Zmiana prawa
Przyjęta przez Sejm nowelizacja kodeksu postępowania karnego precyzuje warunki uzasadniające przedłużenie tymczasowego aresztowania na okres powyżej dwóch lat (a w postępowaniu przygotowawczym powyżej 12 miesięcy). Podstawą do podjęcia takiej decyzji przez sąd apelacyjny nie będzie mogła już być przedłużająca się obserwacja psychiatryczna oskarżonego ani przedłużające się opracowywanie opinii biegłego.
Z art. 263 kodeksu postępowania karnego zniknie też zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny przepis pozwalający na przedłużenie stosowania tymczasowego aresztu na okres powyżej dwóch lat z powodu innych istotnych przeszkód, których usunięcie było niemożliwe. Zdaniem sędziów Trybunału przepisy, które w tak istotny sposób ingerują w konstytucyjne prawa i wolności obywateli, powinny wprost wskazywać, w jakich sytuacjach jest to dopuszczalne, ograniczając uznaniowość sądów.
Po wejściu w życie nowelizacji (co nastąpi po przekazaniu noweli do Senatu, podpisaniu jej przez prezydenta i upływie 30-dniowej vacatio legis) przedłużenia stosowania środka zapobiegawczego będzie można dokonywać wyłącznie w razie wystąpienia wyliczonych w przepisach sytuacji: potrzeby potwierdzenia tożsamości oskarżonego, wykonywania skomplikowanych czynności dowodowych poza granicami kraju.
Nowelizacja rozszerza także gwarancje osób zatrzymanych przez policję i inne uprawnione organy ścigania. Osoba zatrzymana będzie musiała natychmiast zostać poinformowana o możliwości korzystania z pomocy adwokata. Związane to jest z faktem, że aresztowani niejednokrotnie nie mają wystarczającej wiedzy na temat przysługujących im praw, szczególnie jeśli chodzi o możliwości reprezentowania przez pełnomocnika już na tym etapie postępowania. Z kolei tymczasowo aresztowany przedsiębiorca będzie mógł zażądać od sądu, aby poinformowano o tym fakcie jego przedsiębiorstwo. Zatrzymany będzie musiał złożyć odpowiedni wniosek w tej sprawie. Takie rozwiązanie ma pozwolić na uniknięcie paraliżu działalności przedsiębiorstwa i zorganizować zarządzanie firmą w nowej sytuacji.
ADAM MAKOSZ
adam.makosz@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 1997 r. nr 89, poz. 555 z późn. zm.).