Spółka partnerska jest specyficznym rodzajem spółki handlowej, w której uczestniczyć mogą wyłącznie osoby fizyczne posiadające uprawnienia do wykonywania określonego wolnego zawodu (adwokat, pielęgniarka, księgowy). Zakaz uczestniczenia w spółce partnerskiej innych podmiotów uzasadniony jest szczególnymi regułami odpowiedzialności partnerów wynikającej z ich aktywności zawodowej. Jedynym i wyłącznym celem spółki jest świadczenie usług profesjonalnych, dlatego partner, który utracił prawo do wykonywania wolnego zawodu, będącego przedmiotem działalności spółki, musi ją opuścić. Może to nastąpić na przykład w momencie, kiedy lekarz operował pacjenta pod wpływem alkoholu, albo fałszowania dowodów na korzyść klienta przez adwokata.
Co najmniej dwóch wspólników
W momencie utraty uprawnień wspólnik powinien złożyć pisemne oświadczenie o wystąpieniu ze spółki. Adresatem pisma może być zarząd spółki albo partner uprawniony do jej reprezentowania. Jeżeli nie zrobił tego do końca roku obrotowego, w którym utracił uprawnienia do wykonywania zawodu, jego wyłączenie następuje tutaj z mocy prawa.
Często zdarza się, że taka sytuacja komplikuje sytuację spółki i staje się zagrożeniem dla jej dalszego bytu. Ma to miejsce w momencie, kiedy w spółce pozostaje tylko jeden partner mający kwalifikacje zawodowe związane z przedmiotem jej działalności. Sytuacja taka może powstać, także jeżeli niektórzy spośród partnerów odejdą ze spółki albo umrą. Nie ma to większego znaczenia, dlatego że spółka partnerska musi mieć co najmniej dwóch wspólników z uprawnieniami.
WAŻNE
Ostateczne orzeczenie przez właściwy organ, że osoba będąca partnerem spółki utraciła prawo wykonywania oznaczonego wolnego zawodu, jest wiążące dla spółki i jej partnerów.
W odróżnieniu od innych typów spółek osobowych spółka partnerska nie musi wcale wtedy się rozwiązać. Jedyny partner ma jeszcze rok na znalezienie sobie nowego wspólnika, z którym będzie mógł kontynuować działalność, z tym że nie może to być oczywiście osoba bez niezbędnych uprawnień (adwokat nie może sobie wziąć za wspólnika osobę posiadającą wyłącznie tytuł magistra prawa). Jeżeli w tym czasie tego nie zrobi, spółka zostanie postawiona w stan likwidacji.
Spadkobiercy pod rygorami
Uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu mają także istotne znaczenie dla spadkobierców partnera w przypadku jego śmierci. Kodeks spółek handlowych przewiduje tutaj szczególne rygory dla następców prawnych wspólnika spółki partnerskiej. Aby spadkobierca mógł wstąpić do spółki w miejsce zmarłego wspólnika, musi spełnić łącznie dwa warunki. Po pierwsze umowa spółki musi przewidywać taką możliwość, a po drugie, niezależnie od woli partnerów, powinien on posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
Odpowiednie postanowienie umowy spółki partnerskiej, o którym była mowa powyżej, tworzy uprawnienie, a nie obowiązek spadkobiercy zmarłego wspólnika. Nawet jeśli posiada on stosowne uprawnienia i nie chce do niej przystąpić, to nikt nie może go do tego zmuszać. Ani spółce, ani partnerom nie przysługuje roszczenie przeciwko spadkobiercy o wstąpienie do spółki.
Grunt to renoma
Ze względu na specyficzny przedmiot działalności spółki partnerskiej wartość wkładów pieniężnych wnoszonych przez wspólników będzie miała niewielki wpływ na rozmiar wypracowanego zysku. Przy wykonywaniu wolnych zawodów, takich jak zawód prawnika czy lekarza, bardzo istotne znaczenie ma osoba świadcząca tego rodzaju usługi. Jej umiejętności, prestiż w środowisku może być ważnym argumentem przy podejmowaniu decyzji, czy skorzystać z usług oferowanych przez daną spółkę. Dodatkowo ważnym atutem może być efektywność i jakość świadczonych przez niego usług czy liczba klientów, z którymi nawiązał stosunki prawne. Niekiedy samo zamieszczenie w firmie spółki nazwiska partnera posiadającego określoną renomę znacznie bardziej przyczyni się do dochodowości spółki, niż jakakolwiek inna wartość majątkowa wniesiona tytułem wkładu.
Dlatego zasadniczo najistotniejsze znaczenie w spółce ma nie tyle wartość wniesionych do niej wkładów pieniężnych, ile sama osoba wspólnika i jego kwalifikacje. Niezależnie od tego w umowie spółki niezbędne jest określenie wartości wnoszonych przez wspólników wkładów, gdyż ma to przełożenie na udział w zyskach. Wówczas to przyszli partnerzy muszą wycenić przydatność swojej osoby dla interesów spółki.
CECHY SPÓŁKI PARTNERSKIEJ
ZALETY
• Brak odpowiedzialności partnera za zobowiązania powstałe na skutek działalności pozostałych wspólników lub osób podlegających ich kierownictwu
• Brak wymagań odnośnie do kapitału zakładowego
• Każdy partner ma prawo do 5 proc. odsetek od swojego udziału, nawet gdy spółka poniosła stratę
• Jasne określenie w nazwie spółki rodzaju działalności wspólników
• Możliwość ujawnienia w nazwie spółki nazwiska tylko jednego partnera
WADY
• Forma prawna prowadzenia działalności tylko dla wybranych zawodów
• Konieczność sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego
• Spadkobierca partnera może wstąpić do spółki, tylko jeśli wykonuje dany wolny zawód
Adam Makosz