ZMIANA PRAWA
• Nowelizacja ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, która wejdzie w życie 1 stycznia 2009 r., zwalnia z podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczki udzielane spółce przez jej wspólników. To chyba krok w dobrym kierunku?
- Tak, w ten sposób powracamy do starych regulacji, ponieważ do końca 2006 r. pożyczki udzielane na rzecz spółki kapitałowej przez jej wspólników także były zwolnione z tego podatku.
• Obecne zmiany wynikają z konieczności dostosowania polskich przepisów do norm unijnych?
- I tak, i nie. Wprowadzona zmiana jest zgodna z Dyrektywą Rady nr 2008/7/WE dotyczącą opodatkowania podatkami pośrednimi kumulacji kapitału, która zaleca zwolnienie od podatku pożyczek udzielanych spółkom, jeżeli wierzyciel jest uprawniony do udziału w zysku spółki. Z drugiej jednak strony dyrektywa pozwala na dalsze stosowanie opodatkowania takich pożyczek, jeżeli podatek obowiązywał w danym państwie członkowskim na dzień 1 stycznia 2006 r. W toku procesu legislacyjnego Ministerstwo Finansów proponowało utrzymanie podatku, powołując się właśnie na powyższą regulację dyrektywy. Ostatecznie jednak ustawodawca zdecydował o wprowadzeniu zwolnienia od 1 stycznia 2009 r.
• Jakie warunki musi spełnić pożyczka, by nie trzeba było od niej płacić podatku?
- Zwolnione z podatku będą pożyczki udzielone przez wspólnika lub akcjonariusza spółce kapitałowej, więc pożyczki udzielane spółkom osobowym przez wspólników nadal będą opodatkowane. Ponieważ ustawa nie wprowadza żadnych limitów, dla zastosowania zwolnienia wystarczy, jeżeli pożyczkodawca będzie miał jeden udział lub jedną akcję spółki, której udziela pożyczki. Ponadto, jak wynika z przepisów przejściowych, zwolnieniu będą podlegać czynności cywilnoprawne dokonane nie wcześniej niż w dniu wejścia w życie nowelizacji. Zatem w przypadku umowy pożyczki warunkiem zwolnienia będzie zawarcie umowy nie wcześniej niż 1 stycznia 2009 r. Wszystkie umowy pożyczki podpisane w roku 2008, nawet jeżeli kwota pożyczki faktycznie będzie wypłacona po 1 stycznia 2009 r., będą podlegać opodatkowaniu na starych zasadach, tj. według 0,5-proc. stawki podatku.
• Na czym polegają praktyczne skutki przywrócenia zwolnienia?
- Finansowanie działalności spółki za pomocą pożyczek wspólników jest często wykorzystywane w praktyce. Stanowi alternatywę dla sformalizowanej i czasochłonnej procedury podwyższenia kapitału zakładowego, która wymaga zarejestrowania w rejestrze handlowym. Jest także bardziej elastyczna dla pożyczkodawców, ponieważ spłata pożyczki nie wymaga zbyt wielu formalności, w odróżnieniu np. od obniżenia kapitału zakładowego. Po wprowadzeniu zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych ta forma finansowania spółki może być wykorzystywana jeszcze częściej, ponieważ będzie tańsza. Podwyższenie kapitału czy wniesienie dopłat nadal bowiem będzie opodatkowane 0,5-proc. stawką tego podatku. Pożyczki od wspólników staną się także bardziej konkurencyjne wobec innych, zewnętrznych form finansowania spółki, takich jak np. kredyty bankowe.
• Czy w takim razie finansowanie spółki za pomocą pożyczek wspólników ma jakieś negatywne strony?
- O wyborze formy finansowania spółki decydują także aspekty inne niż finansowe. Spółki z wyższym kapitałem zakładowym są postrzegane jako bardziej wiarygodne przez potencjalnych kontrahentów, dlatego też wspólnicy mogą zdecydować się na podwyższenie kapitału w celu zwiększenia wiarygodności spółki. Ponadto udzielenie pożyczki przez wspólnika wiąże się zasadniczo z koniecznością określenia odsetek za korzystanie z kapitału. Jest także jeszcze jeden warunek - wspólnicy muszą mieć pieniądze, żeby móc je pożyczyć spółce. W przeciwnym wypadku pozostają zewnętrzne źródła finansowania.
Fot. Marek Matusiak
Andrzej Dębiec, partner w Kancelarii Lovells
Rozmawiała MAGDALENA MAJKOWSKA