NOWE PRAWO
Wątpliwości w zakresie rozliczeń podatkowych premii i rabatów pojawiły się wraz z nową ustawą o VAT, a dodatkowo pogłębiły się po opublikowaniu pisma Ministerstwa Finansów z 30 grudnia 2004 r. (nr PP3-812-1222/ 2004/AP/4026), w którym resort uznał, że premie dla celów podatkowych mogą mieć dwojaki charakter: rabatów lub usług z 22-proc. VAT.
Zdaniem Anety Pożarowskiej, doradcy podatkowego, rabat jest najmniej kontrowersyjną formą w rozliczeniach podatkowych i w zasadzie nie budzi wątpliwości w rozliczeniach ani udzielającego premii, ani otrzymującego premię. Inaczej jest z usługami.
- Dziś sądy administracyjne orzekają, że typowe premie i bonusy udzielone z tytułu zrealizowania określonego poziomu obrotów czy terminowe regulowanie płatności nie są usługami. Czynności stanowiące dostawę towarów nie mogą jednocześnie poprzez ich zsumowanie stanowić usługi - tłumaczyła Aneta Pożarowska.
Dodała, że biorąc pod uwagę argumentację sądów, fiskus nie może uznać, że przewidziane w umowach handlowych premie pieniężne są wynagrodzeniem za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.
- Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami w sytuacji, gdy wystawiono fakturę na czynność nieopodatkowaną VAT lub zwolnioną z tego podatku, a uregulowano całą należność, podatnik ma prawo odliczyć VAT naliczony. Te zasady zmienią się od 2008 roku. Dający premie i wystawiający faktury na czynności nieopodatkowane VAT nie będą mieć prawa do odliczania podatku naliczonego - podkreśliła Aneta Pożarowska.
Warto już dziś przygotować się do nowych regulacji.
- Są trzy sposoby rozliczania premii i bonusów. Z każdym wiąże się ryzyko podatkowe zarówno dla udzielającego premii, jak i dla otrzymującego - argumentowała Aneta Pożarowska.
Według niej pierwszy to dokumentowanie premii fakturami korygującymi, czyli postępowanie tak jak przy rabatach. Ten sposób nie budzi kontrowersji, ale ma jedną wadę - problem techniczny z wystawianiem faktur korygujących, które muszą odnosić się do wszystkich faktur dokumentujących sprzedaż, m.in. poprzez przywołanie numerów faktur, dat ich wystawienia, nazw towarów, cen jednostkowych, kwot rabatów itp. Drugi sposób to dokumentowanie premii fakturą VAT wystawioną przez otrzymującego premię tak jak usługi. Ten sposób, mimo że prosty technicznie, będzie wiązał się od stycznia 2008 r. z poważnym ryzykiem u dającego premię. Faktura dokumentująca premię jako dokumentująca czynność niepodlegającą opodatkowaniu nie będzie dawała prawa do odliczenia VAT. Zatem decydując się na ten sposób rozliczania premii, strony powinny zadbać o odpowiednie zapisy w umowach handlowych, z których wynika, że otrzymujący premię w zamian za nią wykonuje określone świadczenie (usługi) na rzecz dającego premię. Należy także pamiętać o prawidłowym dokumentowaniu wykonania tych usług. Dobrze jest, gdy strona otrzymująca premię jako np. zapłatę za usługi marketingowe przygotowuje stosowny raport z zakresu wykonanych czynności dla dającego premię. Po trzecie wreszcie, możliwe jest dokumentowanie premii notami księgowymi, czyli traktowanie ich jako świadczeń pieniężnych niebędących ani zapłatą za usługę, ani rabatem, a więc niepodlegających opodatkowaniu VAT.
Zdaniem naszej rozmówczyni ten ostatni sposób, choć zaakceptowany przez orzeczenia NSA i WSA, może prowadzić do sporów z organami podatkowymi, które mogą kierować się wykładnią MF z 2004 roku. Rodzi to określone ryzyko w szczególności dla otrzymującego premię.
Jednak - jak podkreśliła Aneta Pożarowska - najważniejsze jest, aby przy wyborze określonego sposobu rozliczania premii zadbać o prawidłowe zapisy umów handlowych, tak by jasny i precyzyjny był zamiar stron umowy co do skutków, jakie chcą osiągnąć naliczając i wypłacając premię pieniężną.
1 stycznia 2008 r. od tego dnia dający premie i wystawiający faktury na czynności nieopodatkowane VAT nie będą odliczać podatku naliczonego
EWA MATYSZEWSKA