Najbardziej tradycyjną formą oszczędzania są lokaty bankowe. Ich zaleta to bezpieczeństwo kapitału i określony poziom odsetek, jednak jej zerwanie grozi utratą części lub całego wypracowanego zysku. Dla małych firm bardziej ryzykowną formą inwestowania nadwyżek kapitałowych, ale dającą szanse na wyższe stopy zwrotu niż z lokat, są fundusze inwestycyjne.
Najbezpieczniejsze fundusze rynku pieniężnego
Najważniejszą zasadą przy inwestycjach jest określenie horyzontu czasowego, płynności, ryzyka oraz oczekiwanej stopy zwrotu. Każda firma zainteresowana dokonaniem zakupu jednostek uczestnictwa funduszy musi określić cel i oczekiwania wobec planowanej inwestycji.
Według Piotra Banasika, specjalisty w Centrum Inwestycyjnym Deutsche Bank PBC, krótkoterminowe lokowanie nadwyżek finansowych w funduszach jest dobrą formą okresowego zagospodarowania środków. Przy inwestycjach, np. na okres sześciu miesięcy, najrozsądniejszym rozwiązaniem wydaje się zakup jednostek funduszu pieniężnego, który jest alternatywą dla lokat bankowych. Inwestowane środki powinny stanowić nadwyżki, które według kierownictwa firmy z bardzo wysokim prawdopodobieństwem nie będą musiały zostać wykorzystane do innych celów w określonym z góry okresie trwania inwestycji.
- Jeśli inwestycja w fundusze nie należy do podstawowej działalności danej firmy, środki powinny być lokowane w produkty zapewniające dużą płynność i bezpieczeństwo, np. fundusze rynku pieniężnego, ewentualnie fundusze obligacji - mówi Piotr Banasik.
Fundusze gotówkowe oraz rynku pieniężnego lokują środki m.in. w krótkoterminowe instrumenty dłużne: bony skarbowe i pieniężne, bankowe papiery wartościowe (certyfikaty depozytowe, bony oszczędnościowe), krótkoterminowe weksle komercyjne, lokaty bankowe oraz instrumenty o podobnym charakterze. Oba typy funduszy zaliczane są do najbezpieczniejszych.
- Wobec małych firm powinny obowiązywać podobne zasady jak w przypadku osób fizycznych. Należy pamiętać, że na niestabilnym rynku, z jakim mamy obecnie do czynienia, inaczej konstruuje się portfele. Mniejsza jest skłonność do maksymalizacji zysków przez ryzykowne inwestycje, a zaczyna dominować tendencja do godzenia się na niższą rentowność przy zmniejszonym ryzyku straty - mówi GP Witold Obszyński, wiceprezes Forum TFI.
Jedna z najczęściej wskazywanych zalet funduszy i przewaga nad lokatami to płynność. Taka forma inwestowania daje możliwość zlecenia wykupu jednostek uczestnictwa i realizacji zysku (procedura trwa kilka dni), podczas gdy likwidacja lokaty często naraża przedsiębiorcę na utratę całości dochodu z inwestycji (jak np. zysk z lokaty, zysk z inwestycji w funduszu jest opodatkowany 19-proc. stawką).
Firma nie powinna ryzykować kapitału inwestując w akcje
- Jeśli zarządzający firmą, która ma wielu udziałowców czy akcjonariuszy, dysponują nadwyżkami, które nie muszą być przeznaczone na inwestycje lub dla właścicieli, zalecałbym ich zainwestowanie w fundusze o niskim poziomie ryzyka, np. w fundusze pieniężne i instrumentów dłużnych - mówi Krzysztof Samotij, prezes BZ WBK AIB TFI.
W przypadku firm, które mają jednego właściciela, możliwe są inwestycje w fundusze, które charakteryzują się wyższym poziomem ryzyka, lecz mogą przynieść także wyższe stopy zwrotu. Należy jednak pamiętać, że strata może uszczuplić zainwestowany kapitał.
Wśród firm rzadko spotykaną formą lokowania nadwyżek finansowych są inwestycje w produkty o podwyższonym ryzyku, np. w fundusze zrównoważone inwestują 40-60 proc. środków w akcje, pozostałe w papiery dłużne, głównie obligacje) i akcyjne (inwestują przede wszystkim w akcje).
- Inwestowanie przez firmę środków w fundusze o zwiększonym ryzyku powinno więc stanowić wyjątek, a nie regułę - dodaje Piotr Banasik.
Przykładem ryzyka, jakie może stwarzać inwestycja środków spółki w akcje, jest przypadek Agencji Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, której zarząd, bez wiedzy rady nadzorczej i głównych akcjonariuszy, zainwestował miejskie pieniądze na giełdzie i stracił na tym ponad 1,3 mln zł.
Małe firmy inwestują razem z klientami indywidualnymi
W ofercie towarzystw funduszy inwestycyjnych znajdują się fundusze przeznaczone tylko dla osób prawnych, jednak ich dostępność dla firm małych jest raczej ograniczona. Główna przeszkoda to wysokie progi uczestnictwa. Dlatego mogą one wybierać głównie spośród funduszy przeznaczonych również dla osób indywidualnych. W przypadku zwykłych funduszy pieniężnych pierwsze wpłaty są niewysokie. Na przykład AIG Pieniężny to 1 tys. zł, kolejne minimum 500 zł. W BPH Skarbowym pierwsza wpłata to też 1 tys. zł, ale kolejne już tylko 100 zł. W Legg Mason Pieniężnym zarówno pierwsza, jak i kolejna wpłata wynoszą 100 zł.
Przeglądając ofertę TFI można też znaleźć fundusze z dużo wyższymi progami. W przypadku CitiPłynnościowego (fundusz tylko dla osób prawnych) pierwsza wpłata to 1 mln zł, a kolejne 100 tys. zł. W KBC Beta pierwsza wpłata to 10 mln kolejne 1 mln. Na rynku są jednak fundusze dostępne również dla mniejszych przedsiębiorstw. W UniWibid zarządzanym przez Union Investment można inwestować od 100 tys. zł, a kolejne wpłaty to min. 10 tys. zł (fundusz dostępny też dla osób fizycznych).
MAŁGORZATA KWIATKOWSKA
malgorzata.kwiatkowska@infor.pl
OPINIA
MATEUSZ OSTROWSKI
analityk Open Finance
Najlepszym rozwiązaniem dla firm są fundusze rynku pieniężnego, czyli najbezpieczniejsze. Pozwalają na lokowanie nadwyżek finansowych i dają stopy zwrotu zbliżone do lokat bankowych, ale mają nad bankowymi produktami przewagę, jeśli chodzi o płynność.
Pieniądze z funduszu można wycofać w dowolnym momencie. Przedsiębiorcy mogą się również zastanowić nad funduszami obligacji, bo te też należą do rodziny bezpiecznych funduszy, choć w ich przypadku wartość jednostki może podlegać dość znacznym wahaniom. Nie może to więc być inwestycja krótkoterminowa.