Przedstawiciele wystawców bonów twierdzą, że co roku wzrasta zainteresowanie bonami podarunkowymi w okresie zbliżających się świąt. Bony są zakupywane głównie przez duże i średnie przedsiębiorstwa
Bony żywnościowe, podarunkowe, turystyczne, SPA mogą być atrakcyjną formą motywowania pracowników. Mogą być formą dodatkowego wynagradzania z okazji świąt, jubileuszu lub innych uroczystości.
Zakup przez firmę bonów dla swoich pracowników nie jest sprawą skomplikowaną. Zamówienia można składać poprzez formularze elektroniczne dostępne na stronach internetowych głównych emitentów bonów. Na rynku są również obecne, wydawane przez główne sieci supermarketów, bony w wersji elektronicznej. Częściowo są one konkurencyjne dla bonów emitowanych przez wydawców. Bony wydawane i oferowane klientom przez hipermarkety mają jednak inny charakter, lojalnościowy. Mają za zadanie przyciągnąć klienta, by robił jak najwięcej zakupów w konkretnej sieci handlowej. Natomiast bony towarowe emitowane przez wydawców mogą finansować transakcję zakupu w większej liczbie podmiotów - sklepów, restauracji, hoteli.
Bony na rynku
Bony towarowe po raz pierwszy na polskim rynku pojawiły się w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Były to głównie bony żywnościowe. Obecnie na rynku mamy do dyspozycji kupony SPA, turystyczne, rekreacyjne, restauracyjne. Coraz częściej wystawcy bonów oferują karty elektroniczne.
Dzięki kuponom SPA możemy zapłacić za usługę np. w salonach odnowy biologicznej. Bonem możemy już obecnie zapłacić za seans kinowy albo za spektakl muzyczny. Zmieniają się także upodobania. Obecnie pracodawcy kupują nie tylko kupony żywieniowe.
- Wzrasta sprzedaż bonów umożliwiających zakup usług sportowych i rekreacyjnych. Często tego typu bony pojawiają się u pracodawców, którzy dotychczas zapewniali swoim pracownikom abonamenty na pływalnię lub inne usługi kulturalno-rekreacyjne - mówi Elżbieta Helman Pazdej z Sodexho Pass Polska.
Firmy stosujące bony jako świadczenie pozapłacowe
• przedsiębiorstwa Skarbu Państwa - 48 proc.
• przedsiębiorstwa prywatne - 27 proc.
• zagraniczne przedsiębiorstwa - 48 proc.
Źródło: Badanie świadczeń pozapłacowych, ARC Rynek i Opinia
Od kilku lat na polskim rynku obecne są także bony turystyczne, zwane też podróżniczymi. Są one - podobnie jak inne bony - środkiem płatniczym.
- Przewidujemy, że w najbliższych latach rynek bonów turystycznych i SPA będzie się dynamicznie rozwijał. Będzie to spowodowane bogaceniem się społeczeństwa, trendami w spędzaniu wolnego czasu poza miejscem zamieszkania. Na rynku oferowane są obecnie różne bony, które mają zróżnicowany zakres usług. Są bony wycieczkowe obejmujące przelot, przejazd, hotel i wycieczkę objazdową. Są także bony, dzięki którym możemy spędzić urlop za granicą albo typowe bony SPA - informuje Witold Szlachta, manager w TravelPass Polska.
Pięciu emitentów
Na naszym rynku działa pięciu wystawców bonów towarowych i usługowych. Są to: Sodexho Pass Polska, Bonus Systems, Accor Services Wasza Żywieniowa i TravelPass Polska (bony turystyczne).
- Jak w każdej branży, pomiędzy firmami oferującymi bony towarowe panuje walka konkurencyjna. Powoduje to, że oferta jest coraz bardziej atrakcyjna i dostosowana do wymagających potrzeb dotychczasowych i nowych klientów - mówi Anna Kliszczyk, kierownik administracyjny z firmy Wasza Żywieniowa.
