Towarzystwa ubezpieczeniowe coraz bardziej konkurują między sobą na rynku ubezpieczeń grupowych. Dzięki temu polisy tej kategorii dawno wyszły już poza ramy klasycznego, uzupełniającego ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków na rzecz produktów mocno zbliżonych do indywidualnych pakietowych ubezpieczeń z funduszem inwestycyjnym. W wielu firmach wykorzystywane są w ramach tzw. kafeterii dostępnej dla najcenniejszych dla firmy pracowników.
Od kilkudziesięciu lat znane jest grupowe ubezpieczenie na życie, które w czasach faktycznego monopolu PZU oferował pracownikom za pośrednictwem zakładów pracy. Dzięki takiej polisie, za cenę kilkunastu lub kilkudziesięciu złotych pracownicy zyskują ubezpieczenie na życie i od skutków nieszczęśliwych wypadków w podstawowym zakresie. Choć produkt, jak wszelkie inne, jest modernizowany, jego atutami pozostają wciąż uniwersalizm oraz niska cena. Z tych powodów podobne polisy oferują także inne towarzystwa działające w zakresie ubezpieczeń na życie.
Grupa duża i mała
Przyszłość tego rynku należy jednak do produktów bardziej wysublimowanych, przede wszystkim służących pomnażaniu składek. Takich, które z dwóch podstawowych celów, jakie stawiane są tego typu ubezpieczeniom: życie i dożycie, koncentrują się na tym drugim.
Tego typu ubezpieczenia wymagają zresztą większego zaangażowania ze strony pracodawcy, gdyż najczęściej to on jest głównym partnerem towarzystwa ubezpieczeniowego. Taka umowa ubezpieczenia grupowego jest więc umową trójstronną. Ubezpieczającym jest pracodawca, ubezpieczonymi pracownicy, a ubezpieczycielem towarzystwo ubezpieczeniowe. Pracodawca ma więc decydujący głos co do zakresu ubezpieczenia, a przede wszystkim może samodzielnie typować krąg osób, które taką polisą są objęte. A ponieważ przy spełnieniu określonych kryteriów ma prawo wliczyć w koszty uzyskania dochodu składki płacone na takie ubezpieczenie (pracowników obciąża jedynie podatek dochodowy od takiego rzeczowego składnika wynagrodzenia), może dość elastycznie wykorzystywać taką polisę jako narzędzie motywowania.
Najnowsze produkty idą jeszcze dalej. Poza umową główną, finansowaną zazwyczaj przez pracodawcę, dają ubezpieczonym możliwość poszerzenia zakresu polisy o ochronę w zakresie innych ryzyk. Te opcje dodatkowe są, rzecz jasna, dobrowolne, elastyczne i korzystanie z nich wymaga opłacania dodatkowej składki przez pracownika.
Podstawowy zakres ubezpieczenia grupowego dotyczy ochrony skutków śmierci ubezpieczonego (różnicując ewentualnie wysokość odszkodowania od okoliczności: śmierć naturalna, śmierć wskutek nieszczęśliwego wypadku), następstw trwałego inwalidztwa i ewentualnie poważnego zachorowania. Część składki idzie na asekurację ubezpieczyciela w zakresie tych ryzyk, natomiast reszta jest inwestowana w fundusze kapitałowe. Działają one na zasadach identycznych jak niezwiązane wprost z rynkiem ubezpieczeń uniwersalne fundusze inwestycyjne. Oznacza to, że za tę część składki kupowane są jednostki uczestnictwa. Następnie są one składane w portfelu i na bieżąco wyceniane. W przypadku zajścia zdarzenia objętego polisą, dochodzi do wypłaty sumy ubezpieczenia. Jest nią bądź kwota określona w polisie, bądź wartość portfela w dniu likwidacji polisy (zwana też wartością wykupu). Zawsze ta, która jest wyższa.
Zakres wąski lub szeroki
Jeśli ogólne warunki ubezpieczenia to przewidują, osoby objęte ubezpieczeniem głównym (w powyższym zakresie) mogą ponadto wnosić dodatkowe wpłaty, jak i wnosić dodatkowe składki przeznaczone na ochronę od innych ryzyk. Dodatkowe wpłaty w całości są inwestowane, służą więc za sposób oszczędzania.
Z kolei dodatkowe umowy pozwalają bądź rozszerzyć zakres ubezpieczenia (np. w zakresie ubezpieczeń związanych z leczeniem, w tym pobytem w szpitalu), bądź objąć dodatkowo ubezpieczeniem innych członków rodziny (zwłaszcza małżonka oraz dzieci, ale często także np. rodziców czy teściów).
Polisa jak premia
Tymczasem ubezpieczenie z funduszem kapitałowym może być swoistą odroczoną premią finansową. Jeśli pracodawca zdecyduje się na pokrywanie składek przez pięć lat, to po upływie tego okresu (liczonego od końca roku, w którym została zawarta umowa ubezpieczenia) pracownicy mogą zadysponować zgromadzoną w ten sposób na polisie kwotą.
Jeśli chcą natychmiast skonsumować korzyści z takich konfitur, mogą po prostu zlikwidować polisę. Wówczas otrzymają sumę wykupu, czyli wartość portfela, z tym że towarzystwo ubezpieczeniowe potrąci sobie związane z tym koszty oraz pobierze i odprowadzi do fiskusa ewentualny podatek od oszczędności.
Przekroczenie tego terminu granicznego pozwala też na jednoczesne kontynuowanie ubezpieczenia wraz z wycofaniem części oszczędności. Ile, o tym przesądzają ogólne warunki ubezpieczenia.
ELASTYCZNE POLISY GRUPOWE
Coraz łatwiej o zbiorowe ubezpieczenie nawet dla grup kilkuosobowych. Coraz częściej w ramach takich umów każdy ubezpieczony może równie swobodnie określać zakres ochrony, tak jak w przypadku umów zawieranych indywidualnie.
EDWARD DĄBROWSKI
gp@infor.pl