarty Polak (83%), uważa się za osobę odpowiedzialną finansowo.
Finanse Polki i Polaka
Odpowiedzialność finansowa kojarzy się przede wszystkim z zarabianiem pieniędzy i mądrym zarządzaniem budżetem domowym, które obejmuje m.in. planowanie przyszłych wydatków np. na emeryturze, jak również zabezpieczenie najbliższych na okoliczność choroby lub niespodziewanego wypadku. Co o odpowiedzialnej postawie w sferze finansów, mówią Polacy, a co Polki?
„Można teraz zarabiać i żyć, ale jeśli nie pomyślimy o tym, że po 50 latach nie będziemy w stanie fizycznie zarabiać, a jednak będziemy żyć i funkcjonować, to jest to nieodpowiedzialność finansowa” – twierdzi Martyna z Warszawy (31 lat).
„Odpowiedzialność finansowa to znaczy zarobić, żyć na bieżąco i odłożyć coś na przyszłość. Mądrze rozporządzać pieniędzmi” – powiedział Adam z Radomia (35 lat).
„Odpowiedzialność finansowa to znaczy najpierw opłacić rachunki, potem odłożyć na utrzymanie rodziny, potem tą trzecią część wypłaty, jeżeli zostanie, przeznaczyć na jakieś rozrywki” – dodała Joanna z Radomia (33 lata).
Wyniki badań pokazują również, że w obszarze finansów panuje równouprawnienie płci. 76% respondentów wskazało, że kobiety są tak samo odpowiedzialne za zarabianie pieniędzy jak mężczyźni. Nie bez znaczenia pozostaje również kwestia rozdysponowywania zawartości portfela, aż 78% badanych stwierdziło że kobiety są w takim samym stopniu odpowiedzialne za rozsądne wydawanie pieniędzy jak mężczyźni. Natomiast co ciekawe, jako najważniejszy przejaw męskiej odpowiedzialności za najbliższych, respondenci wskazali zapewnianie rodzinie środków finansowych do życia.
Polecamy serwis: Budżet domowy
Problem z odpowiedzialnością
Respondenci chętnie przyznają się do bycia odpowiedzialnym w sferze finansów, ale jednocześnie mają problem ze wskazaniem zachowań i decyzji określających ich jako osoby odpowiedzialne finansowe. Wśród najczęściej wskazywanych odpowiedzi były: planowanie i kontrola wydatków (32%), zarabianie pieniędzy na potrzeby swojej rodziny (17%) i życie codzienne – zakupy, rachunki (17%). Natomiast prawie co czwarta osoba (19%) nie potrafiła podać odpowiedzi na pytanie: „ W jakich sytuacjach w Pana(i) zachowaniu przejawia się bycie osobą odpowiedzialną finansowo?”. Nowe światło na tę sprawę rzucają odpowiedzi respondentów na pytanie, o odkładanie pieniędzy z myślą o przyszłości. Znaczna część - 40% badanych, zamiast odkładać pieniądze, woli przeznaczać je na konsumpcję, argumentując to tym, że nigdy i tak nie wiadomo co się stanie.
A jednak nowy telewizor…
Badania ING Życie pokazują, że polskie społeczeństwo czuje się i chce być odpowiedzialne. Jednak pomiędzy deklaracjami, a rzeczywistym postępowaniem występuje rozdźwięk, zwłaszcza w sferze finansów. Polacy przyznają się do nierozważnych zachowań i decyzji finansowych. Co piąty badanych (21%) wskazał, że zdarzają mu się impulsywne, niepotrzebne zakupy. Mniej osób przyznało się do życia ponad stan, trwonienia pieniędzy (6%), rozrzutności (5%) i niepłacenia rachunków, rat, kredytów, pożyczek (4%).
„Większość z nas uważa się za osoby odpowiedzialne finansowo (zadeklarowało tak 83% Polaków), co przejawia się m.in. w planowaniu naszego budżetu, terminowym płaceniu rachunków i zarabianiu pieniędzy na potrzeby swoje i rodziny. Jednocześnie jednak blisko 40% Polaków deklaruje, że wolałoby wydać pieniądze na nowy telewizor niż je odłożyć z myślą o przyszłości, co pokazuje jak bardzo „deklaratywna” może być ta odpowiedzialność” – mówi Łukasz Bielewicz z MillwardBrown SMG/KRC.
Zobacz także: Kalkulator milionera
Postawa Polaków może być skutkiem niskiej świadomości w zakresie odpowiedzialności finansowej. W poprzednim systemie to państwo i jego instytucje ponosiły obowiązek odpowiedzialności za finansową przyszłość obywateli. Obecnie to indywidualne decyzje kształtują sytuację finansową jednostek. Konieczna jest zatem edukacja społeczeństwa. Słuszność tego stwierdzenia, potwierdzają odpowiedzi dot. rozumienia odpowiedzialności finansowej wśród grup z wyższym i zawodowym wykształceniem. Dla tych pierwszych odpowiedzialność finansowe to planowanie i kontrola wydatków oraz niezależność finansowa. Natomiast dla osób z wykształceniem zawodowym postawa ta była postrzegana jako zarabianie pieniędzy na zaspokojenie bieżących potrzeb rodziny.
Informacje o badaniu
Badanie prowadzone było etapowo. Najpierw prowadzone były pogłębione badania jakościowe (tzw. fokusy – FGI oraz wywiady indywidualne – IDI). W badaniu udział wzięli mieszkańcy trzech miast: Warszawy, Katowic i Radomia, w wieku 25-50 lat. Łącznie przeprowadzono 8 fokusów i 12 wywiadów indywidualnych. Następnie przeprowadzono sondaż telefoniczny na ogólnopolskiej próbie reprezentatywnej w wieku 25-50 lat, o liczebności 1000 osób. Termin realizacji: kwiecień 2010. Agencja realizująca badanie: Instytut MillwardBrown SMG/KRC.
ING Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A.