Powyższa zasada skutkuje tym, że przed rozpoczęciem realizacji projektu beneficjent musi zapewnić 100 proc. finansowania projektu, w tym zarówno kosztów kwalifikowanych, jak i niekwalifikowanych.
Współfinansowanie poprzez leasing
Obecnie na rynku jest wiele form finansowania zewnętrznego, z którego może skorzystać beneficjent dla zapewnienia finansowania wydatków w ramach projektu wspólfinansowanego ze środków UE. Jednym z nich jest coraz bardziej popularny leasing; w 2006 roku ok. 30 proc. wszystkich inwestycji na rynku ruchomości było sfinansowanych poprzez ten instrument finansowy.
Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi dotyczącymi kwalifikowalności wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności na lata 2007 - 2013, wydatki poniesione w związku z leasingiem kwalifikują się do współfinansowania przy zastosowaniu leasingu finansowego, operacyjnego i leasingu zwrotnego (w rozumieniu Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej). Wytyczne określają również sposoby refundacji kosztów związanych z umową leasingu - bezpośrednio na rzecz leasingobiorcy (beneficjenta), jak i za pośrednictwem leasingodawcy.
Zasady refundacji bezpośredniej
W przypadku pierwszej formy refundacji kosztem kwalifikowanym do współfinansowania jest część raty leasingowej będąca spłatą kapitału leasingowanego przedmiotu. Oznacza to, że beneficjent, ustalając koszty kwalifikowane, od których obliczane jest dofinansowanie (jest to zawsze określony procent od kosztów kwalifikowalnych) jako podstawę bierze spłacony kapitał na podstawie zsumowanych rat leasingowych. Konsekwencją tego jest to, że jeśli umowa leasingu trwa trzy lata, podczas których beneficjent spłaca w ratach kapitał związany z zakupem danego aktywu, to wówczas projekt musi trwać odpowiednio długo, żeby cały kapitał został zaliczony jako koszt kwalifikowalny i zrefundowany w odpowiedniej proporcji.
Plusem tej opcji refundacji jest systematyczny dopływ środków z refundacji do beneficjenta wynikający ze spłaty kapitału w ratach, ponieważ beneficjent otrzymuje refundację zazwyczaj w transzach półrocznych, zgodnie z faktycznie spłacanymi ratami leasingu. Minusem, który bardzo dotyka beneficjentów, jest ryzyko związane z faktem, że beneficjent nie zdąży zrefundować sobie całego kapitału, ponieważ przy długich umowach leasingu lub pod koniec okresu kwalifikowalności nie wszystkie raty (a nawet większość z nich) opłacone przez beneficjenta będą poniesione w okresie kwalifikowalności kosztów, a tym samym nie wszystkie raty będą mogły być przedłożone do refundacji.
Refundacja za pośrednictwem leasingodawcy
W przypadku refundacji za pośrednictwem leasingodawcy powyższe ryzyko jest całkowicie wyeliminowane. Ta opcja bowiem zakłada inny, znacznie korzystniejszy dla odbiorców środków z Unii Europejskiej model refundacji środków. Beneficjent bowiem, który finansuje projekt poprzez leasing, przedstawia do refundacji nie systematycznie zbierane raty leasingowe, ale fakturę (lub inny dowód księgowy) zakupu danego aktywa dokonanego przez wybranego przez niego leasingodawcę (finansującego). Następnie instytucja przyznająca wsparcie dokonuje jednorazowej refundacji na podstawie takiej faktury na konto leasingodawcy. Leasingodawca trzyma środki z refundacji na nieoprocentownym depozycie i jest prawnie zobowiązany do przekazania całej korzyści z dofinansowania beneficjentowi. Wynika z tego, że środki te musi zaliczyć klientowi korzystającemu z dofinansowania na poczet jego przyszłych rat leasingowych. Dla beneficjenta oznacza to, że w konsekwencji będzie spłacał mniejsze raty, ponieważ firma leasingowa będzie zaliczała mu do rat środki z depozytu, aż do momentu ich wyczerpania. Znacznie skraca się w tym przypadku również okres realizacji projektu, ponieważ nie musi on już odpowiadać okresowi umowy leasingowej. Okres trwania projektu to czas potrzebny na zakup danego aktywu przez leasingodawcę i przedstawienie faktury (opłaconej przez leasingodawcę) zakupu danego aktywu przez leasingobiorcę instytucji przyznającej wsparcie i przekazanie przez nią jednorazowej refundacji. A co najważniejsze, przy tym sposobie refundacji beneficjent otrzyma dofinansowanie od całego kapitału danego przedmiotu leasingu.
Dodatkowo jest to najtańszy sposób refundacji środków, gdyż unika się wszelkich wydatków związanych z rozliczeniem wieloletnich projektów, co jest nieuchronne przy zastosowaniu opcji bezpośredniej refundacji środków.
Opisane opcje są zapisane w wytycznych tzw. horyzontalnych przyjętych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. W praktyce jednak to od decyzji instytucji zarządzających poszczególnymi programami operacyjnymi zależy, czy wprowadzą do swoich szczegółowych wytycznych ww. zapisy, czy też nie. Dotyczy to wszystkich programów operacyjnych krajowych, jak i regionalnych, a także skierowanych do sektora rolnictwa. We wszystkich dotychczas opublikowanych wytycznych do programów operacyjnych leasing jest kosztem kwalifikowanym.
Cały czas trwają zaś ustalenia dotyczące wdrożenia dwóch opcji refundacji wydatków związanych z umową leasingu - w tym przede wszystkim opcji refundacji za pośrednictwem leasingodawcy.
30 proc.
Finansowanie inwestycji
W 2006 roku aż 30 proc. wszystkich inwestycji w ruchomości sfinansowanych zostało z wykorzystaniem leasingu
AGATA ŁAGOWSKA
specjalista ds. funduszy UE w Europejskim Funduszu Leasingowym