Zaniżenie straty podatkowej nie spowoduje konsekwencji dla przedsiębiorcy w postaci nałożenia na niego kary wynikającej z kodeksu karnego skarbowego. Podatnik, który pomyli się na swoją niekorzyść, co najwyżej zapłaci za dużo podatku. Inaczej będzie w sytuacji zawyżenia straty. Wtedy w grę wchodzą kary za przestępstwa skarbowe. Niekiedy podatnik odpowie za więcej niż jedno przestępstwo.
Zawyżenie straty podatkowej w wyniku podania np. błędnych danych w deklaracji może doprowadzić do uszczuplenia podatku lub też narażenia na takie uszczuplenie (do uszczuplenia może dojść wskutek wykorzystania zawyżonej straty do pomniejszenia dochodu w kolejnych latach). Na ten aspekt zwrócił uwagę Michał Roszkowski, starszy konsultant w Accreo Taxand, który podkreślił, że taka sytuacja powoduje zastosowanie art. 56 kodeksu karnego skarbowego, zgodnie z którym zagrożone karą jest uszczuplenie podatku poprzez m.in. podawanie nieprawdy w deklaracji, a zatem również wykazywanie niewłaściwej wysokości straty.
- Należy jednak wziąć pod uwagę, że taka sytuacja może również wynikać z nierzetelnie prowadzonych ksiąg, co jest traktowane w kodeksie karnym skarbowym jako inny (odmienny) czyn i oddzielnie karany w art. 61 k.k.s. W konsekwencji może zostać stwierdzony zbieg dwóch oddzielnych przestępstw i wymierzona kara łączna w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy z uwzględnieniem istniejących górnych ograniczeń dla każdego rodzaju kary. Oczywiście w każdym przypadku, aby pociągnąć podmiot do odpowiedzialności karnej skarbowej za przestępstwo, trzeba udowodnić, że rozpatrywana nierzetelność była wynikiem jego świadomych działań - argumentował Michał Roszkowski.
Zdaniem Macieja Hadasa, starszego konsultanta w departamencie doradztwa podatkowego HLB Frąckowiak i Wspólnicy, zawyżenie straty może być również skutkiem oszustwa podatkowego. Najczęściej podatnik wypełnia deklarację nie mając zamiaru uszczuplenia należnego podatku.
- Pomyłka podatnika w prawnej kwalifikacji wydatków do odliczenia nie może oznaczać, że doszło do popełnienia przestępstwa z art. 56 k.k.s., co potwierdził wyrok TK z 12 września 2005 r. (sygn. SK 13/05) - wskazał Maciej Hadas.
Dodał, że ustalenie narażonego na uszczuplenie podatku w związku z zawyżeniem straty będzie wynikało z obliczenia podatku, jaki podatnik zapłaciłby w przypadku wyłączenia z kosztów tych wydatków, które w sposób nieuzasadniony zostały do tych kosztów wliczone.
- Jeżeli mimo takiego wyłączenia podatnik i tak wykazałby stratę w deklaracji, nie ma mowy o przestępstwie, bo nie było narażenia podatku na uszczuplenie. Tylko w przypadku skorzystania z prawa do pomniejszenia przychodu o tę stratę w ciągu kolejnych pięciu lat podatkowych może powstać ewentualnie podstawa do odpowiedzialności karnej skarbowej - tłumaczył ekspert HLB Frąckowiak i Wspólnicy.
od 31,2 do 12 480 złotych może wynosić kara za przestępstwo skarbowe
Ewa Matyszewska