W spółkach kapitałowych członek lub członkowie zarządu są powoływani i odwoływani uchwałą wspólników lub rady nadzorczej, chyba że umowa bądź statut spółki stanowią inaczej. Niezależnie od aktu powołania między spółką a członkiem zarządu może zostać nawiązany drugi stosunek prawny. Członek zarządu spółki kapitałowej może zatem wykonywać swoje obowiązki na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Akt powołania
Wskutek powołania członka zarządu powstaje stosunek organizacyjny pomiędzy daną osobą fizyczną a spółką. Samo powołanie przez właściwy organ spółki członka zarządu do pełnienia funkcji nie oznacza nawiązania stosunku pracy w drodze powołania, w rozumieniu przepisów art. 68 ustawy - Kodeks pracy (dalej: k.p.), czy stosunku cywilnoprawnego wynikającego z zawarcia umowy zlecenia. Członek zarządu może pełnić swoją funkcję wyłącznie w ramach stosunku organizacyjnego, bez jednoczesnego pozostawania ze spółką w stosunku pracy czy zlecenia (wyrok SN z 26 listopada 2014 r., II PK 162/13).
Funkcja członka zarządu może być pełniona odpłatnie lub nieodpłatnie. W przypadku braku odpłatności za wykonywanie pracy po stronie spółki powstają określone konsekwencje podatkowe związane z uzyskaniem przychodu z tego tytułu (patrz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 maja 2011 r., sygn. ILPB3/423-72/11-4/KS). Kodeks spółek handlowych nie przewiduje wprost wynagrodzenia dla członków zarządu za pełnienie funkcji. Nie ma natomiast żadnych przeciwwskazań, aby takie wynagrodzenie zostało ustanowione mocą uchwały organu powołującego, chyba że umowa lub statut spółki stanowią inaczej.
Zobacz serwis: Spółki
Za członka zarządu sprawującego swoją funkcję wyłącznie na podstawie aktu powołania spółka nie opłaca żadnych składek ZUS. Tytuły skutkujące obowiązkiem ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego zostały zawarte w zamkniętym katalogu art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) oraz w art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna). W tych przepisach ustawodawca nie wymienia aktu powołania. Tym samym w sytuacji gdy uchwałą zgromadzenia wspólników członkowi zarządu spółki, pełniącemu tę funkcję tylko na podstawie aktu powołania (bez zawierania dodatkowej umowy, np. umowy o pracę lub umowy o charakterze umowy zlecenia), przyznano wynagrodzenie, spółka nie ma obowiązku naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Obowiązkiem spółki, jako płatnika podatku, jest pobranie z wypłaconego wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy.
Taką wykładnię przepisów konsekwentnie potwierdza ZUS w swoich interpretacjach indywidualnych (m.in.: w interpretacji oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 01 lutego 2016 r., znak: DI/100000/43/101/2016, indywidualnej interpretacji oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 30 czerwca 2016 r., znak: DI/100000/43/616/2016 oraz indywidualnej interpretacji oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 28 września 2016 r., znak: DI/100000/43/372/2016), wskazując, że:
"(...)stosownie do treści art. 6 ust. 1 oraz art. 11 i 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych powołanie na stanowisko członka zarządu (na mocy odpowiedniej uchwały) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji przychód uzyskany tytułem wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki przez członka zarządu powołanego mocą uchwały zgromadzenia wspólników nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (…)".
Zwolnienie z obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu spółki na podstawie powołania potwierdzają również interpretacje Narodowego Funduszu Zdrowia ( np. decyzja nr 07/07/I/2014 z 17 marca 2015 r., dostępna na www.nfz.gov.pl).
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Na jakiej podstawie najkorzystniej zatrudniać i prawidłowo rozliczać członków zarządu spółek kapitałowych
W artykule przedstawiono również przykładowy wzór umowy o pracę na czas określony w celu wykonywania pracy na okres kadencji.