Liderem na rynku bonów żywnościowych jest przedsiębiorstwo Sodexho Pass Polska. Oprócz bonów żywnościowych oferuje od dwóch lat kupon rekreacyjno-rozrywkowy. Posiadacze tych bonów mogą korzystać z kin, teatrów, klubów sportowych. Sodexho Pass w grudniu ubiegłego roku zaskoczyło dość skromny polski rynek dwiema nowymi ofertami bonowymi: kuponem restauracyjnym i kuponem Beauty. Oferuje także kartę elektroniczną typu Visa Elektronic z limitem kwoty pieniężnej. Ma ona w zasadzie charakter bonu podarunkowego.
Posiłki i turystyka
Drugie miejsce pod względem wielkości sprzedaży i pozycję wicelidera zajmuje Bonus System. Firma zajmuje się obsługą nowoczesnych i innowacyjnych systemów motywacyjnych i podarunkowych dla pracodawców. Polskim firmom może zaoferować dwa rodzaje kuponów: klasyczny bon papierowy i kartę elektroniczną o charakterze kredytowym.
Kilka lat temu na polski rynek we współpracy z Kredyt Bankiem i Mastercard, Bonus Systems wprowadził kartę elektroniczną Bonus+. Jest ona nadal obecna w ofercie tego przedsiębiorstwa i zdobywa nowych klientów.
Karty elektroniczne jako odmiana kuponu towarowego łączy w sobie cechy bonu żywnościowego oraz elementy typowej przedpłaconej karty elektronicznej. Karta z reguły daje większą niż bon możliwość wyboru zakupu towaru lub obiadu w sklepie, barze lub restauracji. Ponadto ma ona tę zaletę, że eliminuje ograniczenia co do nominału bonu towarowego.
Inny wystawca kuponów towarowych, firma Accor Services Polska jest nastawiona głównie na bony typowo żywnościowe. Za ich pośrednictwem pracownicy mogą płacić za obiady lub inną żywność. Firma oferuje kupony w tzw. systemie Ticket Restaurant. Jest polskim oddziałem dużej międzynarodowej grupy Accor. Na rynku europejskim oferuje także usługi w zakresie turystyki oraz usługi specjalistyczne na rzecz różnego rodzaju przedsiębiorstw i instytucji.
Z roku na rok firma zdobywa na polskim rynku nowych akceptantów kuponów żywnościowych, punkty usługowo-handlowe. Są to różnego rodzaju sklepy spożywcze, bary, restauracje. O ile w 2000 roku było ich około 5,5 tys, o tyle obecne dane szacunkowe firmy mówią o ponad 10 tys. punktów.
Niekwestionowanym liderem kuponów turystycznych jest TravelPass Polska. Rynek tego typu bonów dynamicznie się rozwija. Kupony turystyczne są obecnie realizowane przy wyjazdach krajowych i zagranicznych. Bony turystyczne są wykorzystywane na wycieczki oferowane m.in. przez takie firmy jak TUI, Itaka, Orbis Travel, Ecco Holiday, Exim Tours, Sund&Fun, Rainbow Tours.
Bony turystyczne są kupowane przez firmy, choć zdarza się też, że kupują je osoby fizyczne w prezencie dla swoich najbliższych.
- Firmy stosują bony w akcjach wsparcia sprzedaży. W programach lojalnościowych dla klientów i pośredników handlowych, konkursach, loteriach. Drugim obszarem wykorzystania bonów przez firmy jest motywacja i budowanie lojalnościowe pracowników firmy oraz ewentualnie dofinansowanie wypoczynku z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych - mówi Witold Szlachta.
Jedną z najmłodszych firm z branży wystawców bonów towarowych jest spółka Wasza Żywieniowa. Przedsiębiorstwo powstało kilka lat temu w Czechach jako odział międzynarodowej grupy W.A.S.A. Oferuje przede wszystkim kupony żywnościowe.
Bony z supermarketów
Innym rodzajem kuponów towarowych są bony oferowane przez supermarkety, m.in. Tesco. Mają w zasadzie postać kredytowej karty elektronicznej. Podobnie jak w poprzednich typach bonów towarowych, tak i w tym przypadku, polskie firmy mogą skorzystać z tej oferty i zakupić kupony swoim pracownikom. Pracownicy, klienci także bez pośrednictwa osób trzecich mogą nabyć tego typu karty.
Andrzej Okrasiński
Bony towarowe dodatek do Gazety Prawnej