Od kiedy obowiązuje regulacja, na podstawie której wkłady niepieniężne nie korzystają z ogólnego zwolnienia z VAT, tj. od kwietnia 2009 roku, dla udziałowców (akcjonariuszy) oraz spółek często problematyczne jest ustalenie właściwej podstawy opodatkowania przy takiej czynności. Problem z rozpoznaniem prawidłowej wartości udziałów (akcji), tj. w wartości netto czy brutto objętych w zamian za aport, może niejednokrotnie stwarzać negatywne konsekwencje finansowe dla wspólnika (akcjonariusza) wnoszącego aport.
Podstawa opodatkowania
Organy podatkowe przyjmują powszechnie, że podstawa opodatkowania powinna być w takiej sytuacji ustalona na poziomie rynkowej wartości przedmiotu aportu, przy czym wartość ta powinna już uwzględniać należny VAT.
W doktrynie jednak, jak mówi Tomasz Siennicki, doradca podatkowy w Kancelarii Marciniuk i Wspólnicy, stanowisko to jest często negowane. Podstawa opodatkowania powinna być określana na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) i odpowiadać nominalnej wartości udziałów (akcji) objętych przez wspólnika (akcjonariusza).
- Dodatkowo wartość nominalna udziałów może być niższa niż wartość rynkowa wkładu, a przepisy kodeksu handlowego nie sprzeciwiają się temu - dodaje Tomasz Siennicki.
Można przecież założyć, że podatnik wnosi wkład o wartości rynkowej 100 tys. zł w zamian za udziały o wartości nominalnej 50 tys. zł, a następnie sprzedaje te udziały za 100 tys. zł, bo spółka nadal ma majątek o wartości 100 tys. zł. W końcowym efekcie będzie miał zatem 100 tys. zł, w sytuacji gdy dla potrzeb rozliczenia VAT przyjęta byłaby kwota 50 tys. zł.
Rozliczenie podatku
Spółka otrzymująca aport nie wypłaci jednak podatnikowi środków pieniężnych, z których mógłby on zapłacić VAT fiskusowi. Można się więc zastanawiać, czy taka sytuacja nie narusza zasady neutralności VAT, zgodnie z którą należałoby przyjąć, że aporty są czynnościami odpłatnymi.
Tomasz Siennicki nie zgadza się z takim stanowiskiem i tłumaczy, że podobny zarzut można by postawić czynności zwykłej zamiany, kiedy to też nie otrzymuje się gotówki, tylko świadczenie rzeczowe, które (nie mając gotówki) należałoby spieniężyć, aby zapłacić podatek od towarów i usług.
W jego ocenie spółka, otrzymując wkład i fakturę od wspólnika (akcjonariusza), ma prawo do odliczenia podatku naliczonego na ogólnych zasadach wynikających z regulacji VAT, a więc generalnie wówczas, gdy przedmiot aportu będzie wykorzystywała do wykonywania czynności opodatkowanych. Nie ma zatem znaczenia, że jest podmiotem nowo zawiązanym, który jeszcze nie dokonywał czynności opodatkowanych. Kwestia ta może mieć wyłącznie znacznie dla terminu zwrotu podatku naliczonego.
Ważne
Wnoszenie aportów do spółek prawa handlowego i cywilnego podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług od 1 kwietnia 2009 r.
Przemysław Molik
przemyslaw.molik@infor.pl