Udzielana inwestorom pomoc publiczna określona w Ustawie, oprócz stworzenia odpowiednich warunków do prowadzenia działalności, przejawia się przede wszystkim w zwolnieniach z podatku dochodowego. By móc działać w oparciu o preferencje podatkowe, firma powinna spełnić jednak kilka wymogów.
Jednym z podstawowych warunków jest zatrudnianie przez przedsiębiorstwo działające w strefie określonej liczby pracowników przez ustalony czas. W ten sposób zarządzający strefą obliguje firmy do zaoferowania pewnej minimalnej liczby miejsc pracy, jednocześnie ograniczając możliwości inwestycji w strefach firm o mniejszym potencjale. W rezultacie jest to jeden z najważniejszych warunków decydujących o sukcesie Specjalnej Strefy Ekonomicznej w pozyskiwaniu inwestorów. Zbyt duża wymagana liczba pracowników przez długi czas może zniechęcić przedsiębiorstwa do osiadania się w strefie. Zbyt mała - może przyciągać małe firmy. Co prawda, nieduże przedsięwzięcia bywają bardziej rozwojowe, ale towarzyszy im większe ryzyko. Stąd powinny one się kierować raczej w stronę inkubatorów przedsiębiorczości oraz parków naukowych i technologicznych. W Polskich parkach, w zależności od cech specyficznych dla danego obszaru i jego konkurencyjności, liczba ta wynosi od 40 lub 50 osób do 100 pracowników.
Podstawą zwolnienia może być również kryterium wartości inwestycji. Czynnik ten ma podobny do kwestii dotyczącej zatrudnienia wpływ na potencjalne powodzenie strefy. Tutaj podobnie - jeśli spółka zarządzająca postawi zbyt wygórowana wymagania, strefa ulegnie marginalizacji. Inwestycje o niewielkiej wartości są z kolei nieopłacalne dla regionu i nieadekwatne do oszczędności jakie inwestor będzie czerpał z tytułu zwolnienia z podatku dochodowego.
Wartość inwestycji jest jednak czynnikiem silnie skorelowanym z czasem jej trwania. W Specjalnych Strefach Ekonomicznych zdecydowanie preferowane są kontrakty długoterminowe. Przynosi to korzyści obu stronom: inwestor może być pewien stałości otoczenia, w jakim funkcjonuje, a zarządzający strefą - względnej niezmienności wpływów i relacji z innymi przedsiębiorstwami w regionie.
Oprócz powyższych celów, przeprowadzona inwestycja powinna spełniać warunek zgodności z planem rozwoju strefy. Dopiero wówczas przedsiębiorca chcący prowadzić swoją działalność w Specjalnej Strefie Ekonomicznej może liczyć na stosowne zezwolenie ze strony spółki zarządzającej strefą. Firma może również działać w strefie bez wspomnianego zezwolenia, ale wówczas nie zostanie jej udzielona pomoc publiczna.
Do niedawna oprócz zwolnienia z podatku dochodowego w czasie co najmniej równym połowie przewidzianego trwania strefy (czyli w większości przypadków na 10 lat), firma mogła liczyć także na inne preferencje. Należało do nich częściowe zwolnienie z CIT w wysokości nie przekraczającej połowy jego wartości do końca istnienia strefy, zaliczenie innych niż nabycie środków trwałych wydatków inwestycyjnych do kosztów uzyskania przychodu. Obecnie jednak pozostały tylko podstawowe zwolnienia z podatku.
Zwolnieniu z tytułu podatku dochodowego nie podlegają jednak całe dochody wypracowane przez firmę. Przedsiębiorstwo może uzyskać zwolnienie jedynie z części dochodów, jakie zostały osiągnięte z działalności prowadzonej w strefie. W ten sposób strefa jest chroniona przed tworzeniem w niej oddziałów firm produkujących towary poza jej obszarem, a korzystających z oferowanych przez nią udogodnień.
Preferencje podatkowe, jakie mogą uzyskać przedsiębiorstwa, mają na celu przyciągnięcie inwestorów. Jednak nie powinny one stanowić głównego powodu, dla którego firmy lokują swoją działalność na tym terenie. Przedsiębiorstwa powinny się kierować przede wszystkim innymi wytycznymi, jak infrastruktura, kadra czy rynek zbytu w regionie. Zwolnienia z podatku powinny stanowić jedynie dodatkowy, a nie podstawowy, impuls do umieszczenia zakładu w obszarze strefy. Efektem kierowania się wyłącznie niższym podatkiem może być bowiem rezygnacja firm z działalności w strefie po wygaśnięciu okresu obowiązywania preferencji.
Więcej informacji na temat Parków Przemysłowych, Technologicznych i Specjalnych Stref Ekonomicznych znajdą Państwo w najnowszym Raporcie Grupy IPO.pl.
Eliza Smyrgała