rada
Już wiele przedsiębiorstw przekonało się, że wejście na giełdę to wyjątkowo korzystne rozwiązanie. Jeżeli spółka odnosi sukcesy oraz wszystko wskazuje na to, że dalej będzie się sukcesywnie rozwijać, a potrzebuje środków na rozwój, warto zastanowić się nad wejściem na giełdę. Szczególnie efektywne może się okazać wprowadzenie akcji do obrotu publicznego. Szczegółowe zalety i wady wejścia spółki na giełdę zostały przedstawione w uzasadnieniu.
uzasadnienie
Decyzja, czy podjąć starania o uzyskanie statusu spółki publicznej, powinna być poprzedzona dokładnymi analizami. Przed podjęciem tej decyzji trzeba uświadomić sobie, co taki status daje i z jakimi zjawiskami należy się w związku z tym liczyć. Pomimo istniejących ograniczeń wprowadzenie akcji do obrotu giełdowego jest korzystne dla większości dużych i średnich spółek, w szczególności dla spółek z dynamicznych sektorów gospodarki. Po pozytywnej decyzji pierwszym krokiem powinno być przekształcenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną lub zawiązanie spółki akcyjnej i wniesienie do niej majątku przedsiębiorstwa.
Wymieńmy teraz najważniejsze korzyści oraz wady, które należy rozważyć, decydując się na wejście na rynek giełdowy. Do głównych zalet trzeba zaliczyć:
l Łatwiejszy dostęp do kapitału. Główną korzyścią wejścia na rynek publiczny jest możliwość pozyskania znacznej wielkości, długoterminowego kapitału poprzez emisję akcji. Pozwala to szybko zrealizować długoterminowe cele spółki. W porównaniu z emisją prywatną emisja publiczna jest bardziej efektywna. W przypadku emisji prywatnej spółka może bowiem zaoferować swoje papiery wartościowe jedynie mniej niż 100 podmiotom.
l Wzrost wiarygodności kredytowej. Spółce publicznej łatwiej będzie w przyszłości pozyskać nowy kapitał lub sfinansować zadłużenie, ponieważ spółka dzięki emisji jest już znana na rynku. Ponadto spółkom notowanym na giełdzie banki przyznają znacznie wyższe limity zadłużenia, nawet bez ustanawiania zabezpieczeń. Uzyskanie kredytu przez spółkę giełdową jest możliwe zazwyczaj także na korzystniejszych warunkach.
l Płynność akcji. Akcje spółki publicznej można łatwo sprzedać na giełdzie. Dzięki temu w porównaniu z akcjonariuszem spółki prywatnej o wiele łatwiej jest wycofać się z inwestycji. Akcjonariusze nie mają także kłopotu z ustaleniem ceny. Akcje spółki giełdowej są bowiem wyceniane przez nieograniczony krąg inwestorów.
l Wzrost prestiżu spółki. Uzyskanie statusu spółki publicznej przyczynia się do poprawy wizerunku firmy. Oznacza to większe zaufanie do spółki pożyczkodawców, inwestorów, kontrahentów i klientów. Prezentacja spółki w trakcie oferty publicznej, spotkania z inwestorami, wzmianki w prasie wzmacniają markę firmy i podnoszą jej wiarygodność. Uzyskane korzyści marketingowe prowadzą do wzrostu zysku przedsiębiorstwa poprzez większą sprzedaż.
l Programy motywacyjne. W spółkach publicznych istnieje możliwość skonstruowania wielu programów motywacyjnych opartych na akcjach. Pozwala to przyciągnąć i zatrzymać utalentowanych menadżerów. Łatwa zbywalność oraz możliwość wzrostu kursu akcji jest bardzo zachęcająca dla osób na najwyższych stanowiskach.
l Przejęcia za akcje. Notowana na giełdzie spółka może zamiast gotówki wykorzystać własne akcje jako zapłatę za udziały w innym podmiocie gospodarczym. Nabywane spółki chętnie akceptują taką formę płatności. Zaletą z punktu widzenia firmy przejmującej jest to, że nie jest zmuszona do natychmiastowego znalezienia gotówki. Dzięki temu spółka ponosi niższe koszty i unika problemów z płynnością. Uwzględniając dodatkowo kwestie podatkowe, należy stwierdzić, że transakcja giełdowa może być o wiele atrakcyjniejsza niż przejęcie za gotówkę.
l Możliwość konwersji zadłużenia. W razie wystąpienia trudności z obsługą zadłużenia spółka notowana na giełdzie ma możliwość dokonania konwersji tego zadłużenia na nowe akcje.
Wymieńmy teraz główne przyczyny, które powstrzymują firmy przed wejściem na giełdowy rynek:
l Koszty. W drodze na giełdowy parkiet konieczne jest poniesienie pewnych kosztów: przygotowania prospektu emisyjnego, wynagrodzenia dla doradcy finansowego i prawnego, przeprowadzenia i ubezpieczenia emisji, dopuszczenia do obrotu giełdowego itp. W związku z tym, że wraz ze zwiększającą się wartością emisji zazwyczaj jej procentowe koszty maleją, dla małych spółek, których oferta nabycia akcji jest kwotowo nieduża, wejście na rynek publiczny jest dosyć kosztownym rozwiązaniem.
Do kosztów związanych z przeprowadzeniem emisji należy doliczyć coroczne płatności na rzecz giełdy oraz na rzecz biura maklerskiego, a także na utrzymywanie kontaktów z inwestorami i organizacją walnych zgromadzeń.
l Zmniejszenie udziału w zyskach dotychczasowych właścicieli. Ze względu na to, że współwłaścicielami spółki stanie się duża liczba inwestorów posiadających akcje, część zysku wypracowanego przez spółkę trafi bezpośrednio do nich w formie dywidendy.
l Podglądanie przez konkurencję. Spółki publiczne mają określone obowiązki informacyjne. Muszą regularnie ujawniać swoje sprawozdania finansowe oraz strategiczne plany, które mogą wpływać na cenę akcji. Odbiorcami tego typu danych publikowanych przez spółkę mogą być nie tylko akcjonariusze, ale również konkurencja. Zarząd firmy nie zawsze chce informować o pewnych transakcjach, uzyskanych warunkach kredytowych czy planach na przyszłość. Ujawnienie przejściowych strat czy trudności płatniczych może także negatywnie wpłynąć na kontakty z partnerami handlowymi i kredytodawcami.
l Nacisk na bieżące zwiększanie zysków. Ze względu na to, że ceny akcji zależą w znacznym stopniu od bieżących wyników finansowych, zarząd znajduje się często pod presją utrzymania ciągłego wzrostu zysków. To może prowadzić do podejmowania krótkowzrocznych decyzji, które mogą być w sprzeczności z długoterminowymi strategiami rozwoju. Przykładowo, chcąc się wykazać większym zyskiem, spółka może obecnie zrezygnować z ważnego, lecz kosztownego projektu, który przyniósłby duże korzyści za kilka lat.
l Obowiązki informacyjne. Spółka publiczna zobowiązana jest do publikacji wielu raportów: kwartalnych, półrocznych i rocznych. Dwa ostatnie muszą być przeglądowe (półroczny) i badane (roczny) przez biegłego rewidenta. Spółka zobowiązana jest także niezwłocznie publikować raporty bieżące w przypadku zaistnienia wydarzeń mogących mieć wpływ na cenę akcji. Dodatkowo istnieje wiele obowiązków związanych z przekroczeniem określonej liczby głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy.
l Obserwowanie poczynań spółki. Nie tylko konkurencja, ale także inwestorzy będą na bieżąco śledzić, co się dzieje w spółce i jakie decyzje są podejmowane. Może to spowodować np. ograniczenia w prowadzeniu biznesu z powiązanymi spółkami.
l Stosunkowo długi czas oczekiwania na środki. Procedury związane z przygotowaniem emisji i samą emisją trwają znacznie dłużej, niż uzyskanie kredytu bezpośrednio z banku.
l Wahania kursów akcji. Notowania na giełdzie podlegają silnym wahaniom, co nierzadko nie ma związku z sytuacją spółki. W czasie bessy większość akcji traci na wartości, co powoduje, że wartość rynkowa firmy maleje. Może to wywołać niezadowolenie wśród kontrahentów, a także pracowników posiadających papiery spółki lub opcje na ich zakup.
Podsumowując, należy stwierdzić, że efektywność emisji publicznej jest wyższa w porównaniu z emisją prywatną, ponieważ spółka prywatna może oferować swoje papiery wartościowe jedynie ograniczonej liczbie podmiotów. Dostęp do kapitału w przypadku spółki publicznej jest nieporównywalnie większy, a sama oferta może być wsparta skuteczną akcją promocyjną. Efekty z takiej emisji mogą się więc okazać znacznie większe. Ponadto znaczącym czynnikiem dającym przewagę emisji publicznej nad prywatną jest płynność, tzn. możliwość łatwej sprzedaży kupionych akcji.
Za emisją prywatną z kolei przemawiają mniejsze wymagania i koszty.
Łukasz Kusak
ekspert w zakresie finansów i funduszy europejskich, pracownik redakcji