Podstawową zasadą wspólnego systemu VAT jest zasada opodatkowania usługi w miejscu faktycznej jej konsumpcji, co wynika z terytorialnego charakteru tego podatku. Zasada ta dotyczy także usług budowlanych, które z reguły są związane z określoną nieruchomością. Jeżeli usługa budowlana jest związana z konkretną nieruchomością, to – zgodnie z art. 28e ustawy o VAT – jest opodatkowana w kraju położenia nieruchomości. W przeciwnym razie należy ją opodatkować na zasadach ogólnych, tj. zgodnie z art. 28b ustawy o VAT w kraju nabywcy usługi – w przypadku gdy jest świadczona między podatnikami.
Jak określić miejsce świadczenia usług związanych z nieruchomościami
Zwykle świadczone usługi budowlane są związane z określoną nieruchomością. Usługi te są konsumowane i – w rezultacie – opodatkowane w kraju położenia nieruchomości, z którą są związane. Taki sposób opodatkowania usługi budowlanej związanej z określoną nieruchomością wynika z art. 28e ustawy o VAT i art. 47 dyrektywy 2006/112/WE. Obydwa przepisy, zarówno krajowy, jak i wspólnotowy, bardzo podobnie wyznaczają miejsce opodatkowania usług związanych z nieruchomościami.
Miejsce świadczenia usług związanych z nieruchomościami
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest według ustawy o VAT miejsce położenia nieruchomości.
Podstawa prawna: art. 28e ustawy o VAT
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług rzeczoznawców i agentów nieruchomości, usług zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, przyznawanie prawa użytkowania nieruchomości oraz usług związanych z przygotowywaniem i koordynacją prac budowlanych, takich jak usługi architektów i biur nadzoru budowlanego, jest według dyrektywy miejsce, w którym znajduje się dana nieruchomość.
Podstawa prawna: art. 47 dyrektywy 2006/112/WE
Z przepisów wspólnotowych i krajowych wynika, że o miejscu świadczenia, a tym samym o opodatkowaniu usługi budowlanej związanej z nieruchomością, decyduje wyłącznie miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa budowlana jest ściśle związana – niezależnie od tego, dla jakiego podmiotu jest wykonywana oraz gdzie znajduje się siedziba usługobiorcy. Potwierdził to również Dyrektor IS w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 9 czerwca 2015 r. (sygn. IPPP3/443-808/13/15-5/S/ISZ), który wyjaśnił, że:
Zastosowanie omawianej reguły ustalania miejsca świadczenia [określonej w art. 28e ustawy o VAT – przyp. autora] jest niezależne od statusu stron transakcji, w szczególności od tego, czy usługobiorca jest podatnikiem (przedsiębiorcą), czy konsumentem (osobą niebędącą podatnikiem).
Nie ma także znaczenia to, czy usługodawca ma siedzibę (miejsce zamieszkania, stałe miejsce prowadzenia działalności) w państwie, gdzie jest położona nieruchomość. Nie jest istotne, czy usługodawca ewentualnie świadczy usługi ze swojego stałego miejsca prowadzenia działalności. Nie gra roli także to, czy jest zidentyfikowany dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych, czy też nie. Miejscem świadczenia dla usług związanych z nieruchomościami jest państwo, w którym nieruchomość jest położona. Zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia.
Ponadto jak wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora IS w Katowicach z 30 września 2015 r. (sygn. IBPP4/44512-205/15/LG):
(...) w świetle przepisów dotyczących miejsca świadczenia usług, aby uznać usługi za związane z nieruchomością, wynik prac musi się wiązać z konkretną nieruchomością, np. działką, budynkiem, budowlą o określonych parametrach, numerach, będącą w posiadaniu określonych osób.
Usługi budowlane są opodatkowane w kraju położenia nieruchomości (art. 28e ustawy o VAT) zarówno wtedy, gdy są świadczone na rzecz innych podatników, jak i wtedy, gdy są wykonywane na rzecz osób prywatnych, które nie prowadzą działalności gospodarczej.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł Jak rozliczyć usługi budowlane, gdy kontrahent jest podmiotem zagranicznym
W artykule m.in.:
- Jak rozliczać usługi budowlane wykonywane przez polskich podatników za granicą
- W jaki sposób rozliczać VAT od nabycia usług budowlanych wykonanych w Polsce przez zagranicznego kontrahenta
- W jaki sposób rozliczyć przemieszczanie sprzętu oraz materiałów wykorzystywanych do świadczenia robót budowlanych
- W jaki sposób podatnik rozlicza dostawę towarów montowanych na zagranicznej nieruchomości
- Jak rozliczyć dodatkowe usługi związane z budową