Jak sama nazwa wskazuje do egzekucji długów potrzebny jest oprócz tytułu wykonawczego wniosek wierzyciela. Jest to podstawowa cecha postępowania egzekucyjnego, która niestety w praktyce nie jest przestrzegana rygorystycznie. Wierzyciele bardzo często wychodzą z założenia, że wystarczy złożyć wniosek egzekucyjny do komornika wraz z tytułem wykonawczym, a potem jakoś to będzie...
Podstawowe elementy wniosku egzekucyjnego
Elementy, które powinien zawierać wniosek egzekucyjny są tożsame z wymogami pisma procesowego. Tak więc wniosek egzekucyjny, by spełniał wymogi formalne musi zawierać następujące elementy:
- oznaczenie komornika sądowego, do którego jest kierowany
- imię i nazwisko stron lub ewentualnie firmę osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej
- oznaczenie pełnomocników stron, jeśli występują
- oznaczenie rodzaju pisma (sformułowanie: wniosek egzekucyjny)
- osnowę wniosku (żądanie egzekucji długów wymienionych w tytule wykonawczym, podpis wnioskodawcy albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika)
- wymienienie załączników (tytuł wykonawczy wydany przez Sąd X z dnia Y w sprawie o sygn. Z).
Brak, któregoś z tych elementów jest brakiem formalnym i podlega uzupełnieniu przez wnioskodawcę na wezwanie komornika sądowego.
Obligatoryjność wskazania sposobów egzekucji świadczeń pieniężnych
Oprócz tego, obligatoryjnym elementem wniosku egzekucyjnego jest wskazanie sposobu egzekucji wierzytelności pieniężnych. Oznacza to, że we wniosku egzekucyjnym należy wskazać, iż żąda się egzekucji należności wymienionych w tytule wykonawczym z konkretnego sposobu egzekucji. Przy egzekucji wierzytelności pieniężnych występują następujące sposoby egzekucji: egzekucja z ruchomości, z wynagrodzenia za pracę, z rachunków bankowych, z innych wierzytelności, z innych praw majątkowych, z nieruchomości, z użytkowania wieczystego, uproszczona egzekucja z nieruchomości oraz egzekucja ze statków morskich.
Brak wskazania we wniosku egzekucyjnym dotyczącym wierzytelności pieniężnych jednego lub kilku sposobów egzekucji, jest brakiem formalnym. Wówczas komornik sądowy wzywa do uzupełnienia braku formalnego w postaci wskazania jednego lub kilku sposobów egzekucji. Nie wystarczy we wniosku egzekucyjnym żądanie egzekucji z całego majątku dłużnika. Jest to również brak formalny. Wniosek egzekucyjny wymaga wskazania konkretnego, jednego lub kilku sposobów egzekucji.
Skonkretyzowanie sposobu egzekucji
O ile wskazanie sposobu egzekucji przez zajęcie, np. ruchomości dłużnika, czy też zajęcie jego rachunku bankowego spełnia warunki formalne, o tyle w praktyce może okazać się niewystarczające. Komornik sądowy musi bowiem wówczas sam ustalać majątek dłużnika, co przy dużej ilości prowadzonych spraw nie zawsze będzie robione dobrze. Komornik w takim przypadku wezwie wierzyciela o opłatę na poszukiwanie majątku dłużnika oraz o opłaty na zapytania do urzędu skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Może to narazić wierzyciela na dodatkowe koszty, które łącznie z kosztami egzekucyjnymi w przypadku bezskuteczności egzekucji dodatkowo obciążą wierzyciela.
Niezmiernie istotną sprawą jest więc wskazanie komornikowi sądowemu konkretnych informacji na temat sposobu egzekucji, który wymieniliśmy we wniosku egzekucyjnym. Dla przykładu - jeśli wnosimy o zajęcie ruchomości dłużnika to uściślijmy, że żądamy zajęcia samochodu marki X, o numerze rejestracyjnym Y. Oprócz tego zalecane jest skierowanie do komornika żądania ustalenia innych pojazdów dłużnika w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.
Jeśli dysponujemy danymi na temat banku, w którym dłużnik posiada rachunek bankowy, to wskażmy we wniosku egzekucyjnym, że żądamy zajęcia rachunków bankowych dłużnika w Banku np. PKO BP. Nie trzeba znać konkretnego numeru konta dłużnika, wystarczy wskazanie banku w którym dłużnik takowe konto posiada. Dane o kontach bankowych są łatwe do sprawdzenia, bo jeśli np. rozliczaliśmy się z kontrahentem za pomocą przelewów bankowych, to uzyskamy informację o banku dłużnika, sprawdzając historię transakcji. Bardzo często firmy zamieszczają również swoje konta na stronach internetowych, więc tylko od naszej aktywności zależy czy ustalimy nr konta lub tylko bank takiego dłużnika.
Czym to skutkuje? Przede wszystkim czasem egzekucji długów. Każdy chce odzyskać swoje pieniądze jak najszybciej. Nikt nie lubi czekać. Jeśli nie pomożemy komornikowi, dokładnie wskazując majątek dłużnika, to egzekucja trwająca latami może okazywać się bezskuteczna. Komornik sądowy bowiem po otrzymaniu odpowiedzi z, np. Urzędu Skarbowego o rachunku bankowym dłużnika i jego zajęciu, może poinformować wierzyciela, że konto dłużnika zostało zajęte, ale nie ma na nim żadnych środków. Wierzyciel najczęściej pomyśli wtedy, że w takim razie ten sposób egzekucji nic nie da. Nic bardziej mylnego. Urząd Skarbowy informuje komornika o numerach rachunków bankowych wskazanych przez dłużnika do rozliczeń z urzędem. Jest to w praktyce informacja o jednym rachunku bankowym. Może się okazać, że dłużnik posiada kilka rachunków bankowych, a komornik ustalił tylko jeden, na którym w dodatku brak jest środków do skutecznej egzekucji. Nikt nie zastąpi aktywności wnioskodawcy. Tak, więc myślenie, że komornik zrobi za nas całą robotę, mówiąc trywialnie jest myśleniem błędnym.
To samo dotyczy innych sposobów egzekucji. Jeśli wskazujemy jako sposób egzekucji: egzekucję z wynagrodzenia dłużnika to wskażmy konkretnie, gdzie dłużnik pracuje, podając nazwę zakładu pracy i adres. To zdecydowanie przyśpieszy egzekucję długów. Oczywiście możemy poczekać jaką informację o pracodawcy dłużnika ustali nam komornik. Z tym, że w tzw. międzyczasie dłużnik zorientowawszy się, że wszczęto przeciwko niemu egzekucję, może zwolnić się z pracy i egzekucja okaże się bezskuteczna.
Analogicznie wygląda sprawa z egzekucją z nieruchomości dłużnika. Sami możemy ustalić dane o posiadanych nieruchomościach dłużnika. Wystarczy odwiedzić lub skierować pocztą zapytanie do Wydziału Geodezji (wydział znajduje się w strukturach powiatów albo dzielnic miast) z dowodem opłaty w kwocie 8 zł dowiemy się czy dłużnik jest właścicielem nieruchomości pod adresem, pod którym wskazana jest jego siedziba lub miejsce zamieszkania. Jeśli tak to w zapytaniu poprośmy również o wskazanie numeru księgi wieczystej dla danej nieruchomości. Po ustaleniu, że dłużnik jest właścicielem danej nieruchomości oraz oznaczeniu numeru ksiąg wieczystych, komornik przystąpi do egzekucji z nieruchomości poprzez jej zajęcie. Oczywiście zalecane jest też żądanie ustalenia przez komornika sądowego innych nieruchomości dłużnika.
Podobnie sprawa ma się w przypadku wskazania sposobu egzekucji z wierzytelności dłużnika. Chodzi o to, żeby napisać konkretnie, że żąda się egzekucji, np. z wierzytelności dłużnika z Urzędu Skarbowego X, mieszczącego się pod adresem Y. Zajęcie wierzytelności z urzędu skarbowego powinno być dokonywane w zasadzie zawsze, bo to główny urząd, z którym rozlicza się każda osoba fizyczna czy też osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.
Co do egzekucji z wierzytelności dłużnika możemy również ułatwić zadanie ustalając kontrahentów dłużnika i wskazując ich konkretnie komornikowi. Jeśli, np. wiemy, że dłużnikiem jest firma produkująca artykuły spożywcze to ustalmy, gdzie te artykuły są sprzedawane i skierujmy żądanie egzekucji wierzytelności przysługującej dłużnikowi od tego kontrahenta, np. od dużego supermarketu, gdzie dłużnik dostarcza swój towar.
Oznaczenie danych identyfikujących dłużnika
Żeby egzekucja nie okazała się bezskuteczna lub czasochłonna to wskażmy we wniosku egzekucyjnym dokładne dane dłużnika. Jeśli dłużnikiem jest osoba fizyczna, to wskażmy jej PESEL i numer dowodu osobistego oraz NIP - jeśli dysponujemy (skoro mamy jakieś roszczenie do tej osoby to najczęściej takie dane znajdują się w umowie z dłużnikiem). W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, wskażmy numer NIP, REGON oraz KRS. Do czego to potrzebne? Do tego by w przypadku, np. zajęcia rachunku bankowego dłużnika, bank realizując zajęcie miał pewność, że chodzi na pewno o daną osobę lub firmę. Może bowiem zdarzyć się, np. tożsamość imienia i nazwiska klienta w tym samym banku.
Jak więc widać egzekucja może być szybka i skuteczna, jeśli wnioskodawca ustali jak najwięcej danych dłużnika i wskaże je komornikowi sądowemu. Aktywność wnioskodawcy jest podstawą skuteczności lub jej braku w egzekucji długów. Postępowanie egzekucyjne jest postępowaniem wnioskowym jak wskazano powyżej i w gruncie rzeczy od wnioskodawcy zależy to jak będzie prowadzona egzekucja dłużnika.