W obliczu rosnącej liczby tragicznych wypadków w leśnictwie, przedsiębiorcy leśni wzywają do pilnej reakcji ze strony państwa. Postulują o zwiększenie nadzoru nad Lasami Państwowymi, odpolitycznienie kadr oraz opracowanie strategii dla sektora leśno-drzewnego. Ale czy ich głos zostanie wysłuchany?
- Głębsze przyczyny tragedii przy pracach leśnych
- Kwestia uprawnień i brak kontroli
- Finanse Lasów Państwowych
- Kwestia zakupów maszyn przez LP
- Polityczne nominacje
20 września 2023 roku doszło do 17. śmiertelnego wypadku podczas prac leśnych. To liczba prawie dwukrotnie większa niż w górnictwie, branży uważanej za jedną z najbardziej niebezpiecznych - informuje w swoim apelu Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych.
Głębsze przyczyny tragedii przy pracach leśnych
Te tragiczne wypadki mają dużo głębsze przyczyny niż tylko nieuważność czy zła organizacja pracy. Tragedie przy pracach w lesie są niestety konsekwencją wieloletnich zaniedbań ze strony naszego Państwa dotyczących systemów kształcenia zawodowego, bierności i braku właściwej reakcji ze strony administracji państwowej oraz nadleśnictw, które ze względu na coraz większe braki specjalistycznych firm często tolerują firmy o niskich kompetencjach, wykonujących prace za zaniżone stawki często kosztem iluzorycznych oszczędności na własnych pracownikach.
Kwestia uprawnień i brak kontroli
W Polsce uprawnienia do pracy pilarką - najniebezpieczniejszego zawodu na świecie kupuje się on-line na portalu internetowym - nie ma nad tym procederem kontroli państwowej.
Przedstawiciele stowarzyszeń prywatnych przedsiębiorców leśnych, którzy wykonują prace dla wszystkich nadleśnictw w Polsce zwracają uwagę na trudną sytuację firm oraz brak zainteresowania władz państwowych tym tak ważnym sektorze gospodarczym w tzw. „najlepszym modelu gospodarki leśnej” na świecie.
To na barkach prywatnych przedsiębiorstw spoczywa dziś ciężar wykonywania pozyskania drewna oraz prac hodowlanych, a z drewna pozyskiwanego przez Lasy Państwowe wytwarzane jest w postaci gotowych wyrobów z drewna ponad 14% PKB.
Finanse Lasów Państwowych
Model ten, którym tak bardzo się szczyci kierownictwo LP jest finansowany i utrzymywany dzięki zawyżaniu cen drewna i systemowemu zaniżaniu stawek na nasze usługi.
Z danych opublikowanych w sprawozdaniach finansowych na stronach lasy.gov.pl wynika, że przychody PGL LP ze sprzedaży drewna w latach 2021-2022 wzrosły o ponad 6,5 mld zł (z 8,6 mld zł do 15,2 mld zł, tj. o 76,7%, co przełożyło się na prawie 50% wzrost kosztów zarządu ogólnego z 3,46 mld zł w 2020 r. do 5,10 mld zł w 2022 r.
W znacznie mniejszym stopniu wzrosły kwoty przeznaczone na usługi leśne wykonywane przez firmy prywatne.
W roku 2020 na usługi pozyskania i zrywki drewna, świadczone prawie wyłącznie przez prywatne przedsiębiorstwa leśne (ZUL), Lasy Państwowe wydały 2,14 mld zł a w 2022 r.2,72 mld zł, co po uwzględnieniu 10% różnicy w ilości sprzedanego drewna (wzrost o 4 mln m3) pokazuje faktyczny rozmiar zwiększenia środków przeznaczonych na ten cel (wzrost kosztów jednostkowych) o 17%!
Lasy Państwowe wykorzystują swoją monopolistyczną pozycję, aby manipulować warunkami, co zmusza niektóre prywatne firmy do działania w tzw. "szarej strefie". Te działania są powszechnie akceptowane przez jednostki Lasów Państwowych. Dlaczego? Ponieważ to Lasy Państwowe są głównymi beneficjentami takiego układu. Im więcej działań w szarej strefie, tym tańsze są oferty, co w efekcie zwiększa zyski Lasów Państwowych.
Wyłanianie wykonawców jedynie na podstawie najniższej ceny skutkuje tym, że firmy walczą o leśne kontrakty ceną co prowadzi sztucznego zaniżania wartości usług i nieuzasadnionych oszczędności na środkach ochrony osobistej czy stosowania tańszych lecz niedozwolonych materiałów eksploatacyjnych.
Czarę goryczy przelały ostatnie informacje o zakupie przez Lasy Państwowe kilku zestawów maszyn do wyrębu lasu, po kilka milionów zł każdy.
Każda firma ma prawo prowadzić działalność gospodarczą wg swojego uznania. Jednak kiedy tą firma jest państwowy monopolista, który za publiczne pieniądze kupuje drogie maszyny, w tym samym czasie, kiedy odrzucane są oferty przedsiębiorstw na wykonywanie tożsamych usług o kilkadziesiąt tysięcy złotych trzeba zadać pytanie o analizę finansową uzasadniającą tak drogie zakupy.
Kwestia zakupów maszyn przez LP
W ocenie przedsiębiorców ze Stowarzyszenia Przedsiębiorców Leśnych decyzje o zakupach maszyn przez Lasy Państwowe nie mają ekonomicznego uzasadnienia i są jedynie elementem wywierania presji na przedsiębiorców.
Polityczne nominacje
Polityczne nominacje na stanowiska kierownicze są od lat i nie tylko za tej kadencji normą w Lasach Państwowych. Częste rotacje oraz zmiany decyzji związanych z gospodarką leśną odbywa się kosztem przedsiębiorców.