Urzędnicy UOKiK sporządzili nowe wytyczne dotyczące kar za łamanie praw konsumenckich. Każdemu naruszeniu prawa w związku z art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. nr 50, poz. 331 z późn. zm.) przyporządkowana została kara finansowa. Postawę naliczania jej wysokości stanowi przychód przedsiębiorcy osiągnięty w roku rozliczeniowym poprzedzającym datę nałożenia kary. Ustawa mówi, że nie może ona przekraczać 10 proc. tej stawki bazowej.
Waga naruszenia
Pierwszym czynnikiem decydującym o wadze naruszenia będzie miał etap kontraktowania. Uznano, że czynnik ten ma istotny wpływ na poziom swobody w podejmowaniu decyzji rynkowych przez konsumentów. Dlatego przewinienie na etapie przedkontraktowym zagrożone będzie karą od 002 do 0,3 proc. przychodu, natomiast już na etapie wykonywania umowy od 0,1 do 0,7 proc. przychodu. Odrębną kategorią kar objęto niedozwolone prawem postanowienia umowne, których kwota bazowa będzie wynosić od 0,02 do 0,1 proc. przychodu.
W przypadku kulminacji naruszeń tego typu stawka bazowa wzrośnie do nawet 0,5 proc. przychodu przedsiębiorcy.
Okoliczności złamania prawa
Okoliczności stosowania praktyk naruszających interesy konsumentów mogą obniżać lub podwyższać wymiar kary. Do tej pierwszej kategorii należą okoliczności łagodzące. UOKiK zaliczył do nich m.in: niezwłoczne zaprzestanie praktyk zagrożonych karą przez przedsiębiorcę (zmniejszenie kary do 30 proc.), aktywna współpraca z UOKiK zmierzająca do naprawienia szkody (zmniejszenie do 20 proc.), dobrowolna rekompensata osobom poszkodowanym (zmniejszenie do 10 lub 20 proc.).
Za okoliczności obciążające urzędnicy uznali z kolei umyślność naruszenia, które zwiększa karę finansową o połowę, oraz recydywę - czyli powrót do zabronionych praktyk po wcześniejszym już ukaraniu. Taka praktywa obciążona jest zwiększeniem kary o 25-35 proc.
Na wniosek prezesa UOKiK kary mogą być nadzwyczajnie złagodzone, jeśli wystąpią okoliczności, które w ocenie prezesa UOKiK zapewnią, że kara w niższej wysokości spełni swój cel.
Ważne!
Uwaga! UOKiK czeka na opinie przedsiębiorców o nowych wytycznych karania do 15 stycznia 2009 r. Można przesyłać je mailem na adres: ddk@uokik.gov.pl
Katarzyna Bartman
katarzyna.bartman@infor.pl
OPINIA
ADAM AMBROZIK
dyrektor Departamentu Przedsiębiorczości i Dialogu Społecznego w Konfederacji Pracodawców Polskich
Przygotowana przez UOKiK tabela opłat za naruszenie praw konsumentów z jednej strony ma prowadzić do większej przejrzystości i transparentności w ustalaniu kar dla przedsiębiorców, z drugiej jednak może prowadzić do automatyzmu i usztywnienia procedur. Urzędnicy, zamiast rozpatrywać każdy przypadek naruszenia prawa indywidualnie, będą teraz starali się przyporządkować go do siatki, trzymając się sztywno nowych wytycznych. To może prowadzić do wielu krzywdzących dla przedsiębiorców sytuacji. Część przypadków łamania praw konsumenckich jest popełniana nieumyślnie lub z ograniczoną świadomością. Także wina winie nierówna. Najpierw powinny zostać stworzone jasne kryteria, a dopiero potem, w oparciu o nie, lista kar